SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng sáng tạo dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng sáng tạo dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học

1. SƠ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng sáng tạo dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học.’’ Môn :Mĩ thuật Cấp /Tiểu học Năm học: 2019-2020 1
2. A. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo, để hình thành nhân cách cho trẻ phát triển toàn diện. Do vậy, việc giáo dục thẩm mĩ cho học sinh tiểu học là một trong những yếu tố vô cùng cần thiết. Thông qua môn Mĩ thuật, sẽ trang bị cho các em một số kiến thức, kĩ năng cơ bản về hội họa, tiếp thu những tinh hoa của nền Mĩ thuật dân tộc. Từ đó, phát huy óc sáng tạo và tính thẩm mĩ góp phần phát triển năng khiếu, phát hiện tài năng và bồi dưỡng nhân tài cho thế hệ tương lai. Đối với bậc Tiểu học là bậc học đầu tiên, là cơ sở ban đầu để con người có thể tiếp thu được vốn tri thức ở các cấp học tiếp theo, cũng như mọi tri thức khoa học hiện đại. Bấy lâu nay, mọi người thường chú trọng đến các lớp cuối Trung học phổ thông mà coi nhẹ các lớp Tiểu học, điều đó làm ảnh hưởng rất lớn đến giáo dục phát triển toàn diện và mang nhiều khó khăn tới giáo viên trực tiếp giảng dạy. Chủ trương của Bộ giáo dục và đạo tạo đề ra là “ đến cuối lớp 5 các em phải đọc thông viết thạo, tính toán nhanh và am hiểu tự nhiên xã hội, biết cách ứng xử với mọi người.” Vậy nên trong môn học Mĩ thuật cũng vậy, đây là một môn năng khiếu, đòi hỏi các em phải có tính sáng tạo, độc lập trong học tập, để từ đó các em có thể vận dụng một cách linh hoạt vào các môn học khác một cách có hiệu quả. Vì thế, để các em chủ động trong học tập là điều mà những giáo viên như tôi luôn trăn trở làm thế nào để nâng cao được chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học. Chính vì những lý do trên mà tôi đã chọn đề tài : “ Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học.” II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU. 1. Đối tượng nghiên cứu : Học sinh từ khối 1 đến khối 5 của Trường tiểu học 2. Phạm vi nghiên cứu : + Trong trường : - Phân loại học lực của tất cả các học sinh. - Tìm hiểu thái độ học tập của học sinh. + Trường khác : - Tìm hiểu việc giảng dạy Mĩ thuật ở trường Tiểu học. - Kết quả hoạt động qua một số năm. 3. Phương pháp nghiên cứu: a) Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: 2
3. - Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết (Nghiên cứu qua các văn bản, chương trình, giáo trình, tài liệu sách báo về phương pháp dạy học môn Mĩ thuật.) b) Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: - Điều tra phỏng vấn tình hình học sinh. -Sinh hoạt chuyên môn theo cụm. Dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy môn Mĩ thuật. - Thực hành giảng dạy môn mĩ thuật theo phương pháp mới 2019-2020 - Tìm giải pháp rút kinh nghiệm. - Cho học sinh hoạt động ngoài trời, tham quan, toạ đàm. - Phương pháp thực nghiệm dạy thí điểm ở một số lớp bằng phương pháp mà mình đề ra. III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU. Qua thời gian công tác và giảng dạy trực tiếp tại trưòng Tiểu học với nhiệt huyết muốn cống hiến hết mình của một giáo viên trẻ. Tôi luôn mong muốn lên lớp, đứng trước các em học sinh, truyền đạt tất cả những kiến thức mà mình có cho các em. Trước những ánh mắt thơ ngây, hồn nhiên, chăm chú nhìn tôi, tôi tự thấy được vai trò của mình, vai trò của một người thầy đứng trên bục giảng. Trong mỗi tiết dạy, tôi 1uôn cố gắng làm sao có thể truyền đạt kiến thức của mình tới các em một cách nhanh nhất, đầy đủ nhất và dễ hiểu nhất. Vì là một giáo viên trẻ, tôi có nhiều điều kiện để tự học hỏi, tìm tòi và tiếp thu các phương pháp hay và mới lạ từ bạn bè đồng nghiệp, cộng với sự gắn bó với các em học sinh ở xa trung tâm huyện tôi đã phần nào hiểu được hoàn cảnh của các em. Tuy các em còn thiếu thốn về nhiều mặt nhưng các em rất say mê học tập nhất là đối với bộ môn Mĩ thuật. Do vậy, tôi luôn suy nghĩ và nghiên cứu để viết sáng kiến kinh nghiệm này với mục đích tìm ra một số giải pháp tốt nhất góp phần nhằm nâng cao chất lượng dạy và học của trường tiểu học tôi đang dạy nói riêng và ở trường Tiểu học khác nói chung, đó chính là mục đích mà tôi nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này. IV. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU. Với đề tài này tôi chọn nghiên cứu hy vọng được đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học đạt kết quả cao. Mặt khác sẽ là cơ sở cho các đồng nghiệp của tôi ở trong huyện, tỉnh vận dụng vào từng bài để nâng cao chất lượng bộ môn Mĩ thuật. * Tôi nhận thấy ở đề tài này có những điểm mới sau: a.Về phía giáo viên: + Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, cũng như 7 quy trình mới ,lời nói cử chỉ có phần mềm dẻo hơn, hoạt động của giáo viên trên lớp ít (chủ yếu là giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động) mà đem lại hiệu quả 3
4. +Tạo điều kiện để học sinh học tập qua nhiều kênh. +Chú ý đến phong cách học của từng học sinh. +Xây dựng một môi trường học tập than thiện truyền cảm hứng cho các em b.Về phía học sinh: + Các em biết tự khám phá những điều mới lạ trong từng chủ đề,từng tiết học, theo cách nghĩ và cách hiểu của mình một cách độc lập tích cực, +Biết cảm nhận được những cái hay, cái đẹp từ những bài học cụ thể mà các em được học, được làm quen. +Học sinh biết cách thuyết trình về sản phẩm cá nhân,sản phẩm nhóm, +Học sinh biết tham gia đặt câu hỏi để cùng chia sẻ,trình bày cảm xúc học tập lẫn nhau. +Thông qua những tiết học mĩ thuật sinh động hấp dẫn theo từng chủ đề,nhiều học sinh đã có sản phẩm độc đáo,thể hiện sự sáng tạo và cảm thụ cuộc sống một cách sinh động. 4
5. B. PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI. 1. Cơ sở pháp lý: Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản ,toàn diện giáo dục và đào tạo,Tiếp tục khẳng định đổi mới phương pháp giáo dục, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phát triển hiện đại vào quá trình dạy học mĩ thuật ở trường tiểu học 2. Cơ sở lý luận: Bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học là một trong những môn học đặc trưng, không nhằm đào tạo hoạ sĩ tương lai hay tạo ra những người chuyên làm về công tác Mĩ thuật mà nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản của cái đẹp để các em tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, cảm thụ, yêu quý cái đẹp, biết vận dụng vào trong cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ các em ở các môn học khác giúp các em phát triển toàn diện, lâu dài về Đức - trí - thể - mĩ và các kỹ năng cơ bản góp phần hình thành con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong xã hội phát triển nhu cầu thẩm mĩ ngày càng cao, do vậy việc đào tạo con người biết nhận thức, cảm thụ cái đẹp ngày càng quan trọng. Những năm qua giáo dục thẩm mĩ đã trở thành môn học trong chương trình giáo dục phổ thông, là một môn học độc lập, môn Mĩ thuật có mục tiêu chương trình sách giáo khoa, sách hướng dẫn, thiết bị riêng cho dạy và học, giáo viên được đào tạo, kết quả học tập của học sinh được theo dõi và kiểm tra, đánh giá một cách nghiêm túc. Việc giảng dạy môn Mĩ thuật tiểu học nhằm đảm bảo cho các em có thể giải quyết được các bài tập hàng ngày và hiểu về cái đẹp, của nền mĩ thuật truyền thống, ngoài ra nó còn tạo điều kiện cho học sinh học có hiệu quả cao hơn các môn học khác 3. Cơ sở thực tiễn: Từ thực tế giảng dạy môn Mĩ thuật tôi thấy: Các em rất yêu thích Mĩ thuật, vì qua đó các em được tiếp xúc, làm quen với một số tác phẩm hội hoạ nổi tiếng của các họa sĩ nổi tiếng và một số bài vẽ đẹp của các bạn thiếu nhi không những ở trong nước mà cả của quốc tế. Các em được vẽ tranh, vẽ những gì mình mơ ước, mình yêu thích,được làm những sản phẩm với nhiều chất liệu thể hiện theo các hình thức khác nhau. Biết vận dụng bài học vào thực tế như: trang trí những vật dùng cá nhân: sách, vở và cả góc học tập của mình, Song, bên cạnh việc giảng dạy cho học sinh tiếp thu tốt những kiến thức cơ bản đó thì tôi thấy còn gặp nhiều hạn chế như: nhận thức của phụ huynh học sinh, chưa coi trọng môn học, còn cho rằng đó là môn phụ, cho nên đồ dùng học sinh còn thiếu thốn, ít đầu tư. Mặt khác một số giáo viên chưa có phương pháp dạy thích hợp để giúp học sinh thấy hết cái hay, cái đẹp của môn học. Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn, chưa có phòng chức năng, đôi khi nhà trường thiếu giáo viên nên giáo viên bộ môn Mĩ thuật còn phải đứng lớp chưa được chuyên sâu vào dạy đúng chuyên nghành của 5
6. mình. Phòng học chưa có đủ đồ dùng cần thiết để phục vụ môn học, tư liệu có liên quan còn hạn chế. Vì thế trong quá trình giảng dạy, tôi luôn phải cố gắng chuẩn bị tốt các khâu để kích thích động viên học sinh thường xuyên, kịp thời để các em cảm thụ thẩm mĩ. II. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY VÀ HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.Thuận lợi a, Quan điểm nhận thức về môn Mĩ thuật : - Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. - Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật ngày càng sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã được chú ý. Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ thuật sáng tạo, vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi trọng và đầu tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ trợ tích cực cho các môn học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng. b, Trang thiết bị dạy học : - Để giảng dạy môn mĩ thuật trong chương trình đào tạo được thành công, điều này phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như : tài liệu, phương tiện, đồ dùng trực quan, - Có một số đồ dùng cần thiết cho việc giảng dạy Mĩ thuật cho học sinh như: bộ đồ dùng dạy học các phân môn từ lớp 1 đến lớp 5 sách tham khảo, một số tranh ảnh có liên quan đến bài học, 2 . Khó khăn a, Về nhận thức: - Bên cạnh những thuận lợi như trên thì dạy và học môm Mĩ thuật vẫn còn gặp phải một số khó khăn như: + Hầu hết các em học sinh là con em gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên khi mới bước vào đầu cấp học như học sinh lớp 1 các em còn chưa tự mình chuẩn bị được đồ dùng ,hầu hết các em chưa giành hết thời gian cho môn Mĩ thuật nên việc dạy và học còn hạn chế. + Do quan niệm của một số bậc phụ huynh, thiếu sự quan tâm học tập cho học sinh, còn chưa coi trọng môn học Mĩ thuật Điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng học tập của giáo viên và học sinh gây cho học sinh cảm giác chán nản, không tự tin khi học bài. Trên thực tế điều tra tôi còn thấy có giáo viên giảng dạy bộ môn về phương pháp sư phạm còn hạn chế, lời nói còn chưa hấp dẫn, lôi cuốn học sinh, trình bày bảng còn vụng về, lúng túng không khoa học, dẫn đến học sinh không lắng nghe, 6