Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp kiến thức động cơ hiện đại vào Công nghệ Lớp 11

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp kiến thức động cơ hiện đại vào Công nghệ Lớp 11

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG TRỊ TRƯỜNG THPT LÊ LỢI SÁNG KIẾN TÍCH HỢP KIẾN THỨC ĐỘNG CƠ HIỆN ĐẠI VÀO CÔNG NGHỆ LỚP 11 Lĩnh vực: Công Nghệ Công Nghiệp Tên tác giả: Nguyễn Thị Mai Nhung Chức vụ: Giáo viên tổ Vật Lí - CNCN Đơn vị công tác: Trường THPT Lê Lợi Năm học: 2020 - 2021 1
2. I. PHẦN MỞ ĐẦU Kiến thức phần ba: Động cơ đốt trong là một trong những phần nội dung chính của chương trình sách giáo khoa Công nghệ 11. Về mặt lí luận: Động cơ đốt trong gồm 2 cơ cấu và 4 hệ thống chính. Nó là nội dung kiến thức khoa học và chuyên ngành về máy móc rất phức tạp với nhiều chi tiết máy đa dạng rất khó hình dung nếu chỉ đơn thuần nội dung và hình ảnh của sách giáo khoa khá cũ so với hiện tại. Vì vậy quá trình giảng dạy bộ môn này, với phần tìm hiểu cấu tạo và nguyên lý làm việc các hệ thống của động cơ đốt trong còn có nhiều khó khăn cả về vấn đề giảng dạy của người thầy, sự tiếp thu của học trò. Về thực tiễn: Động cơ đốt trong là nguồn động lực được sử dụng phổ biến trong các lĩnh vực: công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, giao thông vận tải, quân sự .rất gần gủi với đời sống hằng ngày của chúng ta. Nhưng đang có một thực tế các em học sinh luôn nhìn nhận đây là một môn học phụ nên các em chỉ học một cách qua loa đại khái, chính vì vậy mà các giáo viên dạy bộ môn này luôn gặp khó khăn và bế tắc trong việc truyền cảm hứng học tập cho các em. Có tính cấp thiết như vậy, trên cơ sở chương trình sách giáo khoa và các thiết bị ứng dụng công nghệ thông tin hiện có tôi đã định hướng học sinh tìm tòi kiến thức động cơ hiện đại phù hợp với từng bài học giúp học sinh hiểu và nắm bài nhanh nhất, tạo hứng thú cho học sinh trong học tập bộ môn Công nghệ , đồng thời giúp học sinh tiếp cận với những tiến bộ của khoa học kĩ thuật ngày nay. Với những lí do trên tôi đã chọn đề tài “Tích hợp kiến thức Động cơ hiện đại vào Công nghệ lớp 11” để làm nội dung sáng kiến kinh nghiệm của mình. 2
3. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Thực trạng của vấn đề: Việc đổi mới trong dạy học là một khâu rất quan trọng để phát triển tư duy sáng tạo của học sinh. Ngày nay chủ trương của bộ GD – ĐT là quá trình dạy học phải lấy học sinh làm trung tâm, học sinh phải là người chủ động tiếp thu kiến thức, giáo viên đóng vai trò định hướng dẫn dắt để các em chủ động tiếp thu kiến thức. Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, một trong những nhiệm vụ quan trọng đối với các thầy cô đó là phải cập nhật được những kiến thức mới phù hợp với nội dung bài học để truyền đạt đến học sinh, nếu giáo viên chỉ sử dụng kiến thức trong sách giáo khoa thì chưa đủ thuyết phục học sinh, bởi vì một số kiến thức trong sách giáo khoa đã lạc hậu so với sự phát triển hiện tại của khoa học công nghệ. Đặc biệt với phần động cơ trong công nghệ lớp 11 có rất nhiều kiến thức gắn liền với thực tế rất hữu ích cho học sinh, bên cạnh đó môn công nghệ cũng góp phần định hướng nghề nghiệp, rèn luyện kỹ năng thực hành và kĩ năng sống cho học sinh. Nguyên nhân của vấn đề không chỉ nằm ở ý thức học tập của các em với bộ môn này mà còn ở nơi giáo viên chưa tìm ra được giải pháp giảng dạy phù hợp để tạo ra sự sinh động trong các tiết dạy và cảm hứng học tập cho các em. Vấn đề mà tôi nghiên cứu, đưa ra làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm là tích hợp kiến thức động cơ hiện đại vào dạy phần cấu tạo và nguyên lý hoạt động của một số hệ thống của động cơ đốt trong phạm vi từ Bài 25 đến Bài 30 Môn Công nghệlớp 11. Các bài này thuộc Chương 6 “Cấu tạo động cơ đốt trong ”. Trong quá trình giảng dạy tôi thấy học sinh rất khó hình dung về nguyên lý hoạt động của các hệ thống ở động cơ đốt trong vì nó rất trìu tượng và khó không nhìn thấy được. Trong phần này nếu chỉ dùng nội dung và hình vẽ SGK sẽ không có hiệu quả cao trong việc lĩnh hội kiến thức, không tạo ra sự hứng thú cho các em, dễ gây ra sự nhàm chán và các em tiếp thu kiến thức một cách thụ động làm cho tiết học công nghệ buồn tẻ không sinh động. Khi giảng dạy bài này giáo viên cần dạy theo phương pháp dạy học như thế nào để: 3
4. + Học sinh nắm được cấu tạo chung của hệ thống, hiểu được các sơ đồ khối của các hệ thống, từ đó tìm hiểu được nguyên lý hoạt động của các hệ thống. + Học sinh hiểu bài, vận dụng kiến thức của để khảo sát thực tế. 2. Thực tiễn dạy học: Bài 29: Hệ thống đánh lửa Sách giáo khoa chỉ giới thiệu hệ thống đánh lửa không tiếp điểm: Hệ thống đánh lửa điện tử không tiếp điểm Giáo viên định hướng học sinh cập nhật những kiến thức hiện đại ngày nay: Gi¸o viªn dïng hiÖu øng ®Ó ®­a ra cÊu t¹o cña tõng chi tiÕt trong hÖ thèng vµ gi¶i thÝch râ côm b¸n dÉn CDI. Gi¸o viªn giíi thiÖu sù thay thÕ cña b¸nh ®µ tõ tÝnh cho Ma nhª t«. (Dïng liªn kÕt giíi thiÖu qua cÊu t¹o cña c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng ®¸nh löa trªn xe m¸y. Chôp chi tiÕt thËt chiÕu trªn POWERPOINT) Cuộn dây nguồn Cuộn dây điện chiếu sáng Nam ch©m vÜn h cöu Cuộn dây Điều khiển H×nh 1. CÊu t¹o cña b¸nh ®µ tõ tÝnh trªn xe m¸y thay thÕ cho Ma nhª t« 4
5. H×nh 2. BiÕn ¸p ®¸nh löa a/ H×nh d¸ng vá bªn ngoµi b/ CÊu t¹o bªn trong H×nh 3. CÊu t¹o cña CDI ( Côm b¸n dÉn ®¸nh löa) 5
6. Bài 29: Hệ thống cung cấp nhiên liệu và không khí trong động cơ xăng Với bài này SGK chỉ giới thiệu sơ đồ khối về hệ thống nhiên liệu dùng bộ chế hòa khí và hệ thống phun xăng Bầu lọc khí Các cảm Bộ điều biến Khiển phun Thùng Bầu Bơm Bộ điều Vòi Đường ống xăng lọc xăng chỉnh P phun hút xăng Xi lanh Đường xăng chính Đường không khí Động cơ Đường xăng hồi Đường hoà khí Đường điều khiển tín hiệu Nhưng hiện nay hệ thống phun xăng được cải tiến nhiều và có rất nhiều loại: 7
7. 3. Quá trình thực hiện: Năm học 2019 - 2020 bản thân tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy Công nghệ 5 lớp 11: 11B1, 11B2, 11B4, 11B6, 11B7. Do tình hình dịch bệnh Covid 19 nên phân phối chương trình có thay đổi sau thời gian học online và học sinh đã tới trường trở lại vào đầu tháng 5 năm 2020. Để tránh sự thụ động và nhàm chán trong học tập sau một thời gian nghỉ học dài tôi đã định hướng học sinh tự tìm hiểu kiến thức hiện đại của động cơ trên cơ sở các tiết lí thuyết trên lớp. Giáo viên phân công hai em một nhóm tìm hiểu quan sát động cơ ôtô, xe máy hiện nay và tham khảo internet kết hợp nội dung kiến thức sách giáo khoa tạo ra các sản phẩm là hình ảnh, là đoạn phim trình chiếu cho các bạn xem tại lớp. Cụ thể như sau: Lớp 11B1. Bài hệ thống đánh lửa: nhóm thuyết trình (Trương Công Tuấn Kiệt – Nguyễn Thị Thúy Hà) ngày 20/5/2020. Các em dùng điện thoại thông minh cá nhân để truy cập thông tin và kết hợp với tivi tại lớp học để trình chiếu. 9
8. Tại lớp 11 B2. Bài: Ôn tập. Nhóm thuyết trình( Nguyễn Khánh Huyền- Phan Trịnh Diệm) vào ngày 27/5/2020 đã làm video về Động cơ đốt trong đăng lên youtube. Sau đó kết hợp với tivi tại phòng học trình chiếu và thuyết trình . Hiện tại với năm học 2020-2021 tôi cũng đang hướng dẫn các em ở khối 11sử dụng những thiết bị công nghệ hiện đại để truy cập những kiến thức mới nhất vào các tiết học ở các lớp 11A1, 11A2, 11A3, 11A4, 11B1, 11B2: Tại lớp 11A1. Bài: Tự động hóa trong chế tạo cơ khí. Nhóm thuyết trình (Lê Thị Thạnh - Nguyễn Thế Huy) vào ngày 26/02/2021. Các em giới thiệu dây chuyền sản xuất tự động và tích hợp bảo vệ môi trường trong sản xuất cơ khí. 10
9. Tại lớp 11B1. Chuyên đề : Tổng quan về động cơ đốt trong. Nhóm thuyết trình (Lê Đức Bảo – Dương Thị Bích Ngọc) vào ngày 25/02/2021. Các em giới thiệu về động cơ 4 kì và những ứng dụng của nó trong những phương tiện giao thông. 11
10. 4. Kết quả thực hiện: Qua quá trình triển khai tích hợp kiến thức động cơ hiện đại vào bài học thông qua định hướng và giao nhiệm vụ về nhà của giáo viên ; học sinh các lớp yêu thích hơn với môn học. Các em có sự so sánh trong các bài thuyết trình của các nhóm, của bản thân để hoàn thiện mình cũng như muốn thể hiện mình trước tập thể nhằm tạo ra những tiết học sôi nổi và bổ ích. Qua trao đổi với giáo viên cùng khối 11 của các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, tôi nhận thấy rằng phương pháp mới này có nhiều ứng dụng tích cực và đạt được hiệu quả cao. Cụ thể ở bảng đánh giá trước và sau tác động của phương pháp mới dưới đây. Năm học 2018 – 2019 Năm học 2019 – 2020 ( sử dụng phương pháp thường) ( sử dụng phương pháp mới) Khá Tốt Khá Tốt 11B3 22/40 (55%) 18/40 (45%) 11A1 8/35 (23%) 27/35 (77%) 11B4 20/39 (51%) 19/39 (49%) 11A3 11/38 (30%) 27/38 (70%) 11B5 25/41 (61%) 16/41 (39%) 11B1 11/38 (28%) 27/38 (72%) 11B6 18/40 (45%) 22/40 (55%) 11B2 15/41 (36% ) 26/41 (64%) 12
11. III . KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT Sau khi hình thành ý tưởng và bắt tay vào thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm, bản thân tôi thấy giảng dạy là tập hợp nhiều phương pháp và nhiều cách thức đổi mới sáng tạo không ngừng của giáo viên. Với những thành công bước đầu như là học sinh được tiếp cận những thành tựu khoa học kĩ thuật hiện đại ngày nay, rèn luyện cho các em được rất nhiều kĩ năng. Bên cạnh đó giáo viên và học sinh không chỉ soạn bài giảng trên máy tính hay copy bài trên USB mà nay các em đã có những sản phẩm trên chiếc điện thoại cầm tay, hay những bài tải lên trang youtube để đóng dấu sản phẩm mang tên mình . cùng với đó là những em hăng say hứng thú với bộ môn Công nghệ. Tôi hi vọng sáng kiến kinh nghiệm của mình góp phần nhỏ bé vào công việc giảng dạy. Tôi mong được sự đóng góp ý kiến của anh chị em đồng nghiệp để đề tài này thêm phong phú và hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Quảng Trị, ngày 07 tháng 03 năm 2021 XÁC NHẬN Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ không sao chép nội dung của người khác. Người viết Nguyễn Thi Mai Nhung 13