Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải

1. SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải Së GD & §T NGHÖ AN TR­êng THPT NGYÔN DUY TRINH    SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI “THIẾT KẾ BỘ THÍ NGHIỆM CHẤT KHÍ BẰNG NHỮNG VẬT LIỆU PHẾ THẢI” GI¸O VI£N: L£ MINH V¡N Tæ : VËT Lý + C¤NG NGHÖ Năm học: 2013-2014 Giáo viên: Lê Minh Văn - Trường THPT Nguyễn Duy Trinh 1
2. SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải MỤC LỤC MỤC/ NỘI DUNG TRANG A. Lý do chọn đề tài 2 B. Giải quyết vấn đề 5 I. Cơ sở lý luận 5 II. Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu 5 III. Các giải pháp thực hiện 6 IV. Những công việc cần thực hiện 7 C. Nội dung bản thuyết đồ dùng dạy học tự làm 9 I. Lý do vàvà ý tưởng của đồ dùng 9 II. Vật liệu 9 III. Cấu tạo và lắp đặt 10 IV. Cách sử dụng vào bài dạy 11 1. Bài Định luật Bôi-Lơ - Ma-Ri-Ốt 11 2.Bài Định luật Sác - Lơ 13 3.Bài Định Luật Gayluy-xác 14 4.Bài Phương trình trạng thái 15 V.Tính mới và tính sáng tạo 17 D. Kết luận và đề xuất 17 Giáo viên: Lê Minh Văn - Trường THPT Nguyễn Duy Trinh 2
3. SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải A.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Năm học 2013-2014 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Kết luận của hội nghị trung ương 6 (khóa XI) về “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo , đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế “ nhà trường hướng tới mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện nhà trường theo hướng xây dựng trường trọng điểm. Đẩy mạnh phong trào đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng giáo dục trong thí nghiệm, thực hành, ngoại khóa ngoài giờ lên lớp Trong những năm gần đây, trong các nghị quyết đại hội của Đảng, quốc hội và nhiều văn kiện khác của Bộ Giáo dục & Đào tạo đều nhấn mạnh việc đổi mới phương pháp dạy học là một nhiệm vụ quan trọng của tất cả các cấp học và bậc học ở nước ta nhằm đào tạo những con người sáng tạo, tích cực, tự giác năng động, có năng lực giải quyết vấn đề, biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Đảng và Nhà nước ta xác định mục tiêu của đổi mới lần này là: Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả . Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực Bộ GD-ĐT đã triển khai tổ chức thi thực hành đối với các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học và thi nói đối với bộ môn Ngoại ngữ trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia lớp 12 THPT, vì thế đối với các trường THPT cần tăng cường thực hành thí nghiệm đối với các bộ môn trên nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng thực hành, cần chú trọng việc dạy học thực hành trong giờ chính khóa; bảo đảm cân đối giữa việc truyền thụ kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho học sinh; chú trọng liên hệ thực tế phù hợp với nội dung bài học. Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng Giáo viên: Lê Minh Văn - Trường THPT Nguyễn Duy Trinh 3
4. SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng những phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu,tự thưc nghiệm của học sinh Năm học 2013-2014 ngành Giáo dục và Đào tạo tiếp tục phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học trong ngành, Dăc biệt Sở giáo dục và đào tạo tỉnh nghệ An đã tiến hành Hội thi đồ dùng Thiết bị dạy học tự làm năm học 2013- 2014.đã động viên cán bộ, giáo viên hoạt động trong ngành Giáo dục tự làm đồ dùng, thiết bị dạy học để bổ sung thêm vào danh mục đồ dùng, thiết bị dạy học hiện có của các trường, nhằm phục vụ hiệu quả hơn cho công tác dạy và học, tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh phát huy tính sáng tạo trong nghiên cứu, cải tiến các đồ dùng, thiết bị dạy học hiện có hoặc tự làm thêm các đồ dùng, thiết bị dạy học cần thiết cho cá nhân trong công tác giảng dạy. Ngoài phong trào tự làm đồ dùng dạy học của giáo viên, Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị các đơn vị phát động phong trào thi đua “ Trường học thân thiện – Học sinh tích cực” bằng việc hưởng ứng cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng”, mỗi trường ít nhất có một sản phẩm dự thi. Với các lý do trên trường THPT Nguyễn Duy Trinh quyết nghị - Tiếp tục đầu tư xây dựng, mở rộng và hoàn thiện phòng thiết bị trường học trên cơ sở Quy chế, tiêu chuẩn và các công văn hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Xây dựng kế hoạch về công tác thiết bị dạy học của đơn vị đảm bảo khai thác tối đa tính năng sử dụng của các TBDH được trang bị phục vụ cho hoạt động dạy học và các hoạt động giáo dục khác. - Lập kế hoạch mua sắm TBDH dựa vào danh mục của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Tổ chức và vận động cán bộ giáo viên và học sinh tự làm thiết bị dạy bổ sung vào danh mục tối thiểu. - Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị và tổ chức các hoạt động giáo dục. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, tổ chức hội nghị, hội thảo của các cơ quan quản lý giáo dục, các cơ sở giáo dục. Giáo viên: Lê Minh Văn - Trường THPT Nguyễn Duy Trinh 4
5. SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải - Bồi dưỡng giáo viên, viên chức TBDH về công tác quản lí, sử dụng, bảo quản, bảo dưỡng TBDH phục vụ hoạt động dạy học. - Phối hợp bộ phận chuyên môn tham gia cuộc thi: “Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học” cuộc thi nhằm khuyến khích học sinh trung học NCKH; sáng tạo kỹ thuật, công nghệ và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn; góp phần đổi mới hình thức tổ chức hoạt động dạy học; đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá kết quả học tập; phát triển năng lực của học sinh; nâng cao chất lượng dạy học trong các cơ sở giáo dục trung học Cũng như hầu hết các thầy cô giáo khác, trong những năm học vừa qua bản thân tôi cũng đã trăn trở tìm tòi, từng bước thực hiện việc đổi mới phương pháp giảng dạy theo yêu cầu của ngành giáo dục đề ra bởi chúng ta đều biết phương pháp giảng dạy là một trong những yếu tố cơ bản và quan trọng nhằm truyền đạt kiến thức tới học sinh đạt hiệu quả tốt nhất. Phương pháp giảng dạy phù hợp, khoa học sẽ là con đường giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả, phát huy trí lực của người học. Mỗi cấp học, mỗi bộ môn đều phải có một phương pháp giảng dạy phù hợp và không ngừng đổi mới, hoàn thiện là một trong những yếu tố, động lực nhằm không ngừng nâng cao chất lượng toàn diện cho học sinh hiện nay. Từ những suy nghĩ trên tôi thấy rằng một trong những nội dung đổi mới phương pháp dạy học môn vật lý để kích thích gây hứng thú cho học sinh học tập là việc nghiên cứu khai thác các thí nghiệm trong các giờ học bằng những vật liệu phế thải trong cuộc sống hàng ngày , đó là điều kiện rất thuận lợi để có thể nâng cao hơn nữa hiệu quả trong việc tiếp thu kiến thức của học sinh và giáo dục hộc sinh có ý thức và quan điểm đúng về môi trường, gần gũi với thiên nhiên. Từ các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học và sự tìm tòi, đổi mới trong sử dụng các dụng cụ thí nghiệm thực hành và thiết kế chế tạo thêm những đồ dùng dạy học để làm phong phú hơn, hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, Vì vậy đay là lý do tôi đã đưa ra “thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải trong trong giảng dạy vật lý” xin ®­îc tr×nh bµy cïng ®éc gi¶ tham kh¶o víi môc ®Ých không ngừng nâng cao chất lượng toàn diện cho häc sinh B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: Giáo viên: Lê Minh Văn - Trường THPT Nguyễn Duy Trinh 5
6. SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải I.CƠ SỞ LÝ LUẬN Chúng ta biết rằng Vật lý là một môn khoa học thực nghiệm, áp dụng nhiều trong khoa học và đời sống hàng ngày.Trong chương trình Vật lí THTH hầu như bài học nào cũng có thí nghiệm. Từ các thí nghiệm học sinh hình thành khái niệm, định luật. Trong chương trình, chủ yếu là các thí nghiệm biểu diễn hình thành tri thức mới và một số thí nghiệm chứng minh. Thí nghiệm kiểm tra đóng vai trò khai thác sâu kiến thức biến kiến thức thành kỹ năng kỹ xảo vận dụng vào giải bài tập Do đó tôi thấy rằng một trong những giải pháp đổi mới phương pháp dạy học Vật lý ở trường THTH thì giải pháp đổi mới trong việc thực hiện các thí nghiệm của từng bài học, làm đầy đủ, có chất lượng các thí nghiệm trên lớp là giải pháp được đặt lên hàng đầu. Giáo viên không những chú trọng việc sử dụng đồ dùng dạy học và dụng cụ thí nghiệm ở tất cả các tiết học mà còn cần tạo điều kiện để các em học sinh được tự tay LÀM ĐỒ DÙNG THÍ NGHIỆM , làm thí nghiệm, tự mình quan sát đo đạc và rút ra nhận xét, kết luận (tức là được trải nghiệm trong thực tế) các em học sinh học tập sẽ hứng thú hơn, phát huy được tính năng động sáng tạo của các em, kết quả học tập sẽ đạt cao hơn rất nhiều. II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU Trước đây trong khi giảng dạy giáo viên chỉ chú trọng đến khối lượng kiến thức cần truyền đạt mà coi nhẹ phương pháp học tập và nghiên cứu mang tính đặc thù của bộ môn. Vật lý là môn khoa học thực nghiệm thế nhưng tình trạng phổ biến hiện nay vẫn là : - Dụng cụ thí nghiệm thiếu, một phần bị hư hỏng không chính xác, có năm được bổ sung thêm thì không đồng bộ với dụng cụ cũ. Nhìn chung chưa có đầy đủ dụng cụ thí nghiệm cần thiết cho các giờ học . - Số lượng các bộ thí nghiệm quá ít nên số lượng học sinh trong một nhóm quá đông, một bộ phận học sinh yếu và trung bình ít có cơ hội làm việc trong nhóm . - Kỹ năng làm thí nghiệm của học sinh vẫn còn hạn chế . - Một số bài thực hành thí nghiệm không thành công vì thế không thể đánh giá kỹ năng thực hành của học sinh, làm giảm tính thuyết phục của nội dung bài học. Giáo viên: Lê Minh Văn - Trường THPT Nguyễn Duy Trinh 6