Sáng kiến kinh nghiệm Rèn chữ viết cho học sinh Lớp 2

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Rèn chữ viết cho học sinh Lớp 2

1. 1. Sáng kiến kinh nghiệm Rèn chữ viết cho học sinh lớp 2 Người soạn: Phan Thị Kim Yến 2. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 2 3. I. Đặt vấn đề: - Trẻ em đến trường là để được học đọc, học viết. Nếu phân môn tập đọc học vần giúp trẻ biết đọc thông thì phân môn tập viết sẽ giúp trẻ viết thạo. Trẻ đọc thông, viết thạo phải ngày một, ngày hai mà có được. Mà đó là kết quả của một quá sẽ giúp trẻ tiếp thu bài nhanh hơn, học tốt hơn. Kết quả việc rèn chữ viết cho học sinh không trình dày công khổ luyện của cả thầy và trò, dưới sự dìu dắt, chăm sóc tận tình của các thầy giáo, cô giáo Chúng ta đang ở trong một thời đại mới, thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thời đại thông tin bùng nổ, mọi người thường ngồi với chiếc máy vi tính của mình để soạn thảo một văn bản thay vì cầm bút viết trên giấy. Việc rèn chữ viết của mọi người bị chìm vào quên lãng. Ở trong trường tiểu học cũng vậy, trong những năm học gần đây, học sinh viết chữ xấu là một tình trạng đáng báo động. Hiện nay học sinh lựa chọn đủ các loại bút để viết, đặc biệt là học sinh rất yêu thích với chiếc bút kim của mình hơn là những loại bút chấm mực như ngày xưa. Mặt khác, chữ viết của khá nhiều giáo viên chưa đúng quy định cũng ảnh hưởng rất nhiều đến việc rèn chữ viết của học sinh. Mỗi thầy, cô giáo được xem như là một tấm gương phản chiếu để học sinh soi rọi vào đó. Lứa tuổi của học sinh tiểu học là lứa tuổi hay “bắt chước”, giáo viên viết như thế nào thì học sinh viết như thế đó; đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh lớp 2. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc bài của mình”. Thật vậy, nhìn trang vở của học sinh với những dòng chữ đều tăm tắp, sạch sẽ thì cả cha mẹ và thầy cô đều dấy lên một niềm vui. Chúng ta như đặt niềm tin vào tương lai con trẻ. Việc rèn chữ viết cho học sinh còn là môi trường quan trọng bồi dưỡng cho trẻ những phẩm chất tốt như: tính cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ. Nhưng muốn viết thạo trẻ phải gắng công khổ luyện dưới sự dìu dắt tận tình của các thầy giáo, cô giáo. Trong trường tiểu học, việc dạy tập viết được phối hợp nhịp nhàng với dạy học vần, chính tả, tập làm văn, việc ghi bài vào vở các môn học, vở luyện viết chữ đẹp của học sinh. 4. Dạy tập viết không chỉ truyền thụ cho học sinh những kiến thức cơ bản về chữ viết mà còn rèn kỹ thuật viết chữ. Trong các tiết tập viết, học sinh nắm bắt được các tri thức cơ bản về cấu tạo các chữ cái tiếng Việt được thể hiện trên bảng cài, bảng lớp, bảng con, trong vở tập viết và vở ghi bài các môn học khác Đồng thời, học sinh được giáo viên hướng dẫn các yêu cầu kỹ thuật viết từng nét chữ để hình thành nên một chữ cái rồi đến tiếng, từ, cụm từ và cả câu. Ở giai đoạn đầu, trọng tâm của việc dạy tập viết là dạy viết chữ cái và kết nối các chữ cái lại để ghi tiếng. Ở giai đoạn cuối, song song với việc rèn viết chữ hoa, học sinh còn được rèn viết văn bản, có thể là: nhìn một đoạn văn, đoạn thơ chép lại cho đúng (tập chép) hoặc nghe giáo viên đọc mẫu, học sinh viết bài vào vở (nghe viết) hoặc nhớ để viết lại (nhớ viết). - Đầu năm vào nhận lớp 2C tôi cũng rất băn khoăn nhiều em viết chữ rất xấu . Viết chưa đúng mẫu nhất là các nét khuyết . Từ đó tôi mới nảy ra ý tưởng. Phải tìm một số biện pháp , một số việc làm để giúp cho các em hứng thú trong giờ học tập viết , trong các tiết học chính tả. Giáo viên phải tỉ mẫn hơn. Cho nên tôi đã có kế hoạch từ đầu năm , chọn ra các đối tượng để rèn . Cứ một tháng tôi kèm cho 3em . nếu 3 em đó viết chưa được , tháng kế tiếp tôi lại kèm tiếp . Cho đến lúc nào các em đó viết đúng . II. Kế hoạch : - Từ đầu năm học 2011- 2012 tôi đã đề ra một số kế hoạch cụ thể như sau:- Tháng 9 tôi kèm 3em Em: Đoàn Thị Hiền, em Nguyễn Thị Mỹ
2. Linh, em Võ Văn Tài - Tháng 10 Em Tài chưa tiến bộ tôi lại kèm tiếp và thêm 2 em nữa Đó là em Nguyễn Khánh Vân , em Nguyễn Thị Phương Tháng 11 tôi kèm thêm em Nguyễn Hữu Xuyên , em Nguyễn Thị Thảo,em Võ Văn Tài. Tháng 12 tôi kèm em Võ Văn Tài , em Nguyễn Thị Phương và em Lê Thị Thạnh Tháng 1và tháng 2 tôi nhận thấy trong số 12 em đó có em Tài và em Vân, em Phương còn chậm Viết thường hay sai lỗi chính tả nên qua kì 2 tôi lại có hướng kèm tiếp cho những em đó . 5. Tháng 3 và tháng 4 tôi nhận thấy các em đó tiến bộ hẳn và tôi cứ tiếp tục nhắc nhở kềm cặp cho các em đó để chuẩn bị thi học kì 2 có kết quả tốt hơn . III. Những biện pháp thực hiện * Về tri thức: giáo viên cần dạy cho học sinh những khái niệm về dòng kẻ (đường kẻ) tương ứng với bao nhiêu ô li? Đặt bút ở đường kẻ nào? Dừng bút ở đường kẻ nào? Chữ cái đó có mấy nét? Tên gọi của các nét? Vị trí của dấu phụ, dấu thanh đặt ở đâu? Cách nối nét như thế nào? Từ đó hình thành cho học sinh những biểu tượng về hình dáng, độ cao, sự cân đối, tính thẩm mỹ của chữ viết. Ví dụ: Học sinh viết chữ O có hình dáng như hạt gạo, giáo viên cho học sinh xem chữ O mẫu rồi hỏi: Chữ O giống hình gì? - học sinh trả lời: Chữ O giống quả trứng gà, giống số 0 Từ đó, giáo viên cho học sinh so sánh và hướng dẫn học sinh viết đúng. * Về kỹ năng: Trước khi cho học sinh viết bài vào vở, giáo viên cần hướng dẫn học sinh về tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở. a/ Tư thế ngồi viết: Ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không tỳ ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở từ 25 - 30cm. Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái lề vở, bàn tay trái tỳ vào mép vở, giữ vở không xê dịch khi viết. Cánh tay phải cùng ở trên mặt bàn; khi viết bàn tay và cánh tay phải có thể dịch chuyển từ trái sang phải và từ phải sang trái dễ dàng. b/ Cách cầm bút: Cầm bút bằng 3 ngón tay của bàn tay phải: ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa. Đầu ngón trỏ đặt trên thân bút, đầu ngón cái giữ bên trái thân bút; đầu ngón giữa tựa vào bên phải thân bút. Khi viết 3 ngón tay này giữ bút, điều khiển bút dịch chuyển. Ngoài ra cần sự phối hợp của cổ tay, cánh tay, khuỷu tay khi viết. Tiếp theo, giáo viên dạy cho học sinh các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức tạp, dạy cho học sinh kỹ năng viết các nét, cách lia bút và cách nối nét. Đồng thời giúp học sinh xác định được khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để hình thành kỹ năng viết đúng mẫu, rõ ràng và tiến tới là viết đẹp, viết nhanh. Giáo viên viết mẫu: Việc viết mẫu của giáo viên là một thao tác trực quan trên bảng lớp giúp học sinh nắm bắt được quy trình viết từng nét của từng chữ cái. Do vậy, giáo viên phải viết chậm, đúng theo quy tắc viết chữ vừa giảng giải, phân tích cho học sinh. Khi viết mẫu, giáo viên cần tạo điều kiện để học sinh nhìn thấy tay của giáo viên viết từng nét chữ. 6. Khi viết, giáo viên vừa kết hợp giảng giải, phân tích: đưa bút như thế nào? Thứ tự các nét viết ra sao? Giáo viên cũng cần chú ý phân tích cả cách viết dấu phụ và dấu thanh. Hướng dẫn học sinh luyện tập viết: a. Luyện viết trên không Việc học sinh luyện viết trên không là bước giúp học sinh rèn luyện đôi tay và rèn luyện quy trình viết các nét để học sinh khỏi ngỡ ngàng khi viết. Giáo viên cũng có thể cho học sinh tì đầu ngón tay trên mặt bàn để hình thành dần kỹ năng viết các nét cho đều đặn. Bước này có thể lặp lại từ 2 - 3 lần. b. Luyện viết trên bảng con, bảng lớp - Giáo viên cho vài em luyện viết trên bảng lớp, cả lớp viết bảng con chữ cái và cụm từ mà giáo viên yêu cầu hoặc giáo viên có thể chọn cho học sinh viết những chữ khó viết mà học sinh hay viết sai. - Khi nhận xét chữ viết của học sinh, giáo viên cần cho học sinh quan sát lại chữ mẫu; giáo viên gợi ý để học sinh tự nhận xét chữ viết của mình và của bạn, biết tự tham gia chữa lại những chỗ đã viết sai. - Giáo viên chữa lỗi sai chung bằng cách viết lại chữ đúng ngay bên cạnh chữ viết của học sinh, tránh viết đè lên chữ viết sai của học sinh. c. Luyện viết bài vào vở -
3. Giáo viên yêu cầu học sinh viết chữ gì? Từ gì? Câu gì? Cỡ chữ nào? Viết mấy dòng? - Trước khi cho học sinh viết bài; giáo viên nên hướng dẫn lại tư thế ngồi viết, cách cầm bút, nhắc nhở học sinh trước khi viết: đặt bút ngay điểm bắt đầu viết, viết chữ đúng nét, đúng độ cao của các nét, các chữ, khoảng cách giữa các chữ, các cụm từ. - Học sinh thực hành viết bài vào vở. Giáo viên theo đõi, uốn nắn cho một số em có chữ viết còn xấu. Có thể, giáo viên cầm tay hướng dẫn cho học sinh viết 1 đến 2 chữ đầu tiên. Chấm, chữa bài: 7. - Giáo viên chấm điểm từ 5 - 7 bài tại lớp. Giáo viên kết hợp chấm điểm những học sinh có chữ viết xấu và những học sinh rèn viết chữ đẹp. Số bài viết của các học sinh còn lại, giáo viên thu về nhà chấm để kịp thời chữa cách viết của học sinh ở tiết sau. - Giáo viên chữa những lỗi học sinh sai phổ biến, hướng dẫn kỹ lại cách viết của chữ cái đó để học sinh khắc sâu cách viết một lần nữa. - Cho cả lớp xem bài viết đẹp. Kịp thời động viên, khích lệ những học sinh có chữ viết tiến bộ. Tuyên dương những học sinh có bài viết đẹp. - Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm nhỏ, cho học sinh thi đua giữa các nhóm, nhóm nào có nhiều bài viết đẹp, nhóm đó nhận được cờ thi đua. Hàng tháng, giáo viên chấm điểm vở sạch, chữ đẹp cho từng học sinh sơ kết thi đua. IV. Kết quả : Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tập viết nên những việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ Tập viết.và chính tả.Nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp: tốc độ viết của học sinh đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên. tình trạng viết sai lỗi chính tả thì còn rất ít. Kết quả xếp loại giữ vở sạch viết chữ đẹp của các tháng như sau: Tháng 9 + 10 Loại A: 12 em Tỉ lệ 45,6 % Loại B: 10 em Tỉ lệ 38 % Loại C: 5 em Tỉ lệ 16,4% Tháng 11 + 12 Loại A: 15 em Tỉ lệ 57 % Loại B: 8 em Tỉ lệ 30,4 % Loại C: 4 em Tỉ lệ 12,6 % Tháng 1 + 2 + 3 8. Loại A : 18 em Tỉ lệ 68,4 % Loại B: 7 em Tỉ lệ 26,6% Loại C: 2 em Tỉ lệ 5% Tháng 4+5 Loại A: 20 em Tỉ lệ 76 % Loại B: 7 em Tỉ lệ 24 % Trên đây là một số bước cơ bản cần thực hiện trong một tiết tập viết ở tiểu học. Giáo viên nên căn cứ vào tình hình của từng lớp để tổ chức giờ dạy theo một trình tự hợp lý. Điều quan trọng, mỗi bản thân thầy, cô giáo phải ra sức rèn luyện chữ viết của mình để làm tấm gương cho học sinh noi theo qua việc rèn chữ viết ở vở luyện viết chữ đẹp, qua những trang giáo án tham gia thi viết chữ đẹp ở các cấp cơ sở. Kết quả việc rèn chữ viết cho học sinh không phải ngày một, ngày hai mà có được. Mà đó là kết quả của một quá trình dày công khổ luyện của cả thầy và trò, dưới sự dìu dắt, chăm sóc tận tình của các thầy giáo, cô giáo. Đông Hà, ngày 26 tháng 04 năm 2012 Người viết Phan Thị Kim Yến 9. “Rèn chữ viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 2 qua phân môn Tập viết” Nguy ễn Thị Nhan- Tr ường ti ểu h ọc An Sinh A SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM RÈN CHỮ VIẾT ĐÚNG, ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP 2 QUA MÔN TẬP VIẾT Người soạn: Nguyễn Thị Nhan 10. I. Phần mở đầu I.1 Lí do chọn đề tài: * Tính lịch sử: Trước cải cách giáo dục, mẫu chữ viết (chữ quốc ngữ) được dạy và h ọc ở trường cấp một, về cơ bản là mẫu chữ phổ biến thường dùng trong xã hội. Hầu hết các chữ viết thường, viết hoa bảng chữ mẫu có chiều cao là một đơn vị và 2 đơn vị chữ viết có nét thanh, nét đậm. Trong cải cách giáo dục, từ năm 1981 đến nay, mẫu ch ữ viết ở trường c ấp I có nhiều thay đổi so với mẫu chữ thường dùng, dư luận xã hội có nhiều ý kiến phê phán là chữ viết thường đã bỏ đi những nét bụng. Chữ viết hoa gần giống chữ in hoa ở dạng đơn giản nhất. Thực hiện nghị quyết 40 của Quốc hội khoá 10 và chỉ th ị của th ủ tướng chính phủ triển khai chương trình Tiểu học mới bắt đầu lớp 1 từ năm 2002 đ ến năm 2003 về kế hoạch mẫu chữ viết trong