Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn Bóng đá trong trường trung học cơ sở

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn Bóng đá trong trường trung học cơ sở

1. Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS Người thực hiện: Vũ Xuân Quang Lời nói đầu Nước ta đang bước đầu vào một thế mới với nền công nghiệp hoá và hiện đại hoá mở đầu cho thập kỉ mới và thế kỉ mới đòi hỏi con người thông minh sáng tạo và năng động để làm chủ đất nước. Vì thế mà sự nghiệp giáo dục hiện nay được coi là “ Quốc sách hàng đầu”. Đào tạo nhân tài cho đất nước. Điều này khẳng định rất rõ về vai trò và vị trí của người giáo viên, đặc biệt là người giáo viên THCS. Năm học 2007- 2008 là năm học thứ năm thực hiện giảng dạy chương trình theo SGK mới. Trong bối cảnh hiện nay ngành giáo dục và đào tạo đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong hoạt động học tập nhằm phù hợp với xu thế của thời đại. Vấn đề này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với giáo viên THCS là phải đổi mới cách dạy: Giáo viên chỉ là người hướng dẫn chỉ đạo điều khiển học sinh đi tìm kiến thức mới, vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Chính vì vậy học sinh phải là người tự giác, chủ động, tìm tòi, phát hiện các kiến thức mới một cách linh hoạt, sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống thông qua sự dẫn dắt điều khiển của giáo viên trong tiết dạy. Do vậy việc lựa chọn phương pháp dạy học sao cho phù hợp với kiểu bài và phù hợp với đối tượng học sinh là một vấn đề rất quan trọng, đó cũng là một thủ thuật sư phạm của người giáo viên. Nhận thức được điều đó tôi mạnh dạn tìm hiểu và nghiên cứu đề tài “Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở”mà tôi đã áp dụng và theo dõi nhiều năm tại trường PTCS Điền Xá nơi tôi đang công tác. I. Phần mở đầu I.1. Lí do chọn đề tài: I.1.1. Cơ sở lí luận. 1
2. Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS Người thực hiện: Vũ Xuân Quang Để thực hiện tốt nghị quyết trung ương II khoá VII & nghị quyết trung ương II khoá VIII tháng 12/ 1996 về việc đổi mới phương pháp dạy học với mục đích: phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh: -Bồi dưỡng phương pháp tự học tự sáng tạo. - Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. - Tác động đến tình cảm đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh. Qua việc thực hiện thay sách giáo khoa các lớp khối THCS là một bước ngoặt, bước tiến mới trong công cuộc đổi mới nền giáo dục nước ta, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Muốn vậy đòi hỏi người thầy phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với nhu cầu đổi mới giáo dục. Để góp phần thực hiện mục tiêu “Đào tạo học sinh thành những con người năng động, độc lập, sáng tạo tiếp thu được những tri thức khoa học, kĩ thuật hiện đại, biết vận dụng tìm ra các giải pháp hợp lí cho vấn đề trong cuộc sống của bản thân & của xã hội”. Bộ môn thể dục cũng như các bộ môn khác ở THCS đang cố gắng đổi mới phương pháp dạy học. I.1.2. Cơ sở thực tiễn. Qua nhiều năm thực tế giảng dạy điều mà tôi trăn trở là làm thế nào để học sinh tiếp cận với bộ môn thể dục và đặc biệt là sở thích của các em là môn thể thao gì. Để từ đó có sự yêu thích say mê môn học. Ngay từ những năm đầu tiên tôi trực tiếp giảng dạy và nhận thấy trong một lớp tỉ lệ học sinh yêu thích môn học còn ít, các em rất sợ môn này chính vì vậy ảnh hưởng rất lớn tới kết quả học tập cuối năm của học sinh. Qua giảng dạy tôi thấy nguyên nhân dẫn tới kết quả nói trên trước hết là học sinh chưa chăm chỉ luện tập, chưa có cách học bộ môn cho phù hợp, vậy làm thế nào để học sinh hiểu bài, nhớ kiến thức sâu sắc và vận dụng bài tập đó là điều theo tôi nghĩ mỗi giáo viên phải đặt lên hàng đầu. Đối với tiết dạy về thể dục giáo viên có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. 2
3. Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS Người thực hiện: Vũ Xuân Quang Sau khi xem xét cân nhắc, dựa vào cơ sở nêu trên, tôi quyết định phương pháp cần lựa chọn để đạt hiệu quả và chất lượng cao trong dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở là: Nhóm phương pháp sức bền, trực quan , phương pháp thực hành đi theo con đường tìm tòi nghiên cứu, tỏ ra có nhiều ưu thế trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi này (13-14 tuổi). Đồng thời cũng thể hiện được phương pháp đặc thù của bộ môn, nhất là kinh nghiệm sống còn ít vốn hiểu biết còn nghèo nàn, các biểu tượng tích luỹ còn hạn chế các em còn năng về tư duy hình tượng cụ thể, tư duy theo thực nghiệm thì việc xây dựng các khái niệm đòi hỏi phải lấy “thị phạm động tác” (các phương tiện trực quan) làm điểm tựa. Các phương pháp này phát huy được tính tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo dưới sự tổ chức và chỉ đạo của giáo viên, kiến thức thu nhận được sẽ trở thành tài sản riêng của các em. Vì vậy các em hiểu bài sâu hơn, nắm kiến thức chắc hơn. Trong trường hợp này các phương pháp đã góp phần phát triển tư duy rèn kĩ năng cho học sinh, cho các em tập dượt, làm quen với các phương pháp nghiên cứu nói riêng, phương pháp nhận thức nói chung, đặc biệt là kết hợp với các yếu tố nêu và giải quyết vấn đề. Bên cạnh quan sát và làm mẫu được sử dụng trong nhóm phương pháp trực quan và thực hành thì phương pháp đàm thoại tìm tòi trong nhóm phương pháp dùng lời cũng được vận dụng phổ biến trong dạy học Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở. I.2. Mục đích nghiên cứu. Xuất phát từ nhiệm vụ cơ bản của đề tài là phương pháp dạy học thể thao tự chọn trong trường Trung học cơ sở; xuất phát từ thực trạng dạy - học hiện nay với mong muốn giải quyết được phần nào tình trạng dạy Thể dục buồn tẻ, kém hiệu quả còn tồn tại ở các trường Trung học cơ sở, qua đó tìm ra phương pháp tối ưu nhất giúp học sinh tập đúng, đáp ứng được mục tiêu 3
4. Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS Người thực hiện: Vũ Xuân Quang môn Thể dục đề ra. Mạnh dạn nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở phân môn Thể dục. I.3 Thời gian - Địa điểm. I.3.1. Thời gian: Tôi nghiên cứu đề tài từ tháng 10 năm 2007 trong môn Thể dục. I.3.2. Địa điểm: Trường PTCS Điền Xá- huyện Tiên Yên - tỉnh Quảng Ninh. I.3.3. Phạm vi đề tài. I.3.3.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở. I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu: Trường phổ thông cơ sở Điền Xá - huyện Tiên yên - Tỉnh Quảng Ninh. I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát: 122 học sinh trường phổ thông cơ sở Điền Xá. I.4. Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực tiễn: Hiện nay, cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu của con người ngày càng đòi hỏi được nâng cao, nhất là nhu cầu trong lĩnh vực tinh thần. Để đáp lại điều đó, các loại hình nghệ thuật phục vụ giải trí cũng ngày càng được coi trọng và phục vụ đắc lực cho nhu cầu ngày càng cao của con người với đủ mọi lứa tuổi. ở đây ta nói tới lứa tuổi Trung học cơ sở. Với độ tuổi này, các em có thể tìm thấy niềm vui, đuều bổ ích qua các muôn thể thao, bài thể dục, nhất là môn tự chọn của các em. Với thể thao các em cảm thụ được cái hay, cái đẹp của tình cảm đạo đức, cái đáng quí, đáng trân trọng trong cuộc sống mà cảm thụ được sự phát triển về thể chất và thể lực. Tất cả các giá trị này được các em hấp thụ bằng cảm xúc qua các bài tập các môn tập. Vì thế một vấn đề đặt ra là: Làm thế nào có một phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở ? Để đạt được điều đó 4
5. Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS Người thực hiện: Vũ Xuân Quang người thầy giáo phải xây dựng cho mình những phương pháp cụ thể để chuyền qua học sinh nhằm rèn cho các em nắm bắt được những động tác cụ thể của bài học. ii. phần nội dung II.1.Chương 1: Tổng quan. II.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu. Đây là một trong những nội dung được nhiều giáo viên nghiên cứu ở những mức độ khác nhau và họ cũng được những kết quả nhất định. Song việc thực hiện được kết quả như thế nào tuỳ thuộc vào từng người giáo viên. Bản thân tôi không có tham vọng đi sâu và nghiên cứu tất cả chương trình thể dục các khối, lớp mà chỉ bước đầu tìm hiểu “Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở ”. II.1.2 Cơ sở lí luận : Chương trình thể dục nghiên cứu về các động tác phức tạp đòi hỏi phải có sự khéo léo, uyển chuyển, nhanh nhẹn nhưng phải rứt khoát. Đó là một thuận lợi cho cả giáo viên và học sinh trong đổi mới cách dạy học và đổi mới cách học. Khi xem xét xong cơ sở để tiến hành đổi mới phương pháp dạy học bằng các phương pháp tích cực, tôi tiến hành tìm hiểu và xác định. II.1.2.1. Đối với giáo viên và học sinh . Lúc này giáo viên không còn là người chỉ truyền đạt kĩ thuật cho học sinh mà còn là người tổ chức, hướng dẫn học sinh tự tìm tòi chiếm lĩnh tri thức môn thể dục. Muốn đạt được như vậy bài soạn không chỉ thiết kế công việc của thầy mà chủ yếu thiết kế hoạt động học tập của trò ( như làm thị phạm động tác, quan sát động tác, tranh hình, bài tập ). Khi lên lớp người thầy phải là huấn luyện viên, giao nhiệm vụ hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập. Lúc này người thầy chỉ uốn nắn khi học sinh thực sự gặp khó khăn & đóng vai trò làm trọng tài cho cuộc tranh luận của các em. 5
6. Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS Người thực hiện: Vũ Xuân Quang Còn đối với học sinh. Để học sinh chủ động và tích cực tự lực chiếm lĩnh chi thức sinh học các em cần phải đạt được. -Tạo nhu cầu nhận thức có mong muốn tìm hiểu các động tác cần thiết cho bản thân. -Tự lực tham gia vào các hoạt động học tập do giáo viên hướng dẫn. - Có điều kiện để bộc lộ khả năng tự nhận thức, tự bảo vệ ý thức của mình khi tranh luận. - Khuyến khích nêu thắc mắc nêu tình huống có vấn đề và tham gia giải quyết. II.1.2.2. Đối với nội dung. Nội dung mỗi tiết học cần được lựa chọn kĩ, tránh luyện tập quá sức để có đủ thời gian cho học sinh thực hiện hoạt động học tập. Với sách giáo viên ngày nay dòi hỏi giáo viên cần biết chọn lọc bài tập động tác để có thể hướng dẫn học sinh cách học tránh tham lam hoặc thông báo tri thức một cách đơn thuần. Ngoài giờ tập tôi yêu cầu học sinh tham gia các trò chơi để nhằm các em cuốn hút yêu thích bộ môn và có thời gian tập thêm ở nhà nhằm tăng cường hoạt động tự lực học tập của học sinh . II.1.2.3. Đối với đồ dùng học tập. Trong dạy học sinh học, đồ dùng học tập có vai trò quan trọng, nó vừa là nguồn cung cấp tri thức vừa là phương tiện giúp học sinh tìm tòi tri thức mới. Do đó việc tạo ra cách học tập thích hợp cho các tiết học là nhiệm vụ quan trọng của người thầy. Xác định rõ như vậy nên tôi đã lựa chọn đồ dùng học tập là những đồ dùng dễ kiếm, dễ sử dụng, dễ làm để từ đó có thể nhân nhanh ra số lượng lớn hoặc hướng dẫn học sinh tự làm được. Trong quá trình giảng dạy tôi thấy một trong những phương pháp dạy học được chú ý trong quá trình cải tiến để tìm lại kết quả cao trong dạy các đơn vị kiến thức cơ bản là quan sát tìm tòi với các hình thức học tập: 6