Sáng kiến kinh nghiệm Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở Lớp 9 trường THCS

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở Lớp 9 trường THCS

1. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở lớp 9 trường THCS MộT Số VấN Đề ĐổI MớI PHƯƠNG PHáP DạY HọC MÔN Mĩ THUậT ở lớp 9 trường thcs I . Lý do chọn đề tài. hư chúng ta biết, đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hoá được đặt ra do yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông nhằm đáp ứng nhu Ncầu phát triển nhân lựccho đất nước trong giai đoạn những năm đầu thế kỉ 21. Cốt lõi của đổi mới phương pháp dạy học môn mĩ thuặt cũng như những môn học khác ở nhà trường phổ thông hiện nay là tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh và hoạt đông dạy học của giáo viên - Mĩ thuật là một loại hình nghệ thuật, nếu dạy học là khó thì dạy nghệ thuật lại càng khó, Mĩ thuật lại càng mang tính nghệ thuật cao. Song khó không có nghĩa là không dạy được vì học Mĩ thuật đem lại niềm vui cho mọi người thấy cái đẹp ở trong mình và xung quanh mình trở nên gần gủi và đáng yêu, đồng thời Mĩ thuật giúp mọi ngườitự tạo ra cái đẹp theo ý mình và thưởng ngoạn nó ngay trong sinh hoạt hằng ngày của mình, làm cho cuộc sống thêm hài hoà và hạnh phúc - Dạy học Mĩ thuật ở phổ thông là tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc làm quen với những giá trị thẩm mĩ, biết vận dụng kiến thức đã học phục vụ vào cuộc sống sinh hoạt hằng ngày - Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học Mĩ thuật là một vấn đề đã được đề cập và bàn luận từ nhiều năm qua, các nhà biên soạn nghiên cứu đã không ngừng nghiên cứu biên soạn tiêp thu những thành tựu mớivà hiện đại để đưa nền giáo dục nước nhà ngày càng phát triển và hiện đại. ở đây bản thân tôi không có tham vọng đưa ra những vấn đề lớn lao hay điều chỉnh phương pháp dạy học ở môn Mĩ thuật mà bản thân đã thực hiện trong năm học này Việc dạy - học Mĩ thuật ở trường THCS hiện nay so với trước đã có những chuyển biến đáng kể. GV đã chú ý đến tính khoa học chính xác, tính thực tiển của kiến thức nhất là bảo đảm tính hệ thống và chương trình sách giáo khoa quy định, GV đã phấn 1 Giáo viên: Huỳnh Thế Thảo Trường THCS Cảnh Dương
2. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở lớp 9 trường THCS đấu để có nhiều tiết dạy tốt tăng cường phương pháp dạy học đặc trưng của bộ môn Mĩ thuật và sử dụng phương tiện dạy-học hiện đại như đèn chiếu, máy chiếu đa năng, sử dụng chương trình bài giảng điện tử power point, violet để phát huy tính tich cực tư duy của học sinh II . Thực trạng và giải pháp 1 . thực trạng * Thuận lợi - Về giáo viên + Trong những năm gần đây ngành giáo dục đã có nhiều cuộc vận động trong giáo dục, tổ chức nhiều cuộc thi GV dạy giỏi cấp trương, cấp cụm, cấp huyện GVđã được tham gia các lớp tập huấn, các đợt bồi dưỡng chuyên đề + Là giáo viên trẻ, được đào tạo đúng chuyên ngành Mĩ thuật, lại rất yêu ngành, tâm huyết với nghề nên đã tìm tòi áp dụng nhiều phương pháp dạy học mới vào trong giảng dạy giúp cho bài dạy trở nên sinh động, lôi cuốn được học sinh hơn + Về phía nhà trường đã cố gắng tạo mọi điều kiện cơ sở vật chấtcho việc dạy học như máy chiếu, mạng internet,phần mềm Violet, đầu video, GV đã có bộ sách giáo khoa, sách tham khảo đồ dùng dạy học trực quan - Về học sinh + Đa số HS đều có niềm yêu thích môn Mĩ thuật có ý thức trong các giờ học + Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa, vở, dụng cụ học tập địa lý. + Với trình độ khoa học kĩ thuật phát triển như hiện nay thì ngoài các kiến thức học được ở trên lớp các em có thể biết được nhiều thông tin Mĩ thuật qua sách báo, tivi, qua mạng internet. + Học sinh Cảnh Dương với tác phong nhanh nhẹn, có truyền thống hiếu học các em có thể tiếp cận nhanh với các phương pháp dạy học mới, các phương tiện dạy học hiện đại của giáo viên, dễ dàng chiếm lĩnh tri thức mới. + Bên cạnh đó, những kiến thức Mĩ thuật thì rất gần gũi với đời sống hàng ngày của các em nên các em đã tiếp thu một cách nhanh và dễ dàng liên hệ với thực tế. *Khó khăn : -Về giáo viên: 2 Giáo viên: Huỳnh Thế Thảo Trường THCS Cảnh Dương
3. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở lớp 9 trường THCS +Số lượng học sinh trong một lớp còn quá đông nên gây khó khăn cho giáo viên trong khi tiến hành dạy theo phương pháp mới nhất là hoạt động nhóm vì giáo viên khó tổ chức và khó quản lí. +Với lứa tuổi THCS, học sinh đang còn nhỏ nên các kiến thức về xã hội chưa nhiều vì thế đòi hỏi người giáo viên phải truyền thụ đầy đủ và chi tiết gây mất nhiều thời gian trong một tiết dạy. + Cơ sở vật chất phục vụ cho dạy học chưa thực sự đầy đủ phòng học chức năng chưa có, còn thiếu một số tranh ảnh, gây khó khăn cho người dạy. -Về học sinh: + Bên cạnh các học sinh có ý thức thì thái độ học tập của một số học sinh chưa tốt, còn lơ là, ham chơi ảnh hưởng không nhỏ đến việc truyền thụ kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho học sinh ở trên lớp. + Một số em còn lười vẽ phác thảo dẫn đến vẽ dường nét, màu sắc còn yếu, chưa thực sự hiểu được cái hay cái đẹp của tác phẩm Mĩ thuật, vẫn còn HS ít vẽ kí hoạ về người và phong cảnh + Nhiều học sinh còn mang nặng tâm lí xem Mĩ thuật là một môn học phụ. - Về cơ sở vật chất : +Hiện tại chưa có phòng học chuyên ngành (phòng chức năng) + Thiết bị dạy học chưa đầy đủ, bộ ĐDDH Mĩ thuật 9 không có, các khối lớp khác không đáp ứng đủ đồ dùng cho nội dung bài dạy Qua số liệu cho thấy khi khảo sát tình hình học sinh khối 9 học Mĩ thuật đầu năm học như sau HS Trung bình HS Khá HS Giỏi Tổng số SL % SL % SL % K9 67 51 43 33 21 16 131 - Từ thực tế trên điều mà tôi quan tâm nhất là tìm ra phương pháp dạy- học và học Mĩ thuật như thế nào để dạy tốt môn Mĩ thuật . Muốn vậy, tôi phải có phương pháp tối ưu giúp cho HS nắm được bài học của mình, tạo cho các em sự thích thú say 3 Giáo viên: Huỳnh Thế Thảo Trường THCS Cảnh Dương
4. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở lớp 9 trường THCS mê trong tiết học Mĩ thuật. Nhằm để học sinh có khả năng vẽ được tranh, GVphải biết khai thác, kích thích sự tìm tòi, khả năng tư duy sáng tạo của học sinh - Với những băn khoăn, trăn trở đó, trước tình hình đổi mới phương pháp dạy học hiện nay tôi xin đưa ra một vài kinh nghiệm nho nhỏ của mình về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật nhằm giúp cho học sinh yêu thích và học tốt hơn môn Mĩ thuật để đưa chất lượng bộ môn Mĩ thuật được nâng cao thông qua các giải pháp như sau: 2. Giải pháp Để thực hiện mục tiêu trên, tôi đã sử dụng một số phương pháp dạy học trong môn Mĩ thuật cụ thể như sau: 2.1. Phương pháp quan sát: Phương pháp quan sát là thông qua việc nhìn nhận, tìm hiểu đối tượng để phân tích so sánh về: cấu trúc, tỷ lệ , màu sắc hình ảnh của mẫu. Giúp học sinh nhận biết và cảm thụ vẽ đẹp của đối tượng làm cơ sở tư liệu thực hiện bài tập Mĩ thuật. Ví dụ minh hoạ trong chương trình Mĩ thuật ở THCS. Bài 7 và bài 8: Vẽ theo mẫu:Vẻ tượng chân dung (Lớp 9) Học sinh cảm nhận được vẽ đẹp của mẫu qua đặc điểm hình dạng cấu trúc và tương quan chung. Do vậy giáo viện cần sử dụng phương pháp quan sát để học sinh nhận ra: - Khối cơ bản của mỗi vật mẫu - Khung hình chung của nhóm mẫu - Khung hình riêng của vật mẫu - So sánh tìm tỷ lệ các bộ phận của mẫu - Phân biệt độ đậm nhạt của mẫu và tiến hành bài vẽ theo các bước: Sắp xếp bố cục trên trang giấy Vẽ phác khung hình chung trước Vẽ khung hình riêng sau Tìm tỷ lệ các bộ phận tương ứng Phát hình dáng mẫu bằng nét kỹ hà Thể hiện đối tượng theo cảm nhận 4 Giáo viên: Huỳnh Thế Thảo Trường THCS Cảnh Dương
5. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở lớp 9 trường THCS Hoàn chỉnh hình Thể hiện đậm nhạt của mẫu (bằng chì) - Như vậy bằng phương pháp quan sát học sinh đã nắm vững về cấu trúc tỷ lệ đặc điểm của mẫu trước khi tiến hành bài vẽ. Phương pháp này cần được sử dụng trong suốt thời gian của tiết học và đặc biệt quan trọng vơí hoạt động 1: Quan sát và nhận xét - Qua việc vận dụng phương pháp quan sát đã tạo được hiệu quả : đã định hướng được mục đích và ý tưởng rỏ ràng, giúp cho HS nhận thức phong phú, sâu sắc và đầy đủ hơn, phát triển kĩ năng quan sát, đối chiếu, so sánh và liên hệ với thực tế, HS cảm nhận được sự đa dạng của cuộc sống 2.2 . Phương pháp trực quan - Phương pháp trực quan là sử dụng đồ dùng dạy học đã chuẩn bị để minh học cho nội dung bài dạy, giúp người học hiểu sâu hơn. Nhờ phương pháp trực quan mà những thuật ngữ ,khái niệm về Mĩ thuật trừu tượng được làm sáng tỏ, tao điều kiện cho người học lỉnh hội kiến thức nhanh và hứng thú hơn trong học tập Ví dụ minh hoạ trong chương trình Mĩ thuật ở THCS. Bài 15: Vẽ trang trí : Tạo dáng và trang trí túi xách (Lớp 8) - Giáo viên sử dụng đồ dùng trực quan để học sinh nhận thấy sự đa dạng, phong phú và độc đáo của túi xách có nhiều kiểu dáng và được trang tri theo nhiều cách khác nhau ( có loại có quai xách, có loại có dây đeo, ) Cách thức trang trí túi xách rất phong phú ( bằng hình mảng, bằnh hoạ tiết, ) với nhiều cách phối hợp màu sắc khác nhau ( rực rỡ, êm dịu, mạnh mẽ, nhẹ nhàng, ) Từ những gợi ý của đồ dùng trực quan giúp học sinh hình dung được yêu cầu bài học, hứng thú hơn trong quá trình học tập, từ đó nảy sinh nhiều ý tưởng và sáng tạo trong bài thực hành -Khi vận dụng phương pháp nàyđã thu hút sự chú ý của HS, truền đạt cho nhiều người cùng một lúc, học sinh được nghe nhìn tăng khả năng nhận thức, cung cấp kiến thức từ nhiều nguồn thông tin, sử dụng được nhiều phương tiện dạy học khác nhau, dễ tổ chức, bao quát, hình dung được nội dung học tập. 2.3. Phương pháp vấn đáp Giáo viên sử dụng hệ thốg câu hỏi để thực hiện câu hỏi, để gợi mở cho học sinh về nội dung nhằm khai thác một chi tiết, một vấn đề nào đó của bài học. 5 Giáo viên: Huỳnh Thế Thảo Trường THCS Cảnh Dương
6. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật ở lớp 9 trường THCS Tạo điều kiện cho học sinh bộc lộ những hiểu biết về đối tượng. Suy nghĩ, tìm tòi và giải quyết được bài tập, nâng cao chất lượng bài vẽ bằng khả năng của mình Ví dụ minh hoạ trong chương trình Mĩ thuật ở THCS. Bài 10: Vẽ tranh :Đề tài lễ hội : (Lớp 9) - GV cần xây dưng hệ thống câu hỏi gợi mở sau : Các hoạt động diễn ra vào thời điểm nào, ở đâu ? Hình ảnh cụ thể là gì ? Hình ảnh nào chính, hình ảnh nào phụ ? Quang cảnh xung quanh như thế nào ? - Trên cơ sở hệ thống câu hỏi của GV, HS trả lời, từ đó định hướng nội dung bài vẽ Như vậy từ đề tài lễ hội HS vẽ được nhiều nội dung về đề tài này. 2.4. Phương pháp luyện tập - thực hành - Củng cố kiến thức cho HS, đồng thời trong quá trình luyện tập, HS còn tìm ra nhiều điều mới lạ giúp cho nhận thức trở nên sâu sắc, phong phú và vững vàng hơn - Phương pháp luyện tập thực hành ở môn Mĩ thuật là luyện tập HS quan sát nhận xét, đánh giá sự vật, hiện tượng xung quanh. Luyện tập cũng cố kĩ năng vẽ, nâng cao khả năng tìm tòi sáng tạo, khéo léo ; bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ Thông qua luyện tập - thực hành, những mặt tốt và chưa tốt của HS đều bộc lộ rõ ràng. Vì vậy việc dạy và học sẽ sát đối tượng và hiệu quả hơn Ví dụ minh hoạ trong chương trình Mĩ thuật ở THCS. Bài 14 : Vẽ tranh : Đề tài lực lượng vũ trang (lớp 9 ) - Học sinh chọn được hình ảnh đặc trưng thể hiện đúng nọi dung chủ đề. Vẽ được tranh đúng đề tài, mảng hình chặt chẽ, màu sắc tươi sáng - Giáo viên sử dụng phương pháp luyện tập - thực hành giúp HS thể hiện được kĩ năng vẽ tranh và vận dụng những quan sát (thực tế) sắp xếp thành nội dung bức tranh theo yêu cầu sau : - Hình ảnh chọn lọc, sinh động, thể hiện đúng nội dung - Sắp xếp các hình ảnh để tạo thành bố cục đẹp (có mảng chính, mảng phụ, sắp xếp chặt chẽ hợp lí) - Không gian trong tranh phù hợp với nội dung - Thể hiện được tình cảm của các nhân vật trong tranh 6 Giáo viên: Huỳnh Thế Thảo Trường THCS Cảnh Dương