Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát huy hiệu quả của phòng bộ môn trong các tiết học Vật lí

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát huy hiệu quả của phòng bộ môn trong các tiết học Vật lí

1. PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NÚI THÀNH TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TAM HIỆP SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÊN ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY HIỆU QUẢ CỦA PHỊNG BỘ MƠN TRONG CÁC TIẾT HỌC VẬT LÍ Tác giả: LÊ VĂN DUẨN Tổ :khoa học tự nhiên I Đơn vị:Trường THCS Tam Hiệp NĂM HỌC :2006 -2007
2. PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NÚI THÀNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÊN ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY HIỆU QUẢ CỦA PHỊNG BỘ MƠN TRONG CÁC TIẾT HỌC VẬT LÍ NĂM HỌC :2006 -2007
3. ĐỀ TÀI:MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY HIỆU QUẢ CỦA PHỊNG BỘ MƠN TRONG CÁC TIẾT HỌC VẬT LÍ I/ĐẶT VẤN ĐỀ: Chúng ta đã biết trong phương pháp dạy học mơn vật lí thì phương pháp dạy học bằng thực nghiệm là vơ cùng quan trọng.Kể từ khi đổi mới chương trình và sách giáo khoa từ năm học 2002-2003 đến nay thì chương trình vật lí luơn đi sâu vào phần thực hành với rất nhiều thí nghiệm.Vì vậy việc sử dụng các phịng dạy học truyền thống khơng cịn cĩ hiệu quả cao nữa mà phải sử dụng phịng học bộ mơn vì phịng học bộ mơn cĩ nhiều ưu điểm hơn so với phịng học truyền thống ở những điểm mà qua bảng so sánh sau ta sẽ thấy được điều đĩ phịng học truyền thống phịng học bộ mơn -Khơng chứa các thiết bị dùng để -Chứa các thiết bị và thí nghiệm phục phục vụ dạy và học vụ cho việc dạy và học -Học sinh ngồi tại chỗ giáo viên di chuyển đến phịng để dạy -Giáo viên ngồi tại chỗ học sinh di - chuyển đến phịng để học Được gắn cố định cho một lớp học -Khơng gán cố định cho một lớp học Như vậy ưu điểm ở đây là giáo viên không phải mang đồ dùng đến từng lớp rất mất thời gian làm giảm hiệu quả của tiết học (Do phải dành thời gian cho việc bố trí dụng cụ thí nghiệm) Nhờ các ưu điểm trên kết hợp với các điều kiện hiện tại của nhà trường thì muốn nâng cao được chất lượng dạy và học của mơn học vật lí thì phải phát huy tốt tất cả các ưu điểm của phịng học bộ mơn vật lí Trong năm học này khi được ban giám hiệu nhà trường phân cơng phụ trách phịng học bộ mơn vật lí .Tơi đã đề ra các biện pháp sau để nâng cao chất lượng các tiết học vật lí ở phịng bộ mơn ,cũng như nâng cao hiệu quả của việc sử dụng phịng bộ mơn II/GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: Trong các biện pháp mà tơi đưa ra thì biện pháp đầu tiên đĩ là: 1/Biện pháp 1:Sắp xếp bố trí chỗ ngồi của học sinh một cách hợp lí đảm bảo các yếu tố khoa học: Như chúng ta đã biết hiện nay số lượng học sinh một lớp học thì đơng,cơ sở vật chất của phịng học bộ mơn thì lại chưa đảm bảo .Do đĩ muốn học sinh vừa cĩ thể theo dõi được các hướng dẫn của giáo viên vừa phải làm thí nghiệm
4. thì khơng thể bố trí cĩ học sinh ngồi xây lưng về phía giáo viên (phía bảng ) được tức là khơng thể bố trí các bàn theo dãy hàng ngang vì bố trí như vậy sẽ cĩ một nữa số học sinh ngồi xây lưng về phía bảng.Do đĩ phải bố trí các bàn theo hàng dọc ,nhưng bố trí theo mấy hàng là hợp lí.Qua nghiên cứu tơi thấy hợp lí nhất là bố trí các bàn thành hai dãy hàng dọc ,mỗi dãy cĩ 3 bàn nối tiếp nhau,mỗi bàn cĩ từ 6 đến 8 chỗ ngồi (mỗi dãy bàn cĩ hai dãy ngồi) vậy một dãy bàn cĩ từ 18 đến 24 chỗ ngồi.Nên một lớp học cĩ số chỗ ngồi từ 36 đến 48 chỗ ngồi rất hợp lí với số lượng học sinh trong một lớp học hiện nay Sau đây là sơ đồ bố trí chỗ ngồi của phịng bộ mơn vật lí của trường mà tôi đã thực hiện (Trường tôi có phòng chuẩn bị thí nghiệm riêng) PCDCTN Qua hai sơ đồ ta thấy ở bất kỳ sơ đồ nào cũng tạo cho các em một chỗ ngồi thoả mái để vừa cĩ thể tiếp thu bài giảng vừa cĩ thể tiến hành các thí nghiệm. 2/Biện pháp2:Tham mưu với Ban giám hiệu sắp xếp thời khố biểu để bất kỳ tiết học nào cũng cĩ thể dạy ở phịng bộ mơn. Đây là một cơng việc vơ cùng quan trọng và cũng đầy khĩ khăn tưởng chừng như khơng cĩ thể thực hiện được vì ở mỗi trường cĩ thể cĩ nhiều giáo viên cùng dạy bộ mơn vật lí.Nhưng qua nghiên cứu tơi nhận thấy việc chia thời khố biểu cho việc tiết nào cũng cĩ thể dạy ở phịng bộ mơn là cĩ thể thực hiện được. Muốn làm được điều này khi chia thời khố biểu cần chú ý mấy điểm sau: -Các giờ cùng bộ mơn vật lí dù là ai dạy cũng khơng được trùng nhau (Điều này cĩ hai cái lợi là sử dụng được phịng bộ mơn và sử dụng được đầy đủ bộ thí nghiệm mà khơng phải chia ra)
5. -Các tiết vật lí của cùng một khối lớp nên chia thành một buổi(Nếu khối đĩ cĩ 5 lớp trở xuống),hoặc chia thành hai buổi (nếu khối đĩ cĩ từ 6 đến 10 lớp) Ví dụ ở trường tơi cĩ 20 lớp (5 lớp 6,5 lớp 7,5 lớp 8,5 lớp 9 )với 3 giáo viên dạy bộ mơn vật lí (mỗi đồ chí đều dạy đủ 4 khối lớp) thì tơi đề nghị đồng chí phĩ hiệu trưởng chia thời khố biểu cho các tiết vật lí như sau: Buổi tiết Thứ 2 Thứ 3 Thứ 4 Thứ 5 Thứ 6 Thứ 7 thứ 1 7/1:Hùng 9/1:Tuấn 9/1:Tuấn Sáng 2 7/2:Quang 9/2:Quang 9/2:Quang 3 7/3: Hùng 9/3:Hùng 9/3:Hùng 4 7/4:Quang 9/4:Tuấn 9/4:Tuấn 5 7/5 :Hùng 9/5:Hùng 9/5:Hùng 6 6/1:Tuấn 8/1:Quang 7 6/2:Hùng 8/2:Quang Chiều 8 6/3:Hùng 8/3:Quang 9 6/4:Tuấn 8/4:Hùng 10 6/5:Tuấn 8/5:Quang Để đảm bảo thực hiện được thời khố biểu này tơi là người phải chiụ trách nhiệm quản lí phịng bộ mơn và phải phục vụ thường xuyên để giáo viên mới lên lớp thường xuyên được.Thực hiện thời khố biểu này cũng tạo điều kiện cho các bộ mơn khác cũng cĩ thể thực hiện được các qui định như trên 3/Biện pháp 3:Tận dụng,làm thêm đồ dùng dạy học để bất kỳ tiết học nào cũng cĩ thiết bị để làm thí nghiệm: Như chúng ta đã biết nhà nước khơng thể cung cấp đầy đủ trang thiết bị bộ mơn cho tất cả các khối lớp mà cĩ thể khối lớp này cĩ được bộ này lại thiếu bộ kia cịn khối lớp khác thì ngược lại. Do đĩ làm thế nào để mọi tiết học đều cĩ thể sử dụng đồ dùng dạy học để dạy là một địi hỏi đối với mỗi giáo viên bộ mơn và nhà trường. Để làm được việc này cần thực hiện tốt hai cơng việc sau:
6. a/Giáo viên phải tự tay làm các thiết bị dạy học khơng quá phức tạp như: -Lị xo lá trịn để dạy các bài về lực ở lớp 6 -Các loại đĩa để dạy bài sự bay hơi ở lớp 6 -Các tấm bìa cĩ đục lỗ để dạy bài sự truyền thẳng của ánh sáng ở lớp 7 -Các loại thước nhựa để dạy bài sự nhiễm điện do cọ xát và bài hai loại điện tích ở lớp 7 -Các loại hạt me, đậu,ngơ để dạy các bài về nguyên tử,phân tử ở lớp 8 Và một số thiết bị khác mà trong bộ dụng cụ khơng cĩ b/Tận dụng đồ dùng thí nghiệm của khối lớp này để dạy khối lớp khác: Đây là một vấn đề địi hỏi giáo viên phải tìm hiểu thấu đáo tồn bộ dụng cụ thí nghiệm của tồn bộ chương trình vật lí THCS để tìm hiểu lớp này thiếu cái gì?Lớp khác cĩ dụng cụ đĩ hay khơng?Từ đĩ phát hiện ra các dụng cụ cĩ thể dùng chung cho nhiều khối lớp thì từ đĩ ta mới cĩ thể tận dụng được Qua tìm hiểu như vậy tơi nhận thấy giữa vật lí lớp 7 và vật lí lớp 9 cĩ nhiều dụng cụ cĩ thể sử dụng chung được. Thật vậy ở lớp 7 tuy được cung cấp bộ nguồn điện nhưng là nguồn điện một chiều nên dùng khơng ổn định mà lớp 9 lại cĩ bộ biến đổi điện áp rất tốt .Do vậy tơi thường xuyên lấy bộ nguồn này để dạy chương trình lớp 7 hoặc giáo viên cĩ thể lấy các nam châm điện ở lớp 9 để dạy bài tác dụng từ ở lớp 7 hoặc lấy nam châm điện ở lớp 7 dạy các bài về nam châm ở lớp 9 Làm như vâỵ cĩ thể đảm bảo được trong điều kiện khĩ khăn vẫn cĩ thể tiết vật lí nào cũng cĩ đồ dùng để dạy 4/Biện pháp 4:Tạo cho giáo viên hình thành thĩi quen nghiên cứu và làm thí nghiệm trước khi thực hiện bài dạy: Đối với người giáo viên vật lí .Làm thành cơng được các thí nghiệm hay hướng dẫn học sinh làm thành cơng các thí nghiệm là một điều hết sức quan trọng .Cĩ như vậy học sinh mới tin vào thầy giáo ,mới tin vào khoa học.Nhưng khơng phải mọi thí nghiệm đều làm lần đầu là thành cơng ngay mà phải qua nhiều lần thực hiện,nhiều lần chỉnh sửa,thay đổi mới cĩ thể thành cơng.Do vậy nếu khơng cĩ sự chuẩn bị kỹ càng thì khĩ lịng giáo viên cĩ thể hướng dẫn cho các em,hoặc tự mình làm thành cơng các thí nghiệm được. Do vậy để tiến hành thực hiện tốt các tiết dạy tại phịng bộ mơn.Tơi phải đăng kí lịch với cán bộ thiết bị để đến chuẩn bị các thí nghiệm và trực tiếp làm trước các thí nghiệm.Cụ thể tơi chuẩn bị các thí nghiệm này trước một ngày để đến khi lên lớp luơn ở tư thế sẵn sàng.Qua bản thân tơi trường tơi đã thực hiện tốt thĩi quen này.Chất lượng các tiết học vật lí ngày càng nâng cao hơn,thí nghiệm luơn hiệu quả
7. III/KẾT THÚC VẤN ĐỀ: 1/Kết quả: Qua quá trình thực hiện các biện pháp nêu trên .100% các tiết dạy vật lí tại trường chúng tơi đều thực hiện tại phịng bộ mơn.Qua đĩ chất lượng học tập của học sinh và chất lượng giảng dạy của giáo viên được nâng cao .Học sinh ham thích nghiên cứu vật lí vì thường xuyên được làm thí nghiệm,thường xuyên tìm tịi khám phá cái mới .Các em rất háo hức trước mỗi tiết học Thực hiện tốt các vấn đề trên tạo cho anh em giáo viên vật lí chúng tơi niền vui,niền đam mê khi trở lại nghiên cứu các thí nghiệm mà lúc xưa mà mình đã làm.,hơn nữa giờ đây các tiết dạy của mình được học sinh vui vẻ đĩn nhận,háo hức chờ đợi nên càng vui hơn. Kết quả học tập của bộ mơn vật lí của các lớp vật lí do tơi phụ trách và của trường tơi hai năm vừa qua đã chứng minh điều đĩ : Năm học :2005-2006:Chưa thực hiện các vấn đề trên Năm học :2006-2007: Đã thực hiện các vấn đề trên: (Ởđây chúng tơi dựa theo kết quả học kỳ 1 của hai năm học Năm Người Giỏi Khá TB TB học thực TL hiện SL TL SL TL SL TL SL TL 2005 cá nhân 9 4,8 75 41,1 87 46,5 171 91,4 2006 TT 69 8,5 186 22,9 403 49,7 658 81,1 2006 cá nhân 31 16.1 133 68.9 29 15 193 100 2007 TT 84 10.4 307 37.9 387 47.8 778 96.2 2/Bài học kinh nghiệm: Qua việc thực hiện các cơng việc trên.Tơi đã rút ra một số bài học kinh nghiệm sau: Giáo viên phải nhiệt tình,phải đam mê,phải chịu khĩ thì mới thực hiện thành cơng các thí nghiệm và thực hiện đầy đủ các tiết dạy tại phịng bộ mơn Phải cĩ sự tạo điều kiện ở mức tốt nhất của các đồng chí trong ban giám hiệu (đặc biệt là đồng chí phĩ hiệu trưởng phụ trách chuyên mơn)Vì nếu khơng cĩ các đồng chí ấy giúp đở thì khơng thể cĩ thời khố biểu hợp lí nêu trên Sự giúp đở nhiệt tình của các cán bộ thiết bị ví các đồng chí này đã phục vụ nhiều hơn số giờ qui định mà khơng phàn nàn Cần cĩ sự hỗ trợ kinh phí từ nhà trường và bản thân giáo viên thì mới cĩ thể làm thêm các dụng cụ thí nghiệm