Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh vẽ hình chiếu trong môn học Công nghệ 8 tại trường THCS lạc hòa

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh vẽ hình chiếu trong môn học Công nghệ 8 tại trường THCS lạc hòa

1. Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH VẼ HÌNH CHIẾU TRONG MÔN HỌC CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƯỜNG THCS LẠC HÒA” PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: §Êt n­íc trong qu¸ tr×nh ®æi míi, nhất lµ trong thêi ®iÓm nµy khi mµ c¶ ®Êt n­íc ®¶ vµ ®ang b­íc vµo cuéc héi nhËp toµn cÇu th× chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ nhµ n­íc lµ ph¶i ph¸t triÓn vµ ®Èy m¹nh nÒn C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, bªn c¹nh viÖc b¶o tån vµ ph¸t huy c¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng th× viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ míi cñng lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch. ViÖc ph¸t triÓn ®ã sÏ ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc C«ng nghiÖp. §Ó hoµn thµnh ®­îc ®iÒu ®ã th× kh«ng nh÷ng ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ vµ t¨ng sè l­îng c¸c tr­êng d¹y nghÒ ë c¸c TØnh, thµnh phè mµ c¸c nghµnh nghÒ cÇn ph¶i ®­îc ®­a vµo gi¶ng d¹y vµ h­íng nghiÖp ë c¸c tr­êng phæ th«ng nh»m gãp phÇn ®¹t môc tiªu Gi¸o Dôc. HiÖn nay víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nhÊt lµ ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o song muèn chÕ t¹o ra mét thiÕt bÞ hay dông cô nµo ®ã th× ®Çu tiªn ph¶i cã ®­îc b¶n vÏ vµ ®ßi hái b¶n vÏ ph¶i thÓ hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c, râ rµng c¸c vËt thÓ ®­îc biÓu diÔn. Ph­¬ng ph¸p vÏ c¸c h×nh chiÕu vu«ng gãc lµ ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n dïng ®Ó x©y dùng c¸c b¶n vÏ kÜ thuËt. Ngµy nay tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh, m¸y mãc tõ bÐ ®Õn lín, tr­íc khi thi c«ng, chÕ t¹o ®Òu ®­îc ng­êi ta vÏ vµ tÝnh to¸n tr­íc. B¶n vÏ kÜ thuËt ®­îc sö dông réng r·i trong tÊt c¶ c¸c nghµnh nghÒ cã liªn quan ®Õn kÜ thuËt. Cã thÓ nãi b¶n vÏ kÜ thuËt lµ ng«n ng÷ dïng chung trong ngµnh kÜ thuËt. Ph©n m«n vÏ kÜ thuËt cña C«ng NghÖ líp 8 ®ßi hái trÝ t­ëng t­îng kh«ng gian, lµ m«n häc gãp phÇn gióp häc sinh h×nh thµnh tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o tiÕp cËn víi tri thøc khoa häc vµ ®Þnh h­íng tèt h¬n cho nghµnh nghÒ cña m×nh sau nµy. §ång thêi cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kÜ thuËt c«ng nghiÖp, häc sinh n¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p sö dông phÐp chiÕu, c¸c h×nh biÓu diÔn (h×nh c¾t, mÆt c¾t) ®Ó thÓ hiÖn, biÓu diÔn mét chi tiÕt m¸y, mét vËt thÓ hay mét s¶n phÈm c¬ Trang 1
2. khÝ hoµn chØnh. Th«ng qua ®ã gióp c¸c em ®äc ®­îc c¸c b¶n vÏ kÜ thuËt ®¬n gi¶n vµ lµ c¬ së cho qu¸ tr×nh häc tËp gia c«ng ®Þnh d¹ng (líp 10), kÜ thuËt c¬ khÝ ( líp 11) vµ gi¸o dôc häc sinh trong lao ®éng, s¶n xuÊt . Trong thùc tÕ hiÖn nay do ®Æc thï cña m«n häc nªn viÖc gi¶ng d¹y m«n C«ng NghÖ 8 phÇn vÏ kÜ thuËt ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. PhÇn vÏ kÜ thuËt ®­îc ph©n bè vµo häc k× I trong khi ®ã mét sè kiÕn thøc h×nh häc kh«ng gian míi chØ b¾t ®Çu häc ë häc k× II m«n h×nh häc líp 8, nªn kÕt qu¶ d¹y vµ häc ch­a cao. Song kÕt qu¶ ch­a cao ®ã cßn do nh÷ng nguyªn nh©n sau: -§iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña tr­êng cßn thiÕu thèn : Kh«ng cã phßng thùc hµnh riªng, kh«ng cã c¸c mÉu vËt trùc quan ®Ó gi¶ng d¹y. -Ph©n m«n VÏ KÜ ThuËt lµ mét m«n khã, ®ßi hái ph¶i cã trÝ t­ëng t­îng kh«ng gian tèt, ph¶i th­êng xuyªn ®­îc tiÕp xóc víi c¸c vËt thÓ mÉu, víi nh÷ng s¶n phÈm trong thùc tÕ s¶n xuÊt. Lµ Gi¸o viªn KÜ ThuËt C«ng NghiÖp, qua nh÷ng n¨m häc tËp ë tr­êng Cao Đẳng Sư Phạm vµ qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ë Tr­êng THCS Lạc Hòa, t«i lu«n tr¨n trë suy nghÜ ®Ó t×m ra mét ph­¬ng ¸n d¹y vÏ h×nh chiÕu ®¹t kÕt qu¶ cao, gióp c¸c em n¾m ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n ë SGK nªn t«i chän ®Ò tµi : “Một số biện ph¸p giúp học sinh vÏ h×nh chiÕu trong m«n häc C«ng NghÖ 8 tại trường THCS Lạc Hòa” 2. Mục đích nghiên cứu: Việc nghiên cứu đề tài này nhằm giúp học sinh lớp 8 học môn Công Nghệ đạt kết quả cao, đồng thời giúp học sinh có hứng thú học tập, không xem nhẹ bộ môn này vì bộ môn công nghệ mang tính thực tế cao, kiến thức gần gũi với cuộc sống, học sinh có thể vận dụng ngay vào cuộc sống sau khi đã được học. Do đó, là giáo viên giảng dạy môn công nghệ, tôi nhận thấy phải khai thác tối đa môn học này, phải làm cho học sinh cảm thấy hứng thú và yêu thích môn học đặc biệt là phần vẽ hình chiếu, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế của cuộc sống. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: Một số biện ph¸p giúp học sinh vÏ h×nh chiÕu trong m«n häc C«ng NghÖ 8. Trang 2
3. - Phạm vi nghiên cứu: học sinh khối 8 trường THCS Lạc Hòa năm học 2012- 2013. PHẦN HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Đặc điểm tình hình: 1.1. Thuận lợi: Trường THCS Lạc Hòa đóng trên địa bàn xã Lạc Hòa, Huyện Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng, hiện tại trường có 17 lớp với tổng số học sinh là 682, với sự quan tâm chỉ đạo của BGH trường, BCH chi Đoàn, tổng phụ trách cùng với các bộ khác của nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giảng dạy và giáo dục học sinh. Đa số học sinh có tinh thần học tập cao, vượt khó học tốt đây cũng là tiền đề thuận lợi cho việc giảng dạy và giáo dục học sinh. 1.2. Khó khăn: Xã Lạc Hòa thuộc vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cũng khá cao, dân tộc khmer chiếm trên 50%, do bất đồng ngôn ngữ, đây cũng là vấn đề khó khăn trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh, một số học sinh học các lớp phổ cập tiểu học nên khi học các lớp chính quy cấp THCS so mặt bằng kiến thức cũng không đồng đều, cơ sở vật chất còn thiếu thốn về phòng học, phòng bộ môn. Đây là những khó khăn trước mắt nhưng với lòng yêu nghề mến trẻ Tôi đã cố gắng vượt qua để giảng dạy đạt kết quả tốt. 1.3. Thực trạng: 1.3.1. Số liệu thống kê: Khi d¹y xong ch­¬ng I T«i ®· kh¶o s¸t m«n C«ng NghÖ khèi 8 (năm học 2011-2012) ®Ó ®¸nh gi¸. KÕt qu¶ : +50% em kh«ng hiÓu h×nh chiÕu vu«ng gãc lµ g×? Kh«ng ph©n biÖt ®­îc h×nh chiÕu vu«ng gãc vµ h×nh chiÕu trôc ®o. Trang 3
4. +25% HS kh«ng vÏ ®­îc h×nh chiÕu vu«ng gãc . +25% HS vÏ ®­îc h×nh chiÕu nh­ng vÉn cßn thiÕu sãt. Râ rµng häc sinh ®· thiÕu ®i nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n vÒ vÏ h×nh chiÕu, do ®ã kh«ng ®äc ®­îc néi dung cña c¸c b¶n vÏ kÜ thuËt ®¬n gi¶n ë SGK. Vậy với kết quả trên ta thấy kiến thức vẽ hình chiếu của học sinh rất thấp, từ kết quả khảo sát trên Tôi đã nghiên cứu và tìm đến đề tài này nhằm mục đích giúp các em có kiến thức cơ bản để vẽ hình chiếu. 1.3.2. Nguyên nhân thực trạng: Từ kết quả trên Tôi tìm ra được một số nguyên nhân sau: - Học sinh còn xem nhẹ bộ môn coi đây là môn học phụ. - Trí tưởng tượng không gian của học sinh còn hạn chế. - Việc chuẩn bị học tập môn Công Nghệ 8 của học sinh còn hạn chế (thước kẻ, compa, bút chì, giấy A4 ). - Việc sử dụng máy chiếu trên lớp của giáo viên còn ít. - Thiết bị dạy học như vật mẫu, tranh ảnh, mô hình còn thiếu. 2. Các biện pháp thực hiện để nâng cao cải tiến thực trạng: M«n häc ®ßi hái häc sinh ph¶i t­ duy, t­ëng t­îng cao, ph¶i liªn hÖ ®­îc gi÷a thùc tÕ vµ néi dung häc. Trªn c¬ së truyÒn kiÕn thøc cho häc sinh tõ trùc quan sinh ®éng (c¸c mÉu thËt) ®Õn t­ duy trõu t­îng (c¸c b¶n vÏ c¸c quy ­íc) vµ trë vÒ thùc tÕ th× Tôi tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau. 2.1. VÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ ®¬n gi¶n : ë phÇn nµy Gi¸o viªn ®­a ra nh÷ng vËt mÉu thËt ®¬n gi¶n, vµ gióp cho Häc sinh hiÓu khi nµo chiÕu ta ph¶i chiÕu vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chiÕu. Khi vÏ h×nh chiÕu cÇn lùa chän mÆt nµo cña vËt thÓ mµ trªn ®ã thÓ hiÖn ®Çy ®ñ néi dung, h×nh d¹ng cña vËt thÓ mÉu. Do ®iÒu kiÖn mÉu vËt thiÕu nªn Gi¸o viªn cã thÓ tù t¹o ®å dïng d¹y häc tõ c¸c tÊm xèp hoÆc ghÐp bëi c¸c tÊm b×a c¸c t«ng kh¸c nhau. Sau ®ã ta ®¸nh sè (1,2,3) và các hướng chiếu (A,B,C) lªn c¸c mÆt ph¼ng cÇn chiÕu cña vËt thÓ nh­ sau : Trang 4
5. - §¸nh sè 1 vµo mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi h×nh chiÕu thø nhÊt. - §¸nh sè 2 vµo mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi h×nh chiÕu thø hai. - §¸nh sè 3 vµo mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi h×nh chiÕu thø ba theo c¸c b­íc nh­ h×nh d­íi ®©y : B 2 3 A 1 (Vật thể) C 2(A) 1(C) 3(A) 2(B) (H×nh chiếu) Khi vÏ h×nh chiÕu ta tiÕn hµnh gì tõng mÆt ®· ®­îc ®¸nh sè gi¸n vµo b¶ng vµ ®ã lµ h×nh chiÕu cña vËt thÓ. H­íng dÉn Häc sinh t×m hiÓu c¸c mÆt ®ã trªn b¶n vÏ d­íi d¹ng mÆt ph¼ng. 2.2. VÏ h×nh chiÕu vu«ng gãc tõ h×nh chiÕu trôc ®o : (đây là phần mở rộng nâng cao cho học sinh). Khi häc sinh ®· vÏ ®­îc h×nh chiÕu th«ng qua c¸c vËt thËt. Ta tiÕn hµnh cho häc sinh vÏ h×nh chiÕu vu«ng gãc th«ng qua c¸c h×nh chiÕu trôc ®o. Trang 5
6. Gi¸o viªn vÏ mÉu mét h×nh chiÕu trôc ®o, sau ®ã dùng c¸c mÆt ph¼ng høng trªn trôc to¹ ®é Oxyz ®Ó høng c¸c h×nh chiÕu. Qua ®ã Häc sinh hiÓu râ vÒ ph­¬ng ph¸p chiÕu. Ta tiÕn hµnh vÏ theo c¸c h×nh vÏ d­íi ®©y : Z P1 P3 X O P2 Y (H×nh biểu diễn) Trong kh«ng gian lÊy ba mÆt ph¼ng P1, P2 vµ P3 vu«ng gãc víi nhau : - MÆt ph¼ng (P1) th¼ng ®øng (h×nh chiÕu ®øng). - MÆt ph¼ng (P2) n»m ngang (h×nh chiÕu b»ng). - MÆt ph¼ng (P3) n»m ë bªn ph¶i (h×nh chiÕu c¹nh). DÔ dµng thÊy r»ng h×nh chiÕu ®øng cña vËt thÓ sÏ cho biÕt chiÒu cao vµ chiÒu dµi cña nã, cßn h×nh chiÕu b»ng cho biÕt chiÒu réng vµ chiÒu dµi. Ba h×nh chiÕu nµy Trang 6
7. bæ sung cho nhau sÏ cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÌ h×nh d¹ng vËt thÓ. §Ó c¸c h×nh chiÕu n»m gän trªn cïng mét mÆt ph¼ng, sau khi chiÕu, ng­êi ta xoay mÆt ph¼ng P2 quanh trôc Ox, ®­a vÒ trïng víi mÆt ph¼ng P1. Xoay mÆt ph¼ng P3 quanh trôc Oz ®­a P3 trïng víi P1. Ta ®­îc h×nh vÏ nh­ ( h×nh biểu diễn). Với cách thực hiện trên Tôi còn sử dụng trình chiếu trên may tính để học sinh quan sát rõ hơn đồng thời kích việc học tập của học sinh, kích thích trí tưởng tượng không gian, sự đam mê và tư duy sáng tạo của học sinh trong khi giảng dạy từ đó trong năm học 2012-2013 này ở học kỳ I Tôi đã gặt hái được kết quả rất khả quan. 3. Kết quả đạt được: Để đạt được kết này Tôi đã đặt nhiệm vụ và phương hướng cụ thể cho học sinh ở từng lớp như việc chuẩn bị bài, dụng cụ học tập đặc biệt là dụng cụ vẽ hình chiếu nhờ vậy mà kết quả cụ thể như sau: Lớp Giỏi Khá Tb Yếu 8A1 15 18 10 3 8A2 17 21 7 0 8A3 10 19 13 4 Tổng 42 58 30 7 PHẦN BA: KẾT LUẬN Trong tình hình ngành giáo dục đã đổi mới cả về nội dụng và hình thức, cả phương pháp, thì việc nâng cao hiệu quả giảng dạy các môn học ở trung học cơ sở là điều tất yếu. Đối với môn công nghệ 8 đòi hỏi giáo viên và học sinh phải phối hợp nhiều phương pháp với nhau nhằm mục đích đạt kết quả cao nhất trong giảng dạy và giáo dục. Qua kÕt qu¶ ®èi chøng Tôi thÊy chÊt l­îng cña Häc sinh ®­îc n©ng lªn rá rÖt. Häc sinh ®· n¾m ®­îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong S¸ch gi¸o khoa. PhÇn vÏ kÜ thuËt lµ phÇn khã nhÊt trong m«n häc C«ng NghÖ 8. §Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao, ngoµi ph­¬ng ph¸p d¹y tèt th× Tôi phải th­êng xuyªn lµm c¸c đå dïng dạy Trang 7