Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 2 học tốt phân môn Chính tả

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 2 học tốt phân môn Chính tả

1. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 2 HỌC TỐT PHÂN MÔN CHÍNH TẢ I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Ñeå thöïc hieän muïc tieâu hình thaønh vaø phaùt trieån ôû hoïc sinh caùc kó naêng söû duïng toát tieáng vieät trong caùc moâi tröôøng. Treân cô sôû ñoù, chöông trình tieåu hoïc môùi ñaõ laáy nguyeân taéc daïy giao tieáp, daïy thoâng qua giao tieáp laøm ñònh höôùng cô baûn. Bôûi giao tieáp laø hoaït ñoäng quan troïng ñeå phaùt trieån xaõ hoäi. Coù nhieàu phöông tieän giao tieáp khaùc nhau, nhöng ngoân ngöõ vaãn laø phöông tieän giao tieáp nhaèm thieát laäp quan heä, söï hieåu bieát. Trong ngoân ngöõ moãi haønh vi ñeàu coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng caùc hình thöùc cô baûn nhö laø hoaït ñoäng trao ñoåi tö töôûng, tình caûm khaåu ngöõ (nghe, noùi) vaø buùt ngöõ (ñoïc, vieát). Chính vì leõ ñoù maø trong moân Tieáng Vieät ôû tieåu hoïc giaùo vieân laø ngöôøi phaûi giuùp hoïc sinh coù kó naêng ñoïc ñuùng vaø vieát ñuùng chính taû. Vaâng, so vôùi kó naêng nghe vaø ñoïc thì kó naêng nghe, vieát cuûa hoïc sinh laø moät vaán ñeà luoân ñöôïc moïi ngöôøi quan taâm. Vaøo ñaàu naêm hoïc, qua khaûo saùt thöïc teá tình hình hoïc taäp ôû lôùp toâi, phaàn ñoâng caùc em sai loãi chính taû do aûnh höôûng cuûa caùch phaùt aâm tieáng ñòa phöông, do khoâng hieåu ñaày ñuû veà caùc qui taéc chính taû vaø noäi dung ngöõ nghóa cuûa töø. Giaùo sö Hoaøng Tueä coù nhaän xeùt raèng : “Trong ñôøi soáng xaõ hoäi tieáng ñòa phöông, gioïng ñòa phöông laø thaân thöông vaø luoân quan troïng veà kinh teá, vaên hoùa, ngheä thuaät”. Vaäy caùi caàn giaûi quyeát laø khaéc phuïc nhöõng loãi do phöông ngöõ taïo ra treân cô sôû naém vöõng ñaëc ñieåm cuûa noù. Coøn ñoái vôùi nhöõng thieáu huït trong kieán thöùc veà chính taû vaø ngöõ nghóa tieáng vieät thì phaûi hoïc, tröôùc heát laø hoïc caùc “meïo luaät” chính taû. Để thực hiện điều này, từ thực tế thực hiện nhiệm vụ trong nhiều năm học qua, tôi đã đúc kết được kinh nghieäm trong giaûng daïy nhaèm ñeå giuùp caùc em coù kieán thöùc cô baûn, chaéc chaén, ñeå coù nhöõng kó naêng vieát thaønh thaïo khoâng sai loãi chính taû. Vaø ñaây laø moät vaán ñeà voâ cuøng caàn thieát, theá neân toâi ñaõ choïn ñeà taøi “Moät soá biện pháp giuùp hoïc sinh lớp 2 hoïc toát phân moân chính taû” ñeå nghieân cöùu. II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận : Trong quaù trình daïy vaø hoïc, phaân moân chính taû raát quan troïng. Bôûi chính taû reøn kó naêng vieát, nghe, ñoïc qua chöõ vieát ñuùng, ñeïp cuûa giaùo vieân coøn boài döôõng tình yeâu Tieáng Vieät, hình thaønh thoùi quen giöõ gìn söï trong saùng giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät. Do ñoù vieát ñuùng chính taû laø vieäc caàn thieát trong hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ vieát. Vieäc hình thaønh cho hoïc sinh kó naêng vieát ñuùng chính taû laø vaán ñeà böùc xuùc vaø khoù khaên. Vì vaäy toâi nhaän thaáy raèng daïy chính taû phaûi xuaát phaùt töø tình hình thöïc teá maéc loãi chính taû cuûa hoïc sinh ôû töøng vuøng, mieàn ñeå giaùo vieân coù höôùng löïa choïn noäi dung giaûng daïy sao cho phuø hôïp ñoái vôùi hoïc sinh lôùp mình phuï traùch. Beân caïnh ñoù phaàn lôùn cuõng phaûi phuï thuoäc vaøo söï nhaän thöùc, coù yù chí phaán ñaáu, kieân trì, nhaãn naïi cuûa moãi hoïc sinh. 1
2. 2. Thực tiễn : Phaân moân chính taû coù moät vò trí raát quan troïng ôû baäc tieåu hoïc. Do vaäy noù ñöôïc boá trí thaønh moät phaân moân ñoäc laäp, coù tieát daïy rieâng trong khi ôû baäc trung hoïc cô sôû khoâng coù. Chính taû ôû tieåu hoïc coù hai kieåu baøi ñoù laø chính taû ñoaïn baøi vaø chính taû aâm vaàn. Noäi dung caùc baøi chính taû aâm vaàn laø luyeän vieát ñuùng chöõ ghi tieáng coù aâm vaàn, thanh maø khi vieát sai chính taû hoïc sinh deã sai. Thôøi gian daønh cho baøi taäp khoâng nhieàu so vôùi chính taû ñoaïn baøi, song vieäc reøn kó naêng qua baøi taäp coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi hoïc sinh. Vì qua ñoù caùc em ñöôïc reøn luyeän ñeå traùnh vieát sai chính taû. Ñoàng thôøi hình thaønh caùc kó naêng kó xaûo cho hoïc sinh thoâng qua baøi vieát vaø baøi taäp thöïc haønh. Qua quaù trình giaûng daïy nhieàu naêm ôû lôùp 2 toâi nhaän thaáy caùc em thöôøng vieát sai caùc phuï aâm ñaàu nhö : ng/ngh, gh/g, gi/d, x/s; aâm cuoái : ng/n, t/c; vaàn khoù vaø deã laãn : ac/at, ut/uc; loãi do phaùt aâm cuûa ñòa phöông nhö laãn loän daáu thanh, sai tieáng coù thanh hoûi vôùi thanh ngaõ; aâm cuoái n/ng. Ngoaøi ra caùc em coøn khoâng hieåu nghóa moät soá töø. Do vaäy vieát ñuùng ñoù laø vieäc laøm caàn thieát vaø laø giai ñoaïn then choát trong quaù trình hình thaønh caùch vieát ñuùng chính taû cho hoïc sinh. Chính vì leõ ñoù maø ngöôøi GV caàn phaûi hình thaønh kó naêng vieát ñuùng chính taû, cuûng coá vaø hoaøn thieän laïi nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc veà ngöõ aâm tieáng vieät, phaûi reøn cho hoïc sinh nhöõng phaåm chaát : caån thaän, saùng taïo, thaåm mó, coù tinh thaàn kæ luaät cao. Töø nhöõng loãi sai ñoù coäng vôùi söï phöùc taïp cuûa chöõ quoác ngöõ neáu chuùng ta khoâng coù bieän phaùp uoán naén kòp thôøi thì seõ hình thaønh thoùi quen khoâng toát ôû hoïc sinh. Vì vaäy ñeå giuùp hoïc sinh coù kó naêng vieát ñuùng, ñeïp toâi ñaõ ñi saâu nghieân cöùu ñeå tìm ra giaûi phaùp giuùp caùc em hoïc toát phaân moân chính taû. Đây là đề tài sáng kiến kinh nghiệm mà tôi đã thực hiện từ nhiều năm học trước. Sau đó rút kinh nghiệm, bổ sung và sẽ được hoàn thiện vào cuối năm học 2016-2017. Với đề tài sáng kiến kinh nghiệm này tôi chỉ hướng vào các nội dung cơ bản sau đây : 1. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài ôû nhaø. 2. Tổ chức dạy học tích cöïc. 3. Hướng dẫn học sinh ghi nhớ mẹo luật chính tả. III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ CÁC GIẢI PHÁP Giaûi phaùp 1. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài ôû nhaø Ñeå giuùp hoïc sinh hoïc toát phaân moân chính ta,û giaùo vieân phaûi löïa choïn vaø phoái hôïp caùc hình thöùc toå chöùc hoïc taäp khaùc nhau trong lôùp hoïc nhaèm taïo söï meàm deûo, linh hoaït vaø sinh ñoäng cho quaù trình daïy hoïc, ñoàng thôøi giaùo vieân coù theå söû duïng nhieàu bieän phaùp vaø phöông phaùp daïy khaùc nhau nhaát laø phaàn baøi taäp. Vaø 2
3. ñeå taïo cô hoäi cho moïi ñoái töôïng hoïc sinh ñeàu “ñöôïc hoïc” vaø “hoïc ñöôïc” thì vieäc ñaàu tieân toâi laøm laø höôùng daãn hoïc sinh chuaån bò baøi ôû nhaø. -Thöù nhaát, daën doø caùc em ñoïc tröôùc baøi chính taû seõ vieát nhieàu laàn. Vì haàu nhö các baøi chính taû đều naèm ôû baøi taäp ñoïc neân tieát taäp ñoïc giaùo vieân caàn chuù troïng luyeän ñoïc caùch phaùt aâm, môû roäng töø caàn hieåu nghóa, töø ñoù ñeán tieát chính taû hoïc sinh seõ vieát ñuùng hôn. Ví duï : Tuaàn 19 hoïc taäp ñoïc baøi Chuyện bốn mùa / trang 4, vieát chính taû baøi Chuyện bốn mùa. Taäp ñoïc baøi Thư Trung thu / trang 9, vieát chính taû baøi Thư Trung thu. Tuaàn 21 hoïc taäp ñoïc baøi Chim sơn ca và bông cúc trắng / trang 23, vieát chính taû baøi Chim sơn ca và bông cúc trắng. Tuaàn 23 hoïc taäp ñoïc baøi Một trí khôn hơn trăm trí khôn / trang 31, vieát chính taû baøi Một trí khôn hơn trăm trí khôn. Tuaàn 25 hoïc taäp ñoïc baøi Sơn Tinh, Thủy Tinh / trang 60, vieát chính taû baøi Sơn Tinh, Thủy Tinh. Taäp ñoïc baøi Bé nhìn biển / trang 65, vieát chính taû baøi Bé nhìn biển. Tuaàn 28 hoïc taäp ñoïc baøi Cây dừa / trang 88, vieát chính taû baøi Cây dừa. Tuaàn 29 hoïc taäp ñoïc baøi Những quả đào / trang 91, vieát chính taû baøi Những quả đào. -Thöù hai, caùc em phaûi töï mình tìm vaø gaïch chaân tieáng, töø khoù maø mình ñoïc sai hoaëc coù theå seõ vieát sai. Ví duï : Chính taû baøi Thư Trung thu / trang 9, coù caùc töø khoù, deã vieát sai nhö bận quá, trả lời, mặt, làm việc, xứng đáng, . Baøi Một trí khôn hơn trăm trí khôn / trang 33, coù caùc töø khoù, deã vieát sai nhö buổi sáng, trên, thợ săn, cuống quýt, cái hang, trốn, . Baøi Cò và cuốc / trang 38, coù caùc töø khoù, deã vieát sai nhö trong, vất vả, bùn, bẩn, áo trắng, làm việc, . Baøi Ngày hội đua voi ở Tây Nguyên / trang 48, coù caùc töø khoù, deã vieát sai nhö hàng trăm, nục nịch, buôn, đổ ra, mặc, vòng bạc, . Baøi Voi nhà / trang 57, coù caùc töø khoù, deã vieát sai nhö lúc lắc, trước, mũi xe, chặt, vũng lầy,lững thững, bản Tun, . Baøi Kho báu / trang 85, coù caùc töø khoù, deã vieát sai nhö hai sương, cuốc bẫm, gà gáy sáng, trở về nhà, lặn mặt trời, -Thöù ba, Vieát laïi caùc tieáng, töø khoù ñoù vaøi laàn vaøo vôû nhaùp. Vieäc laøm naøy khoâng chæ giuùp caùc em ghi nhôù caùch vieát ñeå khoûi sai maø ñoàng thôøi coøn giuùp caùc em reøn vieát chöõ ñeïp. Ñeán khi truy baøi ñaàu giôø ôû nhöõng buoåi coù tieát chính taû, nhoùm tröôûng cuûa caùc nhoùm ñoïc caùc töø khoù cho caùc baïn vieát baûng con, ñeå khi vaøo tieát hoïc caùc em seõ khaéc saâu kieán thöùc hôn. -Thöù tö, tìm hieåu nghóa cuûa tieáng hoaëc töø khoù ñoù baèng caùch tra töø ñieån (neáu bieát) hoaëc hoûi oâng baø, ba meï, anh chò. 3
4. -Thöù naêm, ghi laïi nghóa cuûa tieáng töø khoù (neáu khoâng theå nhôù heát ñöôïc) ñeå ñeán lôùp trình baøy cho coâ giaùo vaø caùc baïn nghe. ÔÛ phaàn kieåm tra : Giaùo vieân ñoïc laïi nhöõng töø maø ôû baøi tröôùc hoïc sinh maéc loãi nhieàu vaø caùc töø ôû phaàn baøi taäp cho hoïc sinh vieát baûng con. Sau ñoù giaùo vieân kieåm tra xem coù söûa loãi khoâng. Giaûi phaùp 2. Tổ chức dạy học tích cöïc. Trong caùc hoaït ñoäng daïy-hoïc, khi caùc em HS ñöôïc tham gia vaøo hoaït ñoäng taäp theå theo nhoùm, saém vai, troø chôi, caùc em seõ khaéc phuïc ñöôïc söï nhuùt nhaùt, hình thaønh tính saùng taïo, chuû ñoäng, töï tin khi trình baøy yù kieán caù nhaân töø ñoù taïo neân moâi tröôøng hoïc taäp thuaän lôïi hôn cho caùc em, phaùt huy ñöôïc khaû naêng hieåu bieát cuûa töøng hoïc sinh vaø cuõng laøm cho tieát hoïc theâm phong phuù vaø khaéc saâu kieán thöùc cho caùc em. Bôûi vì, ngoaøi vieäc giaùo vieân cung caáp töø khoù, giaûi nghóa töø, phaân tích töø, hoïc sinh coøn phaûi töï tìm hieåu nghóa cuûa töø, töø cuøng nghóa, töø traùi nghóa ñeå coù theå vieát ñuùng. Vì vậy, khi viết chính tả : -Giaùo vieân cần ñoïc roõ raøng, toác ñoä ñoïc vöøa phaûi nhằm theo dõi, giúp đỡ HS khó khăn hoàn thành bài viết cùng các bạn. -Sau đó cho hoïc sinh töï đổi chéo vở và baét loãi cho nhau. Nêu nhận xét, đánh giá về bài viết của bạn, học hỏi cái hay cái tốt của bạn để bài viết sau của mình tốt hơn. -Chaám baøi cuûa hoïc sinh ñeå phaân ra caùc nhoùm nhö : vieát chaäm, vieát khoâng caån thaän, vieát ñeïp ñeå nhaän xeùt löu yù ñeán hoïc sinh, ñeå ruùt kinh nghieäm một số sai sót cho caùc baøi sau. -Nhöõng em vieát sai cần sửa chữa ngay cho cho ñuùng ôû cuoái baøi. Ñieàu naøy cần phaûi nhaéc nhôû thöïc hieän lieân tuïc, thöôøng xuyeân ñeå khaéc phuïc loãi chính taû. -Ngoaøi vieát ñuùng, hoïc sinh coøn phaûi vieát ñeïp. Tôi đã tích hôïp vôùi moân taäp vieát. Nhö vaäy moãi hoïc sinh phaûi coù một cuoán vôû ñeå luyeän vieát. Sang phần làm bài tập : ÔÛ phaàn naøy, toâi luoân lựa chọn hình thức luyện tập phù hợp đối tượng học sinh và phù hợp với nội dung của từng bài tập nhằm tạo hứng thú, phát huy tính tích cực chủ động của học sinh. Ví duï : Toå chöùc nhoùm lôùn, nhoùm ñoâi, thi tieáp söùc, laøm caù nhaân, Trong quá trình học sinh làm bài, toâi quan sát đôn đốc, phaùt hieän những bài làm sai để tổ chức cho học sinh nhận xét và sửa chữa. Giáo viên tổng kết ý kiến và chốt lại nội dung kiến thức cần ghi nhớ. - Giáo viên nên tuyên dương, khen thưởng động viên kịp thời tạo hứng thú cho các em say mê học tập. Chaúng haïn, khi daïy moät tieát chính taû, toâi thöïc hieän nhö sau : Bước 1. Sau khi toâi ñoïc maãu baøi chính taû cho lôùp nghe, toâi seõ neâu caâu hoûi ñeå hoïc sinh nhôù laïi noäi dung cuûa baøi vieát. Bước 2. Cho hoïc sinh thảo luận nhóm bàn, neâu töø khoù, phaân tích vaø so saùnh vôùi nhöõng tieáng deã laãn loän. 4