Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc Lớp 3

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc Lớp 3

1. SKKN: Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3. PHÒNG GD&ĐT PHONG ĐIỀN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG TIỂU HỌC ƯU ĐIỀM Độc lâp - Tự do- Hạnh phúc Ưu Điềm, ngày 01 tháng 04 năm 2014 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP CÔNG TÁC Đề nghị công nhận danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” năm học 2013 - 2014 Tên đề tài: Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3 I. SƠ LƯỢC LÝ LỊCH: - Họ và tên: Trần Thành Công. Bí danh (nếu có): . Nam, nữ: Nam - Sinh ngày: 01/07/1972. - Quê quán: Phong Bình, Phong Điền, Thừa Thiên Huế. - Nơi thường trú: Phong Bình, Phong Điền, Thừa Thiên Huế. - Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Ưu Điềm. - Chức vụ: Giáo viên – Tổ trưởng chuyên môn khối 1, 2, 3 - Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Đại học sư phạm. - Những khó khăn thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ: Năm học 2013 – 2014, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 3/2 trường Tiểu học Ưu Điềm. Lớp 3/2 do tôi chủ nhiệm có tổng số là 19 học sinh trong đó có 12 học sinh nữ. Trong năm học, bản thân tôi có những thuận lợi và những khó khăn như sau: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường và các cấp chính quyền địa phương, hội cha mẹ học sinh. - Là giáo viên giảng dạy nhiều năm nên có nhiều kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm. Lớp 3/2 là lớp được tôi chủ nhiệm hai năm liền nên việc nắm bắt tình hình học tập của các em và sự liên lạc, phối hợp với cha mẹ học sinh rất thuận lợi. - Bản thân được đào tạo chuẩn hoá về chuyên môn. - Trong quá trình công tác, giảng dạy được sự giúp đỡ của đồng chí, đồng nghiệp và hội cha mẹ học sinh. - Cơ sở vật chất cũng như đồ dùng, thiết bị dạy học cũng được nhà trường trang bị tương đối đầy đủ phục vụ cho việc dạy và học. * Khó khăn: Một số em học sinh trong lớp ý thức cao trong học tập chưa cao, phụ huynh các em đại đa số đều làm nghề nông, đi làm ăn xa chưa quan tâm nhiều đến việc chuẩn bị sách vở ở nhà và đồ dùng học tập nên các em hay quên ảnh hưởng nhiều đến việc học tập ở lớp. Trong việc thực hiện nhiệm vụ của Tổ bản thân còn gặp phải khó khăn: do trong tổ có hai giáo viên được điều động tăng cường từ nơi xa đến, một giáo viên hợp đồng, một giáo viên có con mọn nên nên ảnh hưởng khá lớn đến công tác hoạt động chuyên môn. Học sinh trường Tiểu học Ưu Điềm thuộc vùng nông thôn, học sinh của lớp tôi chủ nhiệm ở cách xa trường các em còn nhỏ đi lại khó khăn, các em học 2 buổi/ngày nên phải ở lại buổi trưa, ít nhiều còn khó khăn về điều kiện ăn nghỉ và học tập. 1 Người thực hiện: Trần Thành Công _ Đơn vị: Trường TH Ưu Điềm
2. SKKN: Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3. II. SƠ LƯỢC NHỮNG ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH CỦA LỚP: Lớp 3/2 của tôi chủ nhiệm gồm có 19 em; trong đó có 12 nữ, đa số các em đều ở các thôn Niêm, Thiềm, Thượng các khu vực này cách khá xa trường học và môi trường giao tiếp hàng ngày còn nhiều hạn chế. Phụ huynh đa số là nông dân, đi làm ăn xa ít có điều kiện quan tâm đến việc học tập, sinh hoạt của con em nên kỹ năng sống các em còn nhiều hạn chế. Học sinh lớp tôi chủ nhiệm thường ngày phải ở lại ăn trưa tại trường, không có sự quản lý của bố mẹ hay người lớn, nên kỹ năng sống, kỹ năng tự chăm sóc bản thân và ứng xử mọi tình huống là điều rất quan trọng và cần thiết với các em. Trong những năm qua, nhà trường và tổ chuyên môn đã có nhiều cố gắng trong công tác dự giờ, thao giảng, triển khai chuyên đề để từng bước nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ giáo viên trong giảng dạy và mọi công tác. Tuy nhiên trong phân môn Tập đọc lớp 3 về nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vẫn chưa được giáo viên khai thác sâu trong quá trình giảng dạy để giáo dục kỹ năng sống cho các em thông qua nội dung bài học. Chính vì thế mà tôi chọn nghiên cứu và thực hiện đề tài “Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3” III. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Kĩ năng sống (KNS) là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Giáo dục KNS là hình thành và phát triển cho các em khả năng làm chủ bản thân, kĩ năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội. Do vậy việc trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kĩ năng phù hợp. Trên cơ sở đó hình thành cho các em những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực. Loại bỏ những hành vi xấu, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày. Môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua hoạt động dạy và học môn Tiếng Việt góp phần rèn luyện các thao tác tư duy, góp phần mở rộng hiểu biết về tự nhiên, xã hội và con người. Do vậy chương trình và nội dung môn Tiếng Việt ở Tiểu học chứa đựng nhiều nội dung liên quan đến KNS và có khả năng tích hợp giáo dục KNS rất cao. Việc giáo dục KNS trong môn Tiếng Việt ở Tiểu học nhằm gúp học sinh bước đầu hình thành và rèn luyện cho HS các KNS cần thiết, phù hợp với lứa tuổi, giúp các em nhận biết được giá trị tốt đẹp trong cuộc sống, biết tự nhìn nhận, đánh giá đúng về bản thân, với cộng đồng và với môi trường tự nhiên; biết sống tích cực, chủ động trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. IV. NHỮNG GIẢI PHÁP CHÍNH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. Để giúp học sinh có hứng thú học tập, hình thành kĩ năng sống cần có thông qua tiết Tập đọc, tôi có một số biện pháp sau: 2 Người thực hiện: Trần Thành Công _ Đơn vị: Trường TH Ưu Điềm
3. SKKN: Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3. 1. Tích hợp lồng ghép với các phương pháp dạy học tích cực điển hình được áp dụng. Khả năng giáo dục KNS của môn Tiếng Việt không chỉ thể hiện ở nội dung môn học mà còn được thể hiện qua PPDH của giáo viên. Để hình thành các kiến thức và rèn luyện kĩ năng mà chương trình môn Tiếng Việt đặt ra với HS Tiểu học, người giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS như: - Phương pháp thực hành giao tiếp. - Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp tổ chức hoạt động nhóm. - Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề. - Phương pháp dạy học đóng vai. - Phương pháp trò chơi học tập. 2. Người giáo viên cần xác định rõ nội của tiết Tập đọc và các kỹ năng sống được hình thành qua tiết Tập đọc đó. a) Một số kĩ năng cần rèn cho học sinh lớp 3 thông qua tiết Tập đọc lớp 3 là: + Kĩ năng xác định giá trị + Kĩ năng kiểm soát cảm xúc. + Kĩ năng thể hiện sự tự tin + Kĩ năng giao tiếp + Kĩ năng lắng nghe tích cực + Kĩ năng thể hiện sự thông cảm. + Kĩ năng hợp tác b) Xác định kĩ năng cần giáo dục từng bài cụ thể: Ví dụ: *Bài: Người mẹ (tuần 4) - Nội dung: Nắm được sự việc chính trong từng đoạn. Nắm được ý nghĩa của câu chuyện: Do thương yêu con mà người mẹ có thể làm những điều khó khăn nhất để bảo vệ con mình. - Các KNS được giáo dục trong bài: + Tự nhận thức để hiểu được giá trị của người con là phải biết công lao và sự hi sinh của mẹ cho con cái. + Tìm kiếm các lựa chọn, giải quyết vấn đề để chấp nhận gian khổ, hi sinh thân mình của người mẹ để cứu con. *Bài: Người lính dũng cảm (tuần 5) - Nội dung: Nắm được ý nghĩa của câu chuyện: Khi mắc lỗi cần phải dũng cảm nhận lỗivà sửa lỗi. Biết liên hệ để nói về tình huống cá nhân đã nhận lỗi và sửa lỗi. - Các KNS cơ bản được giáo dục trong bài: + Giáo tiếp ứng xử + Ra quyết định, tìm kiếm các lựa chọn. + Tự nhận thức, xác định giá trị cá nhân. + Đảm nhận trách nhiệm. 3 Người thực hiện: Trần Thành Công _ Đơn vị: Trường TH Ưu Điềm
4. SKKN: Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3. *Bài: Bài tập làm văn (tuần 6) - Nội dung: Nắm được sự việc chính trong từng đọc. Nắm và hiểu được ý nghĩa của câu chuyện: Lời nói phải đi đôi với việc làm. - Các KNS cơ bản được giáo dục qua bài học: + Xác định giá trị bản thân: trung thực có nghĩa làm làm những điều mình đã nói. + Đảm nhận trách nhiệm: xác định phải làm những việc mình đã nói. 3. Những việc cần chuẩn bị: a) Chọn những kĩ năng cần thiết phù hợp với địa phương. Chọn những kĩ năng phù hợp, gần gũi với học sinh. Các em có khả năng trực tiếp thực hành kĩ năng sau khi tiếp cận. Ví dụ: Bài: Đất quý đất yêu (tuần 11) Qua bài Tập đọc này HS thực hành kĩ năng: Giao tiếp, ứng xử lịch sự trong khi giao tiếp với khách nước ngoài b) Học sinh dự đoán các kĩ năng, yêu cầu của các kĩ năng cần đạt được sau khi học tiết Tập đọc. Ví dụ: Bài: Ai có lỗi?(tuần 2) *KNS cơ bản được giáo dục : - Giao tiếp: Ứng xử văn hoá - Thể hiện sự cảm thông - Kiểm soát cảm xúc Bài: Trận bóng dưới lòng đường. * KNS cơ bản được giáo dục: - Ra quyết định - Đảm nhận trách nhiệm - Kiểm soát cảm xúc c) Gợi ý học sinh nêu các kĩ năng thông qua bài học. d) Hướng dẫn HS nắm được yêu cầu cần đạt sau bài học, từ đó xác định các kĩ năng cần đạt. e) GV phải chuẩn bị các câu hỏi gợi ý hướng dẫn HS tự xác định các kĩ năng sống cần đạt. Ví dụ: Bài tập đọc Chiếc áo len (tuần 3) + Theo em bạn Tuấn trong câu chuyện này là người như thế nào? + Nếu em là bạn Tuấn em sẽ làm gì? + Nội dung bài tập đọc nói lên điều gì? g) GV cần chuẩn bị một giáo án lồng ghép thật cẩn thận (có nêu ra cụ thể các kĩ năng học sinh cần đạt sau khi học bài này, các kĩ thuật dạy học sử dụng trong bài dạy, các phương tiện cần thiết phục vụ cho tiết dạy ) 4. Tổ chức cho học sinh thực hành các kĩ năng sống vừa được học. Tuỳ theo bài giáo viên tổ chức cho các em hoạt động thực hành ngay tại lớp để học sinh tự tìm ra hướng giải quyết vấn đề, sau đó các em tự nêu ra các kĩ năng mà các em sử dụng để giải quyết vấn đề đó. * Quy trình lên lớp của một tiết Tập đọc có lồng ghép giáo dục KNS: I. Mục tiêu bài học. 4 Người thực hiện: Trần Thành Công _ Đơn vị: Trường TH Ưu Điềm
5. SKKN: Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết Tập đọc lớp 3. II. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài III. Các phương pháp/ Kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng IV. Phương tiện dạy học V. Tiến trình dạy học a) Kiểm tra bài cũ b) Dạy bài mới • Khám phá (Giới thiệu bài): • Kết nối: + Luyện đọc trơn + Luyện đọc – hiểu • Thực hành: + Luyện đọc lại + Kể chuyện theo tranh (Đối với bài Tập đọc 2 tiết) • Áp dụng (Củng cố, hoạt động nối tiếp) * Ví dụ cụ thể: Với chuyên đề này tôi chọn bài tập đọc: "Mồ Côi xử kiện" để làm minh hoạ. Tập đọc - Kể chuyện: Mồ Côi xử kiện (Tiết 2) - Tuần 17 I. Mục tiêu: - Bước đầu biết đọc phân biệt lời dẫn chuyện với lời nhân vật - Nội dung: Ca ngợi sự thông minh của Mồ Côi (trả lời được các câu hỏi trong SGK) II. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài: + Tư duy sáng tạo + Ra quyết định, giải quyết vấn đề + Lắng nghe tích cực . III. Các phương pháp/ Kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: + Đặt câu hỏi + Trình bày 1 phút + Đóng vai IV. Phương tiện dạy học: + Tranh minh hoạ trong sách giáo khoa được phóng to trên màn hình Tivi + 4 tranh minh hoạ ứng với 3 đoạn của câu chuyện được phóng to trên màn hình Tivi. IV/ Tiến trình dạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh A. Bài cũ: (5’) - Gọi 3 em đọc thuộc lòng bài thơ Về thăm - 3 HS lên bảng đọc bài thơ + TLCH quê ngoại và TLCH. theo yêu cầu của GV. - Nhận xét - Nhận xét B. Bài mới: 1. Giới thiệu bài (1’) 2. Luyện đọc (20’) a. GV đọc diễn cảm cả bài: 5 Người thực hiện: Trần Thành Công _ Đơn vị: Trường TH Ưu Điềm