Sáng kiến kinh nghiệm Cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành môn Tin học

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành môn Tin học

1. Đề tài sáng kiến 1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CÀ MAU TRƯỜNG THPT KHÁNH HƯNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: CẢI TIẾN VIỆC TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC THỰC HÀNH MÔN TIN HỌC - Đề tài thuộc lĩnh vực chuyên môn: Tin học - Họ và tên người thực hiện: Cao Văn Hợp - Chức vụ: Giáo viên - Đơn vị công tác: Trường THPT Khánh Hưng Khánh Hưng, ngày 05 tháng 04 năm 2009 NĂM HỌC: 2008 - 2009 Cao Văn Hợp Trường THPT Khánh Hưng
2. Đề tài sáng kiến 2 I. Mở đầu ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN “Cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành mơn tin học” 1. lý do chọn đề tài Để nâng cao chất lượng dạy và học mơn tin học trong trường, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong việc thực hành máy tính và hình thành kỷ năng cho học sinh thơng qua việc thực hành trên lớp. Là giáo viên trẻ mới ra trường, kinh nghiệm giảng dạy cịn thiếu thốn nhưng được nhà trường tín nhiệm giao cho giảng dạy chính mơn tin học. Căn cứ vào tình hình thực tế cơ sở vật chất của trường. Căn cứ vào số lượng học sinh trong từng lớp của năm học 2008-2009. với tình hình hiện nay: 01 lớp học từ 38-48 học sinh/1lớp. Chính vì vậy mà phịng thực hành tin học với số lượng từ 23-25 máy tính chỉ đảm bảo cho học sinh thực hành với số lượng từ 23-25 em/1ca. Trước thực trạng đĩ, ngay từ khi mới được về cơng tác tại trường tơi đã bắt tay nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành mơn tin học”. 2. Mục đích nghiên cứu Khi được nhận về cơng tác tại trường và trực tiếp tham gia giảng dạy các lớp 10C1, 10C2, 10C3, 10C4, 10C5, 11C3, 11C4 của năm học tơi nhận thấy cần phải cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành mơn tin học nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học trong thời kỳ mới. 3. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu a. Nhiệm vụ Cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành mơn tin học sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh, phân loại được đối tượng và đưa ra các yêu cầu phù hợp với các đối tượng học sinh đĩ. b. Phương pháp nghiên cứu: Khảo sát thực trạng, tiến hành thực nghiệm qua tiết dạy thực tế, cĩ đối chứng kết quả trước và sau khi thực hiện. 4. Phạm vi nghiên cứu Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 01/2009 đến tháng 04/2009. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 10 Địa điểm nghiên cứu: Trường THPT Khánh Hưng 5. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu Học sinh hồn thành khối lượng bài tập thực hành cao hơn trước từ 1,2 đến 1,5 lần. Học sinh thực hành độc lập, chủ động, sáng tạo và làm được bài tập thực hành ngay tại lớp. Cao Văn Hợp Trường THPT Khánh Hưng
3. Đề tài sáng kiến 3 Giờ dạy thực hành lớp ổn định, khơng mất trật tự, nhốn nháo, giáo viên dễ dàng quản lí và hướng dẫn học sinh. Học sinh cĩ tài liệu “bài tập” nên khơng phải nhìn lên bảng như trước, tiết kiệm được nhiều thời gian cho học sinh khi nhập dữ liệu vào máy tính. II. Nội dung 1. Tình hình thực tế trước khi thực hiên đề tài Khi tham gia trực tiếp giảng dạy các lớp 10C1, 10C2, 10C3, 10C4, 10C5, 11C3, 11C4 của trường THPT Kánh Hưng năm học 2008-2009. Tình hình tại thời điểm đĩ như sau: ➢ Sĩ số học sinh trong lớp dao động từ 38-48em. Số lượng máy tính chỉ cĩ 23-25máy nên tỉ lệ trung bình là 1,6em/1máy tính. ➢ Tài liệu học tập mơn tin học cịn ít cho nên học sinh thụ động trên lớp cũng như học ở nhà. ➢ Việc tổ chức dạy và học thực hành mơn tin học được thực hiện: giáo viên phải đưa các bài tập thực hành lên máy chiếu để học sinh theo dõi nhập liệu sau đĩ xử lý. Việc đĩ dẫn đến sự xung đột trong thao tác như: Các em học sinh cĩ khả năng thì nhập rất nhanh và phải ngồi chờ các học sinh khác nhập từng chữ rất chậm vì màn hình máy chiếu cĩ hạn. Cĩ máy tính chỉ cĩ 1 học sinh ngồi thì nhập cũng mất nhiều thời gian hơn so với máy tính cĩ 2 người (1 người đọc, 1 người nhập). Nhiều em ngồi xa máy chiếu khơng nhìn rõ, phải đọc từng câu, từng chữ cũng rất khĩ khăn trong khâu nhập dữ liệu. ➢ Lớp học đơng nhốn nháo dẫn đến tranh giành máy thực hành, giáo viên rất khĩ kiểm sốt lớp và khơng hướng dẫn được đến từng đối tượng học sinh cụ thể. Tất cả những khĩ khăn trên đã làm phá vỡ kế hoạch lên lớp của người giáo viên. Kết quả sau khĩa học kỷ năng thực hành của nhiều em cịn yếu kém, kết quả kiểm tra thực hành trên máy khơng đạt hoặc đạt ở mức trung bình. 2. Quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài: a. Khảo sát tình hình: Căn cứ vào tình hình thực tế tơi đã làm khảo sát và thu được kết quả sau: ➢ Cơ sở vật chất: Phịng máy cĩ 23/25 máy hoạt động tốt, 2/25 máy chạy chậm. ➢ Số lượng học sinh trung bình/1lớp học: 40học sinh/1lớp. ➢ Chất lượng, kỷ năng đạt được đánh giá bằng kết quả kiểm tra tại lớp 10C1 nư sau: Bảng 1: tình hình thực tế trước khi thực hiện đề tài Cao Văn Hợp Trường THPT Khánh Hưng
4. Đề tài sáng kiến 4 KQ kiểm tra Kết quả kiểm tra lý thuyết Kết quả kiểm tra thực hành (Tỉ lệ %) (Tỉ lệ %) Loại Giỏi 10% 7% Khá 20% 9% TB Khá 30% 12% Trung bình 35% 40% Yếu, kém 5% 32% Cộng 100% 100% b. Nghiên cứu Qua khảo sát cho thấy kết quả kiểm tra lý thuyết học sinh hiểu bài và làm bài được, với các tỉ lệ tương đối hợp lý. Cịn về kết quả kiểm tra thực hành trên lớp của học sinh thì tỉ lệ yếu kém rất cao (chiếm tới 32%) con số đĩ đã chứng tỏ khi kiểm tra thực hành học sinh cịn lúng túng, cịn thiếu kỷ năng thực hành máy tính do quá trình tham gia các tiết học thực hành trên lớp học sinh phải ngồi ghép hoặc khơng cĩ máy, về nhà nhiều gia đình cũng khĩ khăn nên học sinh khơng cĩ máy để thực hành thêm ở nhà, các em khác ở nội trú cĩ điều kiện thuê máy thì lại khơng biết thực hành cái gì vì thiếu tài liệu học tập. c. Thực hiện đề tài Qua khảo sát và nghiên cứu kỹ các thế mạnh của cơ sở vật chất nhà trường cũng như thực hành thế mạnh về đội ngũ giáo viên cĩ khả năng, cĩ kinh nghiệm, sáng tạo, nhiệt tình trong giảng dạy. Đứng trước tình hình mới tơi nhận thấy cần phải cải tiến việc tổ chức dạy và học thực hành và các cơng việc cấp thiết phải làm ngay là: ➢ Cung cấp tài liệu tin học cho học sinh. ➢ Nâng cấp phịng máy tính. ➢ Chia lớp thực hành theo ca để đảm bảo yêu cầu: 1học sinh/1máy tính, khai thác tối đa năng lực thực sự của các em. Tổ chức thực hiện Trước yêu cầu cấp bách cần cĩ tài liệu cho học sinh học tập tơi đã biên soạn “Bài tập thực hành” với hệ thống bài tập dành cho lớp học được sắp xếp từ dễ đến khĩ, từ đơn giản đến phức tạp, bám sát phân phối chương trình mơn học do Bộ quy định, sau đĩ đưa cho lớp trưởng các lớp photocopy để làm tài liệu phục vụ thực hành cho các em. Cài đặt tồn bộ máy của trường, các phần mềm mới được update là: Windows xp, office 2003 để phù hợp với thực tế phát triển và yêu cầu của xã hội. Cao Văn Hợp Trường THPT Khánh Hưng
5. Đề tài sáng kiến 5 Cài đặt phần mềm Deep Freeze khĩa cứng ổ đỉa máy tính để phịng chống virus gây ra lỗi phần mềm, khắc phục triệt để các lỗi do người dùng gây ra. Tổ chức chia 2 ca thực hành: Ca 1 (thực hành ½ số giờ quy định) Ca 2 (thực hành ½ số giờ quy định) Kết quả đạt được: → Máy tính đủ cho học sinh thực hành độc lập 1học sinh/1máy tính. → Tình hình lớp ổn định, trật tự. Trong giờ thực hành khơng cĩ hiện tượng nhốn nháo, máy hỏng, cảnh tượng giáo viên phải liên tục vận hành máy chiếu, nhiều em mắt kém ngồi cuối lớp khơng nhìn thấy gì đã khơng cịn tái diễn. → Giáo viên cĩ điều kiện tiếp xúc, hướng dẫn từng em học sinh đặt biệt các em yếu kỷ năng thực hành. Chất lượng giờ dạy, giờ thực hành được nâng lên rõ rệt. Kết quả nghiệm thu được thể hiện rõ sau khĩa học của lớp 10C1: Bảng 2: Kết quả nghiệm thu KQ kiểm tra Kết quả kiểm tra lý thuyết Kết quả kiểm tra thực hành (Tỉ lệ %) (Tỉ lệ %) Loại Giỏi 15% 15% Khá 22% 17% TB Khá 31% 20% Trung bình 29% 43% Yếu, kém 3% 5% Cộng 100% 100% Với kết quả thu được ở giai đoạn này cho thấy bước đầu thực hiện đề tài đã cho kết quả bất ngờ, và khả năng thành cơng là rất cao mang lại cho người học hứng thú, lơi cuốn trong giờ thực hành, từ đĩ mang lại kết quả tốt tỉ lệ yếu kém giảm rõ rệt, giáo viên trực tiếp giảng dạy khơng phải vất vả trong khâu lo bài tập thực hành ở mỗi giờ lên lớp cho học sinh như trước, tiết kiệm được số giờ sử dụng máy chiếu, nâng cao được khả năng sử dụng, kỷ năng thực hiện các thao tác trên máy tính cho học sinh. Soạn đề cương “Bài giảng tin học” phù hợp với chương trình đây là tài liệu chính để giáo viên và học sinh nghiên cứu bài tập. Kết nối mạng nơi bộ, mạng Internet cho phịng thực hành máy tính, lắp đặt 1 máy điều hịa khơng khí đảm bảo sức khỏe cho giáo viên và học sinh và độ bền trang thiết bị phịng học. Cao Văn Hợp Trường THPT Khánh Hưng
6. Đề tài sáng kiến 6 Đáp ứng được yêu cầu của người học, 1 học sinh/1máy tính thực hành. Tăng thời lượng thực hành trên phịng máy nhiều hơn. Tình hình lớp học thực hành rất ổn định, học sinh đi học đều đặn và yêu thích mơn học. Kết quả cuối khĩa là các em cĩ khả năng thực hành máy tốt hơn thời gian trước. Với kết quả thu được ở giai đoạn này cho thấy tỉ lệ khá giỏi ngày càng tăng lên tỉ lệ yếu kém giảm đi rõ rệt từ 32% khi chưa thực hiện đề tài xuống cịn 5%. Kỷ năng thao tác trên máy tính của một số em học sinh rất tốt khiến giáo viên trực tiếp giảng dạy cũng phải bất ngờ và qua đĩ tơi đã đúc rút bài học quý giá cho bản thân. Sau 4 tháng nghiên cứu, thực hiện đề tài và nghiệm thu tơi đã thu được những kết quả sau: Những kết quả đạt được: ✓ Học sinh thực hành tốt hơn, nhiều thời gian hơn, cĩ hệ thống bài tập thực hành phù hợp. ✓ Phát huy được tính chủ động sáng tạo của học sinh trong giờ thực hành(1học sinh/1máy tính). ✓ Lớp học thực hành ổn định, trật tự và nghiêm túc. ✓ Máy tính chạy tốt cĩ hệ thống bảo vệ phịng virus và lỗi phần mềm thơng thường. ✓ Cĩ thiết bị điều hịa khơng khí tạo mơi trường sạch, mát và yên tâm cho học sinh khi phải thực hành ngồi lâu trên máy tính. ✓ Chia ca nhỏ thực hành, học sinh được hướng dẫn tận tình, tỉ mỉ, giáo viên đỡ phải vất vả khi phải quản lí một lớp học vừa đơng, mất trật tự như trước đây. Những tồn tại khi thực hiện đề tài: ✓ Việc biên soạn “Bài giảng tin học” cịn chậm, in ấn khơng kịp phục vụ cho học sinh. Việc khai thác mạng phục vụ cho mơn học của học sinh chưa được trang bị nhiều vì thời lượng chương trình khơng cho phép. ✓ Hệ thống các máy tính của phịng thực hành chưa đồng bộ dẫn đến việc học sinh chọn máy tốt để thực hành, các em khác ngồi máy cĩ cấu hình thấp hơn cũng gặp đơi chút khĩ khăn khi chờ đợi máy khởi động và nhập dữ liệu. Trước khi thực hiện đề tài: Tỉ lệ học sinh đạt kết quả khá giỏi rất thấp và ngược lại tỉ lệ học sinh yếu kém lại rất cao 32% điều này thể hiện rất rõ ở việc tổ chức dạy và học thực hành. Học sinh nào làm được bài tập, học sinh nào làm khơng được giáo viên rất khĩ nắm bắt được vì 2 em học sinh ngồi chung một máy, số lượng học sinh/1lớp đơng dẫn đến số lượng thực hành trong một ca càng lớn, việc chủ động làm bài của các em bị giới hạn cộng với việc chưa cĩ tài liệu học tập và với lớp học đơng giáo viên hướng dẫn Cao Văn Hợp Trường THPT Khánh Hưng