Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao hiệu quả văn hóa đọc cho học sinh Tiểu học - Đặng Văn Mười

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao hiệu quả văn hóa đọc cho học sinh Tiểu học - Đặng Văn Mười

1. ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN: “BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ VĂN HÓA ĐỌC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” Người thực hiện : Đặng Văn Mười Đơn vị: Trường Tiểu học số 2 Hoài Tân MỤC LỤC NỘI DUNG Trang I. Đặt vấn đề 2 1.1. Lí do chọn đề tài: 2 1.2. Mục đích nghiên cứu : 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu: 3 1.4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:: 3 1.5. Phương pháp nghiên cứu: 3 1.6. Phạm vi và thời gian nghiên cứu: 3 II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận: . 3 2. Thực trạng về văn hóa đọc hiện nay: 5 3. Các giải pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả văn hóa đọc cho học sinhở trường tiểu học:.7 3.1. Tuyên truyền cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh nhằm nâng cao nhận thức về tác dụng,ý nghĩa của việc đọc: .7 3.2. Tổ chức cộng tác viên thư viện: .9 3.3. Tổ chức giới thiệu sách, kể chuyện theo sách, đưa sách xuống lớp học : .10 3.4. Tổ chức hoạt động thư viện để phục vụ nhu cầu đọc sách đa dạng của học sinh: 13 3.5. Đổi mới phương pháp dạy học: 15 3.6. Hướng dẫn và tạo điều kiện cho học sinh tự học, tự nghiên cứu có hiệu quả thông qua việc đọc sách: .15 3.7. Quan tâm đầu tư trang thiết bị, sách, tài liệu tham khảo cho thư viện: 16 3.8. Xây dựng mô hình thư viện trường học thân thiện: 17 3.9. Kết quả: 19 III- KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ: 21 TÀI LIỆU THAM KHẢO: 23 1 Người thực hiện: Đặng Văn Mười
2. I- ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: Sách là người bạn chân thành và sáng suốt. Nó chỉ cho bạn con đường đúng đắn, nó giữ cho bạn khỏi bị lầm lạc, có sách bên mình thì cả trong thời thơ ấu, cả đời sống tinh thần, sách có vai trò rất quan trọng, là “ chìa khóa vàng” mở cửa lâu đài trí tuệ và tâm hồn của con người. Trong thời buổi công nghệ thông tin bùng nổ như hiện nay việc cập nhật thông tin từ sách báo, các trang báo mạng càng được phổ biến rộng rãi. Đặc biệt các em học sinh cập nhật công nghệ thông tin ở mức độ phủ sóng rộng rãi hơn Đó cũng là một lý do khiến các em ít quan tâm đến việc đọc sách mà thay vào đó là tìm hiểu trên máy tính, laptop, ipad Vì vậy việc ham mê đọc sách, đọc báo của các em học sinh ngày càng hạn chế. Mặc dù ngày càng bị các phương tiện truyền thông mới “ tấn công”, song sách vẫn là người bạn tâm giao chia sẻ niềm vui, nỗi buồn của con người. Trong nhiều năm qua, thư viện trường Tiều học số 2 Hoài Tân đã luôn đổi mới công tác phục vụ bạn đọc nhằm mục đích lôi cuốn các em học sinh đến với thư viện ngày càng đông hơn, song việc ham muốn đọc sách của các em vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Hơn nữa cán bộ thư viện sức khỏe không đảm bào, mặc khác không được đào tạo chính qui, chỉ là giáo viên chuyển qua làm công tác thư viện cho nên phần nào cũng gây không ít khó khăn trong công việc. Xuất phát từ thực tế trên, cũng như tìm hiểu thực tiễn thực trạng công tác thu hút bạn đọc ở trường tôi đã mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu: “Biện pháp nâng cao hiệu quả văn hóa đọc cho học sinh ở trường tiểu học”. 1.2. Mục đích nghiên cứu Khảo sát thực trạng văn hóa đọc của học sinh tiểu học trên địa bàn huyện Hoài Nhơn, làm cơ sở định hướng giáo dục văn hóa đọc cho các em trong thư viện cũng như trong quá trình học tập ở trường Tiểu học số 2 Hoài Tân. Thúc đẩy phong trào đọc, hình thành thói quen đọc sách có chọn lọc, vận dụng kiến thức, kĩ năng, những điều tích cực từ sách, truyện vào thực tiễn, góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà 2 Người thực hiện: Đặng Văn Mười
3. trường và cộng đồng; đồng thời khuyến khích học sinh đọc sách không chỉ đem lại kiến thức, trí tuệ mà còn góp phần giúp các em trau dồi nhân cách, biết sẻ chia, quan tâm tới cộng đồng. Việc đọc sách không chỉ giúp học sinh tiếp thu tri thức mà đôi khi còn rèn cho học sinh những kĩ năng, tình cảm và thói quen hữu ích .“ Sách là nguồn tri thức của nhân loại” thông qua các hoạt động giáo viên cần giúp các em hiểu được vai trò, ý nghĩa của sách. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là văn hóa đọc của học sinh tiểu học, từ lớp 1 đến lớp 5 trường Tiểu học số 2 Hoài Tân. 1.4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm Khảo sát thực trạng văn hóa đọc của học sinh tiểu học trên địa bàn huyện Hoài Nhơn, làm cơ sở định hướng giáo dục văn hóa đọc cho các em trong thư viện cũng như trong quá trình học tập ở trường Tiểu học số 2 Hoài Tân. 1.5. Phương pháp nghiên cứu - Phân tích và tổng hợp tài liệu - Điều tra bằng phiếu hỏi - Phỏng vấn trực tiếp - Quan sát - Thống kê số liệu 1.6. Phạm vi và thời gian nghiên cứu Một số trường tiểu học trên địa bàn huyện Hoài Nhơn – Bình Định, trường tiểu học số 2 Hoài Tân. Từ đầu năm 2018 cho đến cuối năm 2019. II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận: Đọc sách luôn là nhu cầu thiết yếu và cách thưởng thức văn hóa sang trọng. Nó cũng là cách tốt nhất để làm giàu vốn từ vựng của con người. những thuộc tính đi liền với việc đọc là suy nghĩ, suy ngẫm, tra cứu, tìm tòi là cơ sở hữu ích cho việc nâng cao tri thức, hiểu biết, tạo dựng sự vững chắc trong toàn bộ hệ 3 Người thực hiện: Đặng Văn Mười
4. thống kiến thức, nhận thức của mỗi con người. Khối lượng kiến thức thu thập được từ việc đọc chính là thước đo đánh giá khả năng tri thức của mỗi người. Con người không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận thông tin từ sách, mà còn biết thưởng thức những cái đẹp của kiến thức thông qua lăng kính sáng tạo của tác giả. Có thể nói vai trò của sách đối với đời sống tinh thần của con người nói riêng và sự phát triển của nền văn minh nhân loại nói chung rất quan trọng. Chính vì thế văn hoá đọc ngày càng phải được chú ý, quan tâm hơn nữa vì mục đích tiến bộ của loài người. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của các thiết bị điện tử, con người đang sống trong một không gian ảo, nhưng hoàn toàn là một xã hội thật.Trong cuộc sống, đọc sách là một trong những cách thức giúp con người thư giãn, tích lũy kiến thức, nâng cao khả năng tư duy. Tất nhiên, đối với các nhà nghiên cứu khoa học, nhà văn, nhà báo, nhà giáo, sinh viên, học sinh đọc sách vẫn là một công việc bắt buộc, thường xuyên bởi nếu thiếu nó, người ta rất khó để có được một chuyên môn tốt, một khối lượng kiến thức đủ rộng để phục vụ công việc. Nói đến văn hoá đọc, ta không thể không nhắc tới tấm gương sáng trong lịch sử dân tộc ta như Lê Quý Đôn, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trường Tộ Quá trình tìm tòi, học tập kiến thức qua sách vở đã làm nên thành công, làm nên vinh quang và đặc biệt là làm nên vốn văn hoá đáng trân trọng của những bậc hiền tài xưa nay. Họ coi việc đọc sách là cả một niềm đam mê, thích thú mặc dù điều kiện vật chất không hề có. Còn giới trẻ chúng ta bây giờ thì sao? Quanh chúng ta có biết bao nhiêu trường học, trung tâm, thầy cô, gia sư, thư viện với điều kiện có sẵn, xã hội phát triển vượt bậc hơn rất nhiều, mỗi bạn trẻ lại có quyền lựa chọn cho mình một con đường học và lĩnh hội kiến thức khác nhau nhưng ít có ai lựa chọn việc đọc sách là con đường đơn giản mà hiệu quả nhất.Trên thực tế, đã có nhiều người trở thành nhà học giả uyên bác không phải do được học ở các trường danh giá mà chính là vì đọc và nghiên cứu sách. Trong cả một quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, đất nước ta dưới ách đô hộ của lũ đế quốc thực dân có những hơn 90% dân số mù chữ. Và chính chủ tịch Hồ Chí Minh đã mở ra một thời đại mới với nhiệm vụ: “Giệt giặc dốt” ngang hàng với “giệt giặc đói”. 4 Người thực hiện: Đặng Văn Mười
5. Văn hoá đọc đã nâng tầm quan trọng lên ngang hàng với nhiệm vụ sống còn của một dân tộc. Mỗi con người chúng ta sinh ra đều có ước mơ, lí tưởng và niềm đam mê. Có nỗi đam mê dẫn ta đến với thành công, đến với hạnh phúc. Có niềm đam mê lại đưa ta đến thất bại nếu như lựa chọn không đúng đắn. Nhưng riêng niềm đam mê đọc sách luôn làm con người trở nên tỉnh táo và sáng suốt hơn. Niềm đam mê ấy không bao giờ phản bội ta. 2. Thực trạng về văn hóa đọc hiện nay Với những hình thức giải trí mới đầy tính công nghệ như Internet, truyền hình, truyền thanh, băng đĩa văn hóa đọc sách đã ít nhiều bị ảnh hưởng và từng bước bị thay đổi. Nhiều người tỏ ra lo ngại, với sự ra đời của các phương tiện nghe nhìn, trong tương lai gần văn hóa đọc sẽ bị lấn át. Nếu như trước đây, đọc sách là thú vui, thói quen của rất nhiều người, ngày nay thói quen ấy đang có nguy cơ bị mất dần đi. Cuộc sống số dần thay đổi thói quen đọc sách của con người. Nói rộng hơn ngoài xã hội hiện nay, những thói quen đọc sách của mọi người đã thay đổi hoàn toàn, khá nhiều. Nhiều thư viện được coi là “thiên đàng” của những người yêu sách, cũng dần vắng bóng những độc giả trung thành. Nhiều quán cà phê, những trang mạng điện tử được bày trí hiện đại, phù hợp với nhiều đối tượng có nhu cầu đọc sách đang mọc lên như nấm. Ở những nơi đó, người đọc không chỉ được hưởng thụ không khí vui tươi, lãng mạn, mà còn được thư giãn. Nhiều trang thiết bị hỗ trợ như mạng wifi, truyền hình cáp tăng thêm sức hấp dẫn cho người yêu sách. Lứa tuổi học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường phổ thông là lứa tuổi đang có những biến động lớn về tâm sinh lý. Tức là đang phát triển nhân cách, tình cảm, trí tuệ, để có được những tri thức và kĩ năng cơ bản trong giao tiếp, ứng xử trong cuộc sống. Như vậy, văn hóa đọc ngày càng phải được phổ biến cho lứa tuổi đang ngồi trên ghế nhà trường để các em phát triển nhân cách, đạo đức tốt hơn và ngày càng phải được phổ biến rộng rãi đến tất cả học sinh và giáo viên trong trường. 5 Người thực hiện: Đặng Văn Mười
6. Từ thực trạng nêu trên, là người làm công tác quản lí của một trường tiểu học, tôi luôn trăn trở tìm nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả văn hóa đọc cho học sinh ở trường bằng một số công việc chính sau: + Khảo sát học sinh tại trường cũng như một số trường Tiểu học trong huyện về số lượng tham gia đọc sách, báo hàng ngày tại lớp, thư viện cũng như tại nhà. + Nêu những vướng mắc sau khảo sát ngay trong các kì họp chuyên môn của nhà trường để bàn bạc. + Dự giờ thăm lớp đồng nghiệp các tiết học có liên quan đến các vấn đề cần nghiên cứu. ` + Lập bảng thống kê kết quả về sự tiến bộ của học sinh khi tiến hành áp dụng các giải pháp mới. + So sánh, đối chiếu kết quả các lần thống kê để rút kinh nghiệm hoặc có hướng điều chỉnh thích hợp. + Tập hợp các nhược điểm, các vấn đề còn vướng mắc cũng như các khó khăn của học sinh để phân tích nguyên nhân. + Tiến hành thử nghiệm một vài giải pháp mới + Rút ra kết luận, phân tích ưu, nhược điểm của từng giải pháp sau đó chọn giải pháp nào tối ưu nhất để viết thành đề tài. Sau đây tôi xin phép được nêu lên một số giải pháp chính mà bản thân tôi đã và đang triển khai thực hiện để quý vị tham khảo.Với mục đích tìm hiểu nhu cầu, hứng thú đọc sách của học sinh trong trường, để nâng cao hiệu quả hoạt động nhằm thu hút đông đảo bạn đọc đến với thư viện. Đầu năm học 2018-2019, chúng tôi đã tiến hành gửi phiếu thăm dò tới học sinh. Cách làm: ở mỗi khối từ lớp 2 đến lớp 5, tiến hành phát phiếu điều tra cho học sinh, hướng dẫn các em tự điền vào các thể loại truyện mình thích và ghi rõ lý do vì sao mình thích thể loại truyện đó. 6 Người thực hiện: Đặng Văn Mười