SKKN Vận dụng chuyển đổi số để thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học chủ đề: Quần thể sinh vật - Sinh học 12 theo định hướng phát triển năng lực học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục

Nội dung text: SKKN Vận dụng chuyển đổi số để thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học chủ đề: Quần thể sinh vật - Sinh học 12 theo định hướng phát triển năng lực học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục

1. SỞ GD & ĐT NGHỆ AN  Đề tài: “VẬN DỤNG CHUYỂN ĐỔI SỐ ĐỂ THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ: QUẦN THỂ SINH VẬT - SINH HỌC 12 THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI CỦA NGÀNH GIÁO DỤC” (LĨNH VỰC: SINH HỌC) Năm học 2021 – 2022 1
2. MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích của đề tài. 2 3. Phạm vi và đối tượng của đề tài 2 4. Phương pháp nghiên cứu 2 5. Kế hoạch nghiên cứu 2 PHẦN II: NỘI DUNG 3 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 3 1. Một số vấn đề chung về dạy học định hướng phát triển năng lực 3 1.1. Khái niệm dạy học định hướng phát triển năng lực. 3 1.2. Phương pháp dạy học (PPDH): 3 1.3. Kỹ thuật dạy học (KTDH) 3 1.4. Định hướng chung về phương pháp, kỹ thuật dạy học 3 1.5. Định hướng về phương pháp hình thành, phát triển năng lực sinh học: 4 1.6. Các bước thiết kế KHBD theo định hướng phát triển năng lực vận dụng chuyển đổi số 4 2. Chuyển đổi số và năng lực số 5 2.1. Khái niệm về chuyển đổi số và năng lực số 5 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực số cho học sinh 7 2.3. Mục tiêu năng lực số 7: 2.4. Tầm quan trọng của phát triển số trong xã hội hiện đại. 8 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 8 1. Thực trạng chung về dạy học định hướng phát triển năng lực trong các trường THPT. 8 2. Thực trạng chung về dạy học định hướng phát triển năng lực vận dụng chuyển đổi số trong các trường THPT 10 3. Thực trạng khả năng ứng dụng chuyển đổi số trong học tập của học sinh tại các trường THPT 11 4. Thực trạng sử dụng các phương pháp dạy học chủ yếu trong KHBD chủ đề: “Quần thể sinh vật” 13 3
3. DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Xin đọc là PPDH Phương pháp dạy học THPT Trung học phổ thông THCS Trung học cơ sở GD & ĐT Sở giáo dục và đào tạo KHBD Kế hoạch bài dạy SGKCB Sách giáo khoa cơ bản KTDH Kỹ thuật dạy học NLS Năng lực số GV Giáo viên HS Học sinh 4
4. số, chúng tôi đã chọn chọn đề tài: “Vận dụng chuyển đổi số để thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học chủ đề: Quần thể sinh vật - sinh học 12 theo định hướng phát triển năng lực học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục” làm đề tài nghiên cứu. “Quần thể sinh vật” là một chủ đề thường sử dụng phương pháp dạy học truyền thống để dạy trong chương trình sinh học 12. Để tìm ra phương pháp dạy học phù hợp cho chủ đề này theo định hướng phát triển năng lực là một vấn đề rất nan giải. Tuy vậy nhưng chúng tôi vẫn quyết định chọn chủ đề này để thiết kế các hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực để thầy cô thấy rằng dù khó đến mấy chúng ta cũng có thể tìm ra hướng đi phù hợp với yêu cầu mới của đổi mới phương pháp dạy học. Trên cơ sở chúng tôi đã thiết kế và trực tiếp dạy bài dạy thể nghiệm cho giáo viên môn sinh cấp THPT toàn tỉnh ngay trong quá trình tập huấn dạy học phát triển năng lực của Sở vào tháng 11/2021, chúng tôi đã lên ý tưởng và quyết định chọn đề tài đã nêu để lan toả tới các GV các phương pháp dạy học ứng dụng chuyển đổi số hiệu quả. 2. Mục đích của đề tài. + Làm rõ cơ sở lý luận về một số nội dung chính liên quan đến dạy học định hướng phát triển năng lực và chuyển đổi số. + Điều tra thực trạng của giáo viên bộ môn sinh học trong đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực và chuyển đổi số. + Thiết kế hoàn chỉnh KHBD chủ đề: “Quần thể sinh vật” – Sinh học 12 SGKCB theo hướng phát triển năng lực vận dụng công nghệ số để lan tỏa các phương pháp dạy học tích cực cho giáo viên bộ môn sinh học nói riêng và giáo viên các môn nói riêng, từ đó vận dụng cho nhiều bài học khác đáp ứng yêu cầu đổi mới của nghành giáo dục. 3. Phạm vi và đối tượng của đề tài a. Phạm vi nghiên cứu: Chúng tôi triển khai dạy thể nghiệm tại các lớp 12 ở trường THPT Nguyễn Duy Trinh, đồng thời triển khai xác định thực trạng vận dụng chuyển đổi số để dạy học định hướng phát triển năng lực cho học sinh từ các thầy cô giáo trường THPT Nguyễn Duy Trinh và trường THPT Lê Viết Thuật, cùng các GV môn sinh các trường THPT lân cận. b. Đối tượng nghiên cứu: Chúng tôi tiến hành thực nghiệm và khảo sát trên đối tượng là giáo viên và học sinh Trường THPT Nguyễn Duy Trinh và Trường THPT Lê Viết Thuật. 4. Phương pháp nghiên cứu a. Các phương pháp nghiên cứu lý luận . - Các phương pháp: phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các tài liệu, văn bản, các công trình khoa học có liên quan . b. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp điều tra. - Phương pháp xử lý số liệu. - Phương pháp quan sát. 5. Kế hoạch nghiên cứu + Bắt đầu từ tháng 9/2021 đến tháng 4 năm học 2022 2
5. - Chú trọng vận dụng các phương pháp dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục, đối tượng học sinh và điều kiện cụ thể. - Sử dụng các hình thức tổ chức dạy học một cách đa dạng và linh hoạt. 1.5. Định hướng về phương pháp hình thành, phát triển năng lực sinh học: Năng lực sinh học gồm ba thành phần năng lực. Mỗi thành phần năng lực ứng với các biểu hiện khác nhau nên thường được phát triển thông qua một số phương pháp nhất định. Dưới đây là định hướng về PP, KTDH để phát triển ba thành phần năng lực của năng lực sinh học cho HS. + Nhận thức sinh học: - Tạo cho học sinh cơ hội huy động những hiểu biết, kinh nghiệm đã có. - Tổ chức các hoạt động để học sinh diễn đạt những hiểu biết bằng cách của mình. - Vận dụng các kiến thức đã được học để giải thích các sự vật, hiện tượng hay giải quyết các vấn đề đơn giản. - Tăng cường cho học sinh tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau. + Tìm hiểu thế giới sống. - Tạo điều kiện để học sinh đưa ra câu hỏi, vấn đề cần tìm hiểu, đề xuất và kiểm tra dự đoán giải thiết. - Tạo điều kiện để học sinh được trao đổi, thảo luận với các học sinh khác về quá trình tìm hiểu của bản thân, trình bày và tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau về các kết quả thu được. + Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học. - Tạo cơ hội cho học sinh đề xuất hoặc tiếp cận với các tình huống thực tiễn. - Cần quan tâm rèn luyện các kỹ năng thành tố của năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. 1.6. Các bước thiết kế KHBD theo định hướng phát triển năng lực vận dụng chuyển đổi số. Thiết kế KHBD theo mẫu sau để đảm bảo rõ ràng, chi tiết và cô đọng nhất: (Về cơ bản mẫu theo công văn 5512 lồng ghép một số mục liên quan đến chuyển đổi số) CỤ THỂ CHI TIẾT THỂ HIỆN Ở PHẦN PHỤ LỤC I). MỤC TIÊU 1. Năng lực. a). Năng lực sinh học. b). Năng lực chung. c). Năng lực số. 2. Phẩm chất được hình thành II). THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 4