SKKN Ứng dụng phần mềm PowerPoint vào thiết kế bài giảng "Phân bào" theo hướng học sinh hoạt động tư duy tích cực nhằm mục đích nâng cao chất lượng, hiệu quả giờ lên lớp

Nội dung text: SKKN Ứng dụng phần mềm PowerPoint vào thiết kế bài giảng "Phân bào" theo hướng học sinh hoạt động tư duy tích cực nhằm mục đích nâng cao chất lượng, hiệu quả giờ lên lớp

1. ỨNG DỤNG PHẦN MỀM POWER POINT VÀO THIẾT KẾ BÀI GIẢNG "PHÂN BÀO" THEO HƯỚNG HỌC SINH HOẠT ĐỘNG TƯ DUY TÍCH CỰC NHẰM MỤC ĐÍCH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ GIỜ LÊN LỚP I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Thế kỷ XXI - thế kỷ của sự cơng nghệ thơng tin và cơng nghệ Sinh học. Việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào giảng dạy bộ mơn Sinh học trong nhà trường đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực, đào tạo nên những học sinh: thơng minh, sáng tạo. Sinh học là bộ mơn khoa học tự nhiên mang tính thực nghiệm. Các quá trình Sinh lí, hĩa sinh diễn ra trong các cơ thể sinh vật vơ cùng phức tạp, tỉ mỉ và cụ thể. Tuy nhiên, điều kiện học tập trong nhà trường nhiều khi khơng đủ để học sinh cĩ thể nghiên cứu, thực hành khiến học sinh phải dựa vào kênh hình tĩnh trong sách giáo khoa hoặc tự hình dung về bài học. Hiện nay, việc đổi mới chương trình và phương pháp dạy học ở các trường phổ thơng đã và đang được quan tâm rất lớn. Trong định hướng về phương pháp và thiết bị dạy học Sinh học bậc THPT, sách GK phân ban mới, Bộ GD- ĐT chỉ rõ: "Cần xây dựng những băng hình, đĩa CD, phần mềm máy vi tính tạo thuận lợi cho giáo viên giảng dạy những cấu trúc, quá trình sống ở cấp tế bào, phân tử và các cấp trên cơ thể”. Trích:SGV SH Ban KHXH&NV Bộ sách thứ nhất-NXBGD-2003. "Sinh học là khoa học thực nghiệm, phương pháp dạy học gắn bĩ chặt chẽ với thiết bị dạy học, do đĩ dạy Sinh học khơng thể thiếu các phương tiện trực quan như mơ hình, tranh vẽ, mẫu vật, phim ảnh ". Trích: SGV SH BanKH TN Bộ sách thứ hai-NXBGD-2003. Như vậy, một trong những hướng để đổi mới phương pháp dạy học đĩ là tăng cường việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại. Ở các trường Phổ thơng nĩi chung và trường Phổ thơng liên cấp Olympia, nơi chúng tơi đang cơng tác nĩi riêng đã và đang từng bước được tăng cường trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật cho các phịng học với sự trợ giúp của cơng nghệ thơng tin. Bởi vậy, NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 3 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
2. việc thiết kế các bài giảng với sự trợ giúp của cơng nghệ thơng tin nhằm nâng cao hiệu quả dạy học đang được rất nhiều giáo viên quan tâm. Quá trình Phân bào là kiến thức rất quan trọng trong chương trình Sinh học cấp phổ thơng. Khi học lớp 9, học sinh cũng cần phải hiểu về Nhiễm sắc thể và quá trình phân bào trong phần di truyền học; Lên tới chương trình lớp 10, học sinh lại được học về Nguyên phân và Giảm phân; Phân bào cũng là một nội dung trọng tâm để học sinh lớp 12 ơn thi tốt nghiệp và Đại học. Để hiểu được các vấn đề trọng tâm của di truyền học thì học sinh khơng thể khơng nắm vững các kiến thức về Phân bào. Việc học sinh quan sát các kì của quá trình Phân bào trên tiêu bản soi dưới kính hiển vi thường khơng rõ và khơng đầy đủ. Vì thế, trong quá trình thực hiện giảng dạy các bài dạy ở phần này, giáo viên thường gặp phải một số khĩ khăn liên quan đến đồ dùng dạy học. Phương pháp truyền thống thường được áp dụng khi giảng dạy đến bài này là thuyết trình, xem tranh và học sinh tự hình dung diễn biến. Các câu hỏi, những tình huống cĩ vấn đề tuy cĩ được đặt ra nhưng rất hạn chế - vì khối lượng kiến thức của bài này khá lớn lại rất trừu tượng, phải mất nhiều thời gian cho thuyết trình và ghi chép. Với cách làm này thường khơng phát huy được cao độ tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập, học trị khi học thường thụ động, dễ nhàm chán, hiệu quả giờ dạy khơng cao. Để gĩp phần khắc phục được các khĩ khăn nêu trên, đề tài: “Ứng dụng phần mềm Power Point vào thiết kế bài giảng "Phân bào" theo hướng học sinh hoạt động tư duy tích cực nhằm mục đích nâng cao chất lượng hiệu quả giờ lên lớp” được đưa ra nhằm giúp các thầy cơ giáo cĩ thêm một cơng cụ, hỗ trợ đắc lực trong cơng tác giảng dạy bộ mơn Sinh học. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 4 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
3. II. NỘI DUNG. II.1. Mục đích, yêu cầu giảng dạy của bài : Qua bài này học sinh phải: - Nêu được thế nào là chu kì tế bào, diễn biến trong mỗi giai đoạn của chu kì tế bào, đặc điểm, ý nghĩa của quá trình nguyên phân và giảm phân. - Trình bày được diễn biến của mỗi giai đoạn trong quá trình nguyên phân và giảm phân, đặc biệt là diễn biến của Nhiễm sắc thể. - Phân biệt được sự biến đổi của Nhiễm sắc thể trong các kì của quá trình nguyên phân và giảm phân. II.2. Đồ dùng dạy học : - Máy vi tính sử dụng bản Office 2007. - Máy chiếu, màn chiếu. II.3. Tiến trình bài học - Ởn định tổ chức lớp - Kiểm tra bài cũ - Giớ i thiêụ bài mớ i Nơị dung của bài có thể chia ra làm 2 tiết trong chương trình Sinh hoc̣ lớ p 9: Bài 9: Nguyên phân Bài 10: Giảm phân Trong chương trình Sinh hoc̣ lớ p 10 cũng nghiên cứu trong 2 tiết: Bài 18: Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân Bài 19: Giảm phân Giáo viên giới thiệu nội dung sẽ tiến hành cho học sinh trong 2 tiết học gồm cĩ 10 nơị dung như trong Slide rời dâñ dắt hoc̣ sinh vào bài bằng “Câu chuyêṇ về sư ̣ phân chia tế bào ”. Học sinh được theo dõi quá trình phân chia của tế bà o qua lần phân chia thứ nhất, thứ hai, thứ ba, và trả lời các câu hỏi: NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 5 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
4. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 6 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
5. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 7 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
6. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 8 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
7. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 9 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
8. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 10 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
9. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 11 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
10. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 12 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
11. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 13 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
12. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 14 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
13. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 15 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
14. HS: Các tế bào con cĩ hình dạng, cấu taọ giớng nhau và giớng hêṭ tế bào mẹ ban đầu NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 16 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
15. k HS: Sau k lần phân chia, sẽ tạo ra 2 tế bào con HS: Nhờ quá trình nguyên phân mà câụ bé này có thể lớ n lên NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 17 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
16. Hoạt động: Nghiên cứ u ảnh hưở ng của các yếu tớ tớ i quá trình phân chia của tế bào NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 18 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
17. Hoạt động nghiên cứ u viêc̣ chu kì tế bào bi ̣rới loaṇ có thể gây bêṇ h Ung thư NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 19 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
18. Hoạt động ghép nối: Ghép các pha của kì trung gian vào đúng vi ̣trí 1, 2, 3, 4 trên hình ve ̃ Hoạt động xem hình đơṇ g để mơ tả diêñ biến các kì của quá trình Nguyên phân NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 20 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
19. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 21 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
20. GV: Củng cố, khắc sâu để hoc̣ sinh thấy ở kì giữa, NST tâp̣ trung thanh 1 hàng NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 22 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
21. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 23 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
22. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 24 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
23. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 25 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
24. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 26 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
25. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 27 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
26. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 28 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
27. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 29 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
28. Hoạt động: Xem kênh hình để nghiên cứu diễn biến của các kì trong quá trình Giảm phân NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 30 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
29. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 31 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
30. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 32 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
31. Hoạt động: Củng cố kiến thức về diễn biến ở các kì của quá trình Nguyên phân và Giảm phân NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 33 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
32. GV: Củng cố cho HS về sư ̣ trao đởi chéo giữa các Nhiêm̃ sắc thể ở kì đầu I của Giảm phân NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 34 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
33. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 35 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
34. Hoạt động: So sánh để tìm ra những điểm khác biêṭ cơ bản giữa Nguyên phân và Giảm phân NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 36 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
35. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 37 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
36. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 38 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
37. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 39 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
38. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 40 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
39. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 41 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
40. Hoạt động: Tìm hiểu vai trị, ý nghĩa của sự phân bào NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 42 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
41. Hoạt động ghép nối: Tìm hiểu các hình thứ c phân bào NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 43 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
42. Kích chuột vào mũi tên xanh để củng cố phần Nguyên phân Kích chuột vào mũi tên nâu để củng cố phần Giảm phân NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 44 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
43. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 45 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
44. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 46 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
45. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 47 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
46. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 48 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
47. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 49 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm
48. NGUYƠN QUANG HUY - L£ THANH Hµ 50 S¸ng kiÕn kinh nghiƯm