SKKN Tìm hiểu và ứng dụng một số phương pháp tổ chức bồi dưỡng năng khiếu Bóng bàn tại Trường TH Vĩnh Ninh

Nội dung text: SKKN Tìm hiểu và ứng dụng một số phương pháp tổ chức bồi dưỡng năng khiếu Bóng bàn tại Trường TH Vĩnh Ninh

1. I/ PHẦN MỞ ĐẦU I.1/ Lí do chọn sáng kiến: Thể dục thể thao là một bộ phận của nền văn hóa thể chất, là sự tổng hợp những thành tựu của phát triển xã hội, sử dụng những biện pháp chuyên môn để điều khiển sự phát triển thể chất của con người một cách có chủ đích, nâng cao năng lực thể chất, kéo dài tuổi thọ. Giáo dục thể chất là một hình thức giáo dục chuyên biệt, cùng với các hoạt động khác ( đạo đức, thẩm mĩ ) góp phần giáo dục thế hệ trẻ thực hiện mục tiêu giáo dục trong nhà trường phổ thông. Giáo dục thể chất trong nhà trường còn góp phần phát hiện và bồi dưỡng nhân tài thể dục thể thao. Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của các mặt trong đời sống xã hội, sự bùng nổ mạnh mẽ trong việc phát triển thể thao phong trào, thể thao đỉnh cao lan rộng khắp trong cộng đồng, trong đó có nhà trường. Các môn thể thao như: bóng chuyền, bóng đá, cầu lông thường xuyên được tổ chức thi đấu trong các cơ quan, trường học. Bên cạnh đó, các môn như cờ vua, cờ tướng, điền kinh, bóng bàn rất ít khi được thi đấu. Trong nhà trường thì lại càng ít hơn và mang tính thời vụ, nhất là môn bóng bàn ở tiểu học. Chính vì vậy, khi đi vào tập luyện môn thể thao này thì nhiều giáo viên đã gặp khó khăn trong việc tìm ra những phương pháp, biện pháp phù hợp để bồi dưỡng cho học sinh, các kĩ năng thì có nhiều nhưng lại không phù hợp với đối tượng học sinh, chưa phù hợp với sự phát triễn năng lực vận động của các em. Cho nên, qua quá trình giảng dạy, bồi dưỡng đội ngũ học sinh năng khiếu môn bóng bàn, tôi đã rút ra những kinh nghiệm quý xin được chia sẽ cùng đồng nghiệp, đó là: Tìm hiểu và ứng dụng một số phương pháp tổ chức bồi dưỡng năng khiếu Bóng bàn tại Trường TH Vĩnh Ninh” I.2/ Điểm mới của sáng kiến: Đây là một sáng kiến mới dựa trên những phương pháp mà những năm công tác tại trường, cùng với sự học hỏi, tham khảo nhiều tài liệu bản thân tôi đúc rút được, nhằm tạo điều kiện cho các đồng nghiệp có thể định hướng những công việc cần làm khi tập luyện môn Bóng bàn cho học sinh tại trường mình. II/ PHẦN NỘI DUNG II.1/ Thực trạng công tác bồi dưỡng năng khiếu Bóng bàn: Trong những năm qua, mặc dù được sự quan tâm đầu tư về tinh thần, cơ sở vật chất của nhà trường, sự ủng hộ của phụ huynh học sinh, nhưng chất lượng học sinh năng khiếu môn Bóng bàn vẫn chỉ dừng lại ở mức độ nhất định. Do những nguyên nhân khách quan và chủ quan. II.1.1/ Nguyên nhân chủ quan: Do co những khó khăn nhất định nên việc đầu tư cơ sở vật chất chưa đầy đủ: Thiếu bàn tập, dụng cụ tập luyện đã hỏng chưa thay thế kịp thời. Việc mua sắm dụng cụ chưa kịp thời, gần đến thời gian thi đấu mới chuẩn bị để tập. Việc bố trí thời gian tập luyện còn nhiều bất cập, chủ yếu là thứ 7, chủ nhật, nên các em tập trước quên sau. Thời gian tập luyện chưa đều do còn học các môn văn hóa. 1
2. Sự quan tâm của các bậc phụ huynh đối với công tác thể dục thể thao chưa đúng mực, nhiều lúc không cho con em tập luyện sợ xảy ra tai nạn, mệt mỏi ảnh hưởng đến việc học hành của các em Sự quan tâm của nhà trường cũng như các tổ chức trong nhà trường đôi lúc còn chưa sâu sát, quan tâm đến các môn văn hóa nhiều hơn. Chưa có giáo viên chuyên biệt hoặc có nhưng hợp đồng nên chưa yên tâm giảng dạy. II.1.2/ Nguyên nhân khách quan: Do đặc điểm về mặt cơ thể: - Hệ xương còn nhiều mô sụn, xương sống, xương hông, xương chân, xương tay đang trong thời kỳ phát triển (thời kỳ cốt hoá) nên dễ bị cong vẹo, gẫy dập, Vì thế mà trong các hoạt động của các em thầy cô cần phải chú ý quan tâm, hướng các em tới các hoạt động đảm bảo an toàn. - Hệ cơ đang trong thời kỳ phát triển mạnh nên các em rất thích các trò chơi vận động như chạy, nhảy, nô đùa, Vì vậy mà nên đưa các em vào các hoạt động vận động từ mức độ đơn giản đến phức tạp và đảm bảo sự an toàn trong tập luyện. - Hệ thần kinh cấp cao đang hoàn thiện về mặt chức năng, do vậy tư duy của các em chuyển dần từ trực quan hành động sang tư duy hình tượng, tư duy trừu tượng. Dựa vào cơ sở sinh lý này mà khi giảng dạy kĩ thuật nên cuốn hút các em với các câu hỏi nhằm phát triển tư duy của các em. - Hình thể: Chiều cao mỗi năm tăng thêm 4 cm; trọng lượng cơ thể mỗi năm tăng 2kg. Tuy nhiên, con số này chỉ là trung bình, chiều cao của trẻ có thể xê dịch khoảng 4-5 cm, cân nặng có thể xê dịch từ 1-2 kg. Vì vậy, trong khi tổ chức tập luyện kĩ thuật phải đảm bảo trang phục phải phù hợp, thoải mái, tránh gò bó, gây khó khăn khi học động tác, ảnh hưởng quá trình hình thành kĩ năng kĩ xảo. - Tuần hoàn: Tim đập nhanh khoảng 85 - 90 lần/ phút, mạch máu tương đối mở rộng, áp huyết động mạch thấp, hệ tuần hoàn chưa hoàn chỉnh. Do ý chí và sự phát triển nhận thức của học sinh tiểu học: Ở đầu tuổi tiểu học hành vi mà trẻ thực hiện còn phụ thuộc nhiều vào yêu cầu của người lớn (học để được bố cho đi ăn kem, học để được cô giáo khen, ) Khi đó, sự điều chỉnh ý chí đối với việc thực thi hành vi ở các em còn yếu. Đặc biệt các em chưa đủ ý chí để thực hiện đến cùng mục đích đã đề ra nếu gặp khó khăn. Đến cuối tuổi tiểu học các em đã có khả năng biến yêu cầu của người lớn thành mục đích hành động của mình, tuy vậy năng lực ý chí còn thiếu bền vững, chưa thể trở thành nét tính cách của các em. Việc thực hiện hành vi vẫn chủ yếu phụ thuộc vào hứng thú nhất thời. Chính vì những yếu tố trên nên khi thực hiện áp dụng các bài tập thể chất, giáo viên cần chú ý đến lượng vận động, tần số động tác, số lần thực hiện sao cho bài tập không quá nặng, quá nhẹ để hình thành kĩ năng kỉ xảo vận động, tiến tới hình thành định hình động lực cho học sinh. II.2/ Các giải pháp và phương pháp nâng cao chất lượng công tác tập luyện: II.2.1/ Các giải pháp: Để chuẩn bị tốt cho công tác tập luyện, ngay khi thực hiện người giáo viên cần lên kế hoạch cụ thể, trình bày, tham mưu với nhà trường và các tổ chức đoàn thể, phụ 2
3. huynh học sinh, chuẩn bị tất cả các điều kiện về sân bải, dụng cụ tập luyện và những yếu tố này phải được nhất trí hoàn toàn. II.2.2/ Các phương pháp được áp dụng để nâng cao chất lượng trong quá trình tập luyện: Để thực hiện hiệu quả các giải pháp và kĩ thuật bài tập cũng như phương pháp tổ chức tập luyện trong quá trình tập luyện, tôi đã áp dụng những phương pháp sau: Phương pháp quan sát sư phạm: Để tuyển chọn được những học sinh có năng khiếu thì trong thời gian giảng dạy người giáo viên cần có những kỉ năng nghề nghiệp, phải nhìn thấy được học sinh nào có tố chất thể thao, ghi chép lại sự tiến bộ của các em để phân tích, tìm hiểu những học sinh có năng khiếu, đa số những em nhanh nhẹn sẽ là đối tượng mà các thầy cô giáo cho môn bóng bàn. Phương pháp thống kê: Trong những học sinh được chọn ấy cần phải chọn lại 5- 6 em (cả nam và nữ) thực sự tốt để tập luyện chuyên sâu, vì thế trong quá trình tập giáo viên cần kiểm tra quá trình tập luyện của học sinh( kiểm tra việc thực hiện kĩ năng), ghi chép các số liệu, tính toán để biết được em nào tiến bộ và mức độ tiến bộ của các em. Từ đó chọn ra những học sinh năng khiếu và tập nâng cao. Phương pháp giảng giải kết hợp làm mẩu động tác: Sử dụng khi giảng dạy kĩ thuật mới cho học sinh và những lúc học sinh chưa nắm rõ những yếu lĩnh kĩ thuật. Phương pháp tổ chức tập luyện: Sử dụng phương pháp tập cá nhân, tập theo nhóm đôi, tập theo phân nhóm quay vòng, phương pháp lặp lại. Các hình thức tập luyện này cần được vận dụng linh hoạt mới đem lại hiệu quả. Các kĩ thuật được sử dụng để tập luyện cho học sinh: 1/ Cách cầm vợt: - Cầm vợt dọc. - Cầm vợt ngang. 2/ Kỹ thuật tấn công a. Kỹ thuật tấn công thuận tay. - Líp bóng thuận tay. - Vụt nhanh thuận tay ( hay còn gọi đẩy phải thuận tay ) - Giật bóng thuận tay. - Bạt bóng thuận tay. - Đập bóng bổng thuận tay. b. Kỹ thuật tấn công trái tay. - Líp bóng trái tay. - Vụt nhanh trái tay ( hay còn gọi là chặn đẩy trái tay ) - Giật bóng trái tay. - Đột kích trái tay. 3/ Kỹ thuật phòng thủ. - Cắt bóng thuận tay ( bên phải ) 3
4. - Cắt bóng trái tay ( bên trái ) - Chặn bóng thuận tay ( bên phải ) - Chặn bóng trái tay ( bên trái ) - Gò bóng thuận tay ( bên phải ) - Gò bóng trái tay ( bên trái ) - Thả bóng bổng thuận tay ( bên phải ) - Thả bóng bổng trái tay ( bên trái ) 4/ Kỹ thuật giao bóng và đỡ giao bóng. - Thuận tay ( bên phải ) và trái tay ( bên trái ) đều có những kỹ thuật giao bóng sau : - Giao bóng xoáy lên. - Giao bóng xoáy xuống. - Giao bóng xoáy ngang lên sang bên phải hoặc bên trái. - Giao bóng xoáy ngang xuống bên phải hoặc bên trái. Trên cơ sở của các loại giao bóng đó người ta vận dụng thành các kiểu giao bóng khác nhau như tung cao, giao bóng kiểu mổ, 5/ Kỹ thuật di chuyển. Di chuyển bước chân đánh bóng có vai trò rất quan trọng trong tập luyện và thi đấu bóng bàn; Di chuyển bước chân tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng kỹ, chiến thuật hợp lý, tiết kiệm năng lượng, nâng cao hiệu quả của kỹ, chiến thuật. Di chuyển bước chân có 4 loại : - Di chuyển bước đơn. - Di chuyển đổi bước. - Di chuyển nhảy bước. - Di chuyển bước chéo. * Khi tập luyện các kĩ thuật trên, học sinh thường mắc phải những sai lầm: - Bóng bàn là môn thể thao dễ dàng để chơi nhưng phức tạp khi đòi hỏi sự tập trung, sức khỏe và kỹ năng, đặc biệt là sự phối hợp - Nắm chặt vợt bóng bàn là một sai lầm phổ biến nhất khi mới bắt đầu tập . Việc cầm mái chèo đúng cho phép người tập chơi tốt hơn, sử dụng cổ tay linh hoạt để đánh bóng. - Sai lầm là những em luôn tìm cách quyết định ai là người thắng trong một trận bóng bàn do đó quá nóng vội trong việc đánh bóng với đối thủ thay vì thế hãy hướng dẫn các em thư giãn và đánh nó thoải mái. Sai lầm trong giai đoạn chuẩn bị đánh bóng bàn: - Vị trí đứng chưa thích hợp xa hoặc gần quá - Góc độ thân người so với chưa hợp lý - Điểm chuẩn bị của vợt cao bàn đánh bóng bàn hoặc thấp quá so với mặt bàn - Góc độ mặt vợt chưa hợp lý - Điểm đặc trọng tâm cơ thể chưa đúng - Tư thế thân người chưa hợp lý Sai lầm đánh bóng bàn trong giai đoạn đánh bóng: - Thời điểm đánh bóng chưa thích hợp - Cự ly đánh bóng chưa hợp lý - Phương hương và biên độ khi dùng lực đánh bóng không hợp lý 4
5. - Góc độ mặt vợt, điểm tiếp xúc bóng không hợp lý động tác tay, chân, thân di chuyển chưa đúng có bộ phận ảnh hưởng đến sự phối hợp. Sai lầm trong đánh bóng bàn trong giai đoạn kết thúc: - Vị trí kết thúc của vợt chưa đúng - Vị trí trọng tâm cơ thể sai - Tư thế so với bàn chưa hợp lý * Từ những nguyên nhân sai lầm. Trên cơ sở lý luận và tham khảo sách giáo khoa chuyên môn, quá trình dạy học và ý kiến của đồng nghiệp. Tôi đã đưa ra các biện pháp khắc phục như sau: - Nên tìm một chuyên gia bóng bàn học những kĩ năng cơ bản nhất về môn này( thầy cô giáo chuyên sâu, vận động viên ). Đồng thời nắm vững nguyên tắc của môn bóng bàn - Trên thực tế mỗi một sai lầm khi thực hiện kỹ thuật của người chơi thì tương ứng sẽ có một phương pháp sửa chữa đặc hiệu. Tuy vậy cũng có một số phương pháp cơ bản để sửa chữa kỹ thuật là: Bước 1: Phân tích lại kỹ thuật đặc biệt của người chơi Bước 2: Cho tập động tác lăng tay ngoài bàn không bóng Bước 3: Tập bóng cho từng quả, đặc biệt từ chỗ sai của kỹ thuật để thực hiện (tập đánh bóng tại chỗ) Bước 4: Tập đánh bóng trên một đường cơ bản sau đó mới phối hợp giữa đường và điểm trong quá trình thực hiện cần nghiêm túc, không nóng vội, nhờ người có kỹ thuật giám sát chặt chẽ từng bước và sửa chữa ngay những sai sót cả cũ lẫn mới của người chơi. Qua quá trình tập luyện tôi nhận thấy có một số kĩ thuật các em chưa thể hoàn thiện được kĩ năng của mình, thực hiện chưa thành thạo, còn nhiều sai sót, cho nên tôi đã lựa chọn một số kĩ thuật đơn giản phù hợp với các em như sau: Các kĩ thuật cơ bản được lựa chọn: 1/ Cầm vợt bóng bàn kiểu ngang: Với kiểu cầm vợt này rất phù hợp với kiểu đánh công bóng 2 mặt cũng như cắt bóng, líp bóng vòng cung của trái tay và bao gồm phạm vi quán xuyến lớn. 2/Líp công thuận tay: -Đặc điểm: Vị trí đứng hơi xa bàn, động tác nhỏ, tốc độ nhanh, đường bóng linh hoạt, có kèm theo xoáy lên. Chủ động phát lực đánh bóng, có thể tạo ra cơ hội đập vụt. Đây là kỹ thuật mang tính tấn công có hiệu quả nhất để đối phó với bóng xoáy xuống (đặc biệt là đối phó với cắt bóng). Đây cũng là kỹ thuật mà vận động viên loại hình tấn công gần bàn cần phải nắm vững. - Thực hiện kỹ thuật động tác: Đứng ở khu vực giữa hoặc hơi lệch trái bàn, thân người cách bàn 50-60cm, chân trái hơi đứng ra trước, trọng tâm cơ thể rơi vào chân phải. Hai gối hơi co, hóp bụng và ngực, thân người hơi xoay sang phải. Tay phải co tự nhiên, cẳng tay đưa ra sau và hơi chìm đưa vợt xuống phía dưới ra sau bên phải cơ thể, đồng thời cẳng tay xoay ngoài làm cho mặt vợt hơi ngửa ra sau. Sau khi bóng đối phương đánh sang bật lên khỏi mặt bàn đến vị trí cao, với sự kéo theo của cánh tay, lấy cẳng tay làm chính vung vợt lên trên ra trước sang trái đón bóng, cùng lúc với xoay thân sang 5