SKKN Thiết kế và tổ chức dạy học theo chủ đề phần chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật (Sinh học 11) nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh đáp ứng trong tình hình dịch bệnh Covid

Nội dung text: SKKN Thiết kế và tổ chức dạy học theo chủ đề phần chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật (Sinh học 11) nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh đáp ứng trong tình hình dịch bệnh Covid

1. 1 PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ I - LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Theo Tô chưc Giao duc, Khoa hoc va Văn hoa Liên hơp quôc (UNESCO), đạidịch COVID - 19 bùng phat gần 2 năm qua đã lam gian đoạn việc hoccủatrên1,7ty hoc sinh, sinh viên tại ít nhất 192 quôc gia va vùng lãnh thô. Một nămsauđạidịch, gần 50% hoc sinh toan cầu vẫn bị ảnh hưởng vì trường hoc đongcửatoanbộhoặc một phần. Hiện vẫn co gần 30 quôc gia đong cửa hoan toan trườnghoc, ảnhhưởng tới hơn 100 triệu giao viên va nhân viên trường hoc. Quỹ nhi đồngLiênhơpquôc (UNICEF) nhận định thế giới đang chưng kiến “tình trạng khẩncấpvềgiaoduc” hết sưc nghiêm trong bởi đại dịch đã ảnh hưởng tiêu cực tới quyềnhoctậpvahưởng cac phúc lơi xã hội tại trường hoc, đồng nghĩa với việc tươnglai vahạnhphúc của trẻ em cũng chịu tac động. Trước tình hình dịch COVID-19 diễn biến phưc tạp nhiều giải phapđươcđưara để thao gỡ kho khăn cho dạy hoc, nganh Giao duc va Đao tạo (GD-ĐT)đãbiếnthach thưc thanh cơ hội - dạy hoc trực tuyến. Hoc sinh nên tận dungnhữngngayhoc trực tuyến ở nha trở thanh cơ hội trong hoc tập, bằng chính sựtựhoc. Trongcac năng lực chung thì năng lực tự hoc la năng lực mẫu chôt quan trongnhất. Việctự hoc ở nha của hoc sinh sẽ bao gồm cac công việc như: Giải cac bai tập, giảicacbộ đề ma giao viên đã giao, ôn lại kiến thưc đã hoc ở cac bộ môn Nếucầnsựhỗtrơ của giao viên, thì hoc sinh hãy mạnh dạn liên hệ để đươc sự trơgiúphiệuquảtrong qua trình tự hoc. Xuất phat từ những lí do trên, chúng tôi lựa chon " Thiết kế và tổchứcdạyhọctheo chủ đề phần chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật ( sinhhọc11)nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh đáp ứng trong tìnhhìnhdịchbệnhCOVID”lam đề tai nghiên cưu. II - MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1. Mục đích nghiên cứu Xac định đươc quy trình xây dựng va tô chưc dạy hoc cac chủđềtheohướngHS tự hoc trong (Sinh hoc 11) nhằm phat triển NLTH cho HS. 2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cưu những vấn đề lí luận va thực tiễn co liên quan đếnđềtai:NLTH,dạy hoc theo chủ đề va phat triển NLTH cho hoc sinh. - Xac định quy trình xây dựng va tô chưc dạy hoc chủ đề theohướngHStựhoc. Vận dung quy trình thiết kế va tô chưc dạy hoc phần chuyển hoavật chấtvanăng lương ở động vật (Sinh hoc 11) - Xây dựng cac tiêu chí đanh gia NLTH cho HS. - Thực nghiệm sư phạm để đanh gia tính khả thi của giả thuyết đềra. 2 3. Phạm vi nghiên cứu - Dạy hoc theo chủ đề, NLTH - Nghiên cưu va thực hiện tử năm hoc 2020- 2021 va 2021-2022. - Phần chuyển hoa vật chất va năng lương ở động vật (Sinh hoc 11) 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Dạy hoc theo chủ đề; quy trình xây dựng va tô chưc dạy hoc chủđề; NLTH.4.2. Khách thể nghiên cứu Qua trình dạy hoc Sinh hoc 11 THPT.
2. Theo chúng tôi thì NLTH thể hiện qua cac kĩ năng cơ bản trongtoanbộqua trình hoc, bao gồm: - Kĩ năng xac định muc tiêu hoc tập - Kĩ năng lập kế hoạch tự hoc - Kĩ năng thực hiện kế hoạch - Kĩ năng tự kiểm tra, đanh gia va rút kinh nghiệm1.2. Dạy học theo chủ đề 1.2.1. Khái niệm chủ đề Theo Từ điển.com, chủ đề đươc định nghĩa la vấn đề chínhđươcđặtratrong một tac phẩm nghệ thuật: chủ đề của tac phẩm. Chủ đề cũnglađềtai đươclựa chon chon lam nội dung chủ yếu trong hoc tập, sang tac.Nhưvậy, chủđềlavấn đề chính, vấn đề trung tâm trong tac phẩm. Moi nội dung của tacphẩmđềuquay quanh chủ đề, thể hiện đươc nội dung nhất quan của chủ đề. 4 Theo các tác giả Phan Thị Thanh Hội (2015): “ Chủ đề dạy hoccothểxemnhư la một nội dung hoc/ đơn vị kiến thưc tương đôi tron vẹn trangbị choHSmộtsô kiến thưc, kĩ năng, năng lực nhất định trong qua trình hoc”. 1.2.2. Dạy học theo chủ đề Theo cac tac giả Phan Thị Thanh Hội va Lê Thanh Oai (2015), dạyhoctheochủ đề la phương phap tìm tòi những khai niệm, tư tưởng, đơn vị kiếnthưc,nộidung bai hoc, chủ đề, co sự giao thoa, tương đồng lẫn nhau, dựa trêncơsởcacmôi liên hệ về lí luận va thực tiễn đươc đề cập đến trong cac mônhochoặccachơp phần của môn hoc đo (tưc la con đường tích hơp những nội dungtừmộtsôđơn vị, bai hoc, môn hoc co liên hệ với nhau) lam thanh nội dunghoctrongmộtchủ đề co ý nghĩa hơn, thực tế hơn, nhờ đo HS co thể tự hoạt độngnhiềuhơnđểtìm ra kiến thưc va vận dung vao thực tiễn. 1.2.3. Quy trình thiết kế chủ đề dạy học Theo nghiên cưu công trình của một sô tac giả, quy trình xây dựngchủđề dạy hoc như sau: Bước 1: Lựa chon chủ đề va xac định tên chủ đề: Bước 2: Xac định muc tiêu chủ đề Bước 3: Xac định mạch kiến thưc của chủ đề Bước 4: Thiết kế cac hoạt động hoc của chủ đề Bước 5: Thiết kế bộ công cu đanh gia việc hoc tập chủ đề. 5 CHƯƠNG II - THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌCTHEOCHỦĐỀPHẦN CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNGLƯỢNGỞ ĐỘNG VẬT ( SINH HOC 11) NHẰMPHÁTTRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH ĐÁP ỨNGTRONGTÌNH HÌNH DỊCH BỆNH COVID.
3. đap ưng đươc nhu cầu về prôtêin cho cơ thể? - Ban cầu đại não, dạ day, ruột non đều co nhiều nếp nhăn. Ýnghĩacủa những nếp nhăn đo? - Một con giun chết lam tắc ông mật sẽ gây ra hậu quả gì? - Để đap ưng đươc nhu cầu về prôtêin cho trâu, bò. La một người nôngdânbạn sẽ bô sung dưới dạng ure hay axit amin? Giải thích? - Tại sao enzim pepsin của dạ day phân giải đươc prôtêin của thưcănnhưnglại không phân giải prôtêin của chính cơ quan tiêu hoa đo? - Tình hình sưc khỏe của gia đình em (thôn, bản nơi mình sinhsông)nhưthếnao? - Cach giữ gìn sưc khỏe của cac ca nhân trong gia đình em? - Liên hệ bản thân va gia đình hiện nay đã co biện phap gì trongcôngtacphòng chông bệnh tật khi ăn uông? Hoạt động 2: Thiết kế dự án - Lĩnh vực ưng dung: Bai 15, 16 - Tiêu hoa ở động vật - Đôi tương thực hiện: hoc sinh lớp 11 hệ trung hoc phô thông - Ý tưởng: HS tìm hiểu qua trình tiêu hoa ở động vật,ở người vanhậnbiếtcachoạt động khi tiêu hoa để giữ gìn sưc khỏe cho bản thân va gia đình. 7 - Tên dự an: TIÊU HÓA VÀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI. Hoạt động 3: Thiết kế các nhiệm vụ cho HS Chia lớp thanh 4 nhom: + Nhóm 1: Sưu tầm cac loại thưc ăn của gia đình va địa phương? Nguồngôccacloạithưc ăn, lơi ích của cac loại thưc ăn?Tìm hiểu về gia trị dinh dưỡngtrongcacloạithưc ăn đo, loại nao co nhiều gia trị dinh dưỡng? Vì sao? Từ đo tìmhiểuchấtdinhdưỡng la gì? Co thể chia lam những nhom nao? Tìm hiểu về cach trồng, cachnuôi,sản xuất ra cac nguồn thực phẩm đo? Cach xac định thực phẩmsạch, thựcphẩmbẩn? Tìm hiểu về khai niệm tiêu hoa la gì? Tiêu hoa nội bao? Tiêuhoangoạibao?Cơ chế tiêu hoa ở động vật chưa co cơ quan tiêu hoa? + Nhóm 2:Dựa vao nguồn thưc ăn co thể chia động vật thanhnhữngnhomnao? Cấu tạo hệ tiêu hoa của chúng co gì khac nhau? Cach chămsoc chúngcokhacnhau không? Từ đo so sanh tiêu hoa của thú ăn thịt va thú ăn thực vật? + Nhóm 3: Tìm hiểu về tình hình bệnh tiêu hoa phô biến của địaphương(ungthư tuyến giap, ung thư ruột ) nguyên nhân, cach phòng, biện phapđiềutrị,cacnội dung hoạt động của gia đình, thôn, trường lớp đã va đanglamđểphòngchông bệnh tật. Từ đo trình bay đươc tiêu hoa ở người va giải thích đươc một sôbệnhvềtiêuhoa ở