SKKN Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ dạy Toán Lớp 2

Nội dung text: SKKN Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ dạy Toán Lớp 2

1. Phần mở đầu 1 Lý do chọn đề tài . Đất nước ta đang trong thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới , để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội đối với giáo dục. Từ những năm 1990 Bộ giáo dục và đào tạo đã bắt đầu xây dựng kế hoạch cải cách chương trình tiểu học, hệ 165 tuần Năm 1995 đã khởi xướng đặt vấn đề cho chưong trình tiểu học năm 2000 sau5 năm thực nghiệm, theo quyết định của Chính Phủ năm 2002 đã tiến hành dạy trên phạm vi toàn quốc . Nội dung chương trình thay đổi đòi hỏi phương pháp dạy học cũng phải đổi mới “ Phát huy tính tích cực , chủ động và sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học” . Là phương hướng đổi mới phương pháp dạy và học môn toán ở tiểu học . Một trong những biện pháp chủ yếu để đạt được mục đích trên là gây cho học sinh hứng thú học tập , tạo niềm tin, niềm hứng thú bằng cách lôi cuốn các em vào những trò chơi toán học hấp dẫn, phù hợp với trình độ nhận thức , đặc điểm các em trong giờ học toán , đặc biệt là lớp 1,2,3 . Bản thân tôi là một giáo viên tiểu học tôi nhận thấy. Muốn dạy tốt chương trình mới nói chung và chương trình toán 2 nói riêng không những người giáo viên phải nắm vững nội dung chương trình mà còn phải năng động sáng tạo để vận dụng linh hoạt những phương pháp , hình thức tổ chức dạy học phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học . Xuất phát từ những lý do trên tôi đã chọn đề tài : “ Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ dạy toán lớp 2 ” II thực trạng dạy học toán . Qua dự giờ thăm lớp, trao đổi với đồng nghiệp, qua tìm hiểu sách báo, tài liệu, qua kinh nghiệm thực tế giảng dạy ở trường tôi nhận thấy : * Về giáo viên 1
2. Các hình thức tổ chức hoạt động học tập trong giờ toán còn đơn điệu, nghèo nàn . Việc sử dụng hình thức trò chơi trong dạy học toán chưa thực sự được chú trọng. Sở dĩ tình trạng trên là do bản thân mỗi đồng chí giáo viên chưa thấy hết ý nghĩa tác dụng của trò chơi trong giờ học tóan Tài liệu nói về hình thức tổ chức trò chơi học tập hiếm có, một số tài liệu dự án có đưa ra hình thức trò chơi phong phú song chưa sát thực, không mang tính khả thi, bên cạnh đó giáo viên không được tập huấn về thiết kế trò chơi trong khi trình độ giáo viên tiểu học lại không đồng đều Trong thực tế giáo viên khi dạy toán lớp 2 chưa linh hoạt lựa chọn các hình thức học hợp với nội dung bài mà chỉ thiên về việc học sinh ghi nhớ trí thức, nắm phương pháp giải quyết rồi tái hiện lại để giải quyết bài tập tương tự một cách cứng nhắc, không gắn liền hoạt động dạy học với ứng dụng thực tiễn, không tạo ra và duy trì sự hứng thú, tích cực học tập của học sinh * Về phía học sinh Do địa bàn ở đây là vùng nông thôn nền kinh tế còn gặp nhiều khó khăn đa số học sinh đến trường là giao phó cho nhà trường và cho giáo viên chủ nhiệm mặc dù mục tiêu chương trình 2000 quan tâm đúng mức đến việc rèn luyện khả năng dĩên đạt, ứng xử giải quyết các tình huống có vấn đề, song bản thân các em ít đựơc giao tiếp nên thiếu tự tin, khả năng diễn đạt mạnh lạc yếu . Các em chưa có nhiều sân chơi lành mạnh cho lứa tuổi tiểu học để được bộc lộ được thể hiện mình , Từ đó dẫn đến trình độ đại trà các em có phần hạn chế so với các bạn cùng độ tuổi ở thành phố thị xã Trò chơi trong giờ học toán tạo hứng thú cho các em giúp các em yêu thích say mê môn học nhưng nếu không được sử dụng thích hợp thường xuyên thì thao tác của các em bỡ ngỡ , lúng túng Từ nhu cầu thực tế đặt ra tôi nhận thấy việc thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học môn toán nói chung và toán 2 nói riêng là rất cần thiết 2
3. Phần nội dung I : Cơ sở lý luận 1,Vai trò của đổi mới phương pháp dạy học a,Vai trò: Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của công cuộc đổi mới Đất nước cần có những con người lao động năng động sáng tạo, tự tin, linh hoạt sẵn sàng thích ứng với điều kiện mới đang diễn ra hàng ngày . Trong khi đó cách dạy truyền thống có sự mất cân đối giữa hoạt động của thầy và hoạt động của trò, có những hạn chế nhất định như tiếp thu tri thức thụ động hạn chế phát triển tư duy không bộc lộ và phát triển năng lực cá nhân, Vì vậy cùng với việc đổi mới nội dung chương trình thì việc đổi mới phương pháp dạy học có một vị trí hết sức quan trọng và cần thiết là việc làm thiết thực góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục b, Một số quan điểm chỉ đạo đổi mới PPDH Đổi mới phương pháp là đưa phương pháp dạy học vào nhà trường trên cơ sở phát huy mặt tích cực của phương pháp truyền thống để nâng cao chất lượng dạy và học, năng cao hiệu quả giáo dục Trong quá trình dạy học nói chung và dạy học toán nói riêng, giáo viên là người tổ chức hướng dẫn hoạt động của học sinhmọi học sinh đều họct động học tập để phát triển năng lực cá nhân giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh huy động vốn hiểu biết và kinh nghiệm bản thân để học sinh chiếm lĩnh tri thức và vận dụng các tri thức đó trong thực hành tạo cho học sinh làm việc tự giác chủ động không dập khuôn máy móc biết tự đánh giá kết quả học tập của mình của bạn đặc biệt là giúp học sinh có niềm tin, niềm vui trong học tập, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh phát huy năng lực sở trường của mình biết ứng dụng kiến thức mới trong bài học trong thực tế vào đời sống xã hội. Đổi mới phương pháp dạy học toán ở tiểu học không loại bỏ phương pháp nào dạy học truyền thống mà phải dụng một cách hợp lý mặt tích cực của phương pháp dạy học để cụ thể tổ chức cho học sinh hoạt động học tập 3
4. theo kiểu mới tạo điều kiện cho từng học sinh được tham gia giải quyết vấn đề từ đó mà thu nhận trí thức mới rèn luyện kỹ năng mới Toán lớp 2 là bộ phận không thể thiếu của chương trình toán tiểu học .Định hướng của phương pháp dạy học toán 2 là dạy học dựa vào các hoạt động học tập tích cực chủ động,sáng tạo của học sinh cụ thể, giáo viên tổ chức hướng dẫn cho học sinh hoạt động dưới sự trợ giúp dụng cụ đồ dùng học tập để từng học sinh hoặc từng nhóm học sinh phát hiện và chiễm lĩnh nội dung học tập rồi thực hành vận dụng nội dung đó rồi theo năng lực của từng cá nhân c, Giải pháp đổi mới Đổi mới nhân thức của cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên Đổi mới nội dung giáo dục Đổi mới hình tổ chức dạy học Đổi mới môi trường giáo dục Đổi mới cơ sở vật chất và thiết bị giáo dục Đổi mới cách kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh Đổi mới về đào tạo bồi dưỡng giáo viên 2/ ý nghĩa, tác dụng của trò chơi học toán Học sinh tiểu học luôn luôn hiếu động ham chơi, thích cái mới lạ nhưng lại chóng chán . Đối với trò chơi là phát hiện mới, kích thích tò mò, muốn tìm hiểu khám phá . Do vậy quan điển thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động, Phù hợp với nhà trường tiểu học Trong dạy học toán ở tiểu học đặc biệt ở các lớp 1,2,3,có trò chơi có nhiều tác dụng như : Giúp học sinh thay đổi loại hình dạy học trong giờ học bớt căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu, học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, gây hứng thú cho học tập Kích thức sự tìm tòi, tạo cơ hội cho học sinh tự thể hiện mình thông minh qua trò chơi học sinh vận dụng kiến thức, năng nổ, hoạt bát, kích thích trí tưởng tượng trí nhớ từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý 4
5. thông minh trong những tình huống phức tạp, tăng cường khả năng trong cuộc sống để thích nghi với điều kiện đổi mới của xã hội Ngoài ra thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển được nhiều phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết thân ái, lòng trung thực tinh thần cộng đồng trách nhiệm II.Các giải pháp thực hiện 1. Nguyên tắc thiết kế trò chơi học toán a, Nguyên tắc vừă sức, dễ thực hiện Mỗi trò chơi củng có được một nội dung toán học cụ thể trong chương trình ( Có thể là 1 bài, 1 chương ) Toán 2,3 chương trình 2000 được chia làm 5 mạnh kiến thức, Số học yếu tố đại số. Đại lượng và đo đại lượng thống kê , yếu tố hình học, các dạng giải toán các trò chơi được xây dựng từ các dụng bài tập có chọn lọc của các tiết học có trong 5 mạnh kiến thức trên nhưng có thể mang những cái tên gợi cảm gây hứng thú, góp phần cúng cố và hệ thống kiến thức Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện những kỹ năng toán học phát huy trí tuệ, óc phân tích tư duy năng động sáng tạo Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian sử dụng trong tiết học ( 5 đến 10 phút) thích hợp với môi trường học tập Trò chơi có sức hấp dẫn, thu hút được rự tham gia của học sinh tạo không khí vui vẻ thoải mái Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 2 tổ chức trò chơi không quá cầu kỳ phức tạp 3,2 Nguyên tắc khai thác và thực hành Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản cũng như đồ dùng phương tiện có sẵn của môn học (ở thư viện đồ dùng của giáo viên, học sinh ) Các đồ dùng tự làm được giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi ở xung quanh ta . ( từ các phế liệu như vỏ hộp bánh kẹo, giấy bìa ) 5
6. III: các biện pháp thực hiện Lớp 2: Trò chơi thứ nhất “ Máy tính ” Mục đích: Luyện kỹ năng tính nhân cộng trừ trong bảng ( hoặc tròn chục ) hay nhân chia trong bảng .Thời gian chơi : Từ 3 đến 5 phút Cách chơi : Đối với trò chơi này hình thức tổ chức chơi đồng loạt Giáo viên hoặc lớp trưởng làm người quản trò Người quản trò hô : “Máy tính đâu ” Học sinh đồng thanh đáp: “ Máy tính đây” Quản trò hô tiếp : Máy tính nhấp nháy, nhấp nháy Học sinh hai tay bấm bấm hô : “máy tính nhấp nháy nhấp nháy ’’ Quản trò hô tiếp : máy tính thực hiện phép tính 5 + 7 . Máy tính có tín hiệu trả lời thì giơ tay, quản trò gọi máy tính đó trả lời nhận xét , Đối vơi các phép tính khác như :8:2 :20 + 30 : 6 +7 tiếp tục cộng như vậy, hết thời gian chơi máy nào thực hiện nhanh và nhiều phép tính thì được thưởng . Trò chơi này được thực hiện ở rất nhiều các bài tập tính nhẩm để thực hiện và chơi đồng loạt ở các lớp và ở tất cả các lớp 1 – 2 – 3. 2, Trò chơi thứ hai: xếp hàng theo thứ tự. Mục đích: Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại. Luyện khả năng linh hoạt, nhanh nhẹn. Thời gian: từ 3 – 5 phút Chuẩn bị: Hai lá cờ có hai mầu khác nhau Mỗi đội 5 mảnh bìa ( 10 x 15cm) có ghi các số Ví dụ: Tiết 2: Ôn tập các số đến 100 bài tập 4 trang 4 SGK Sắp xếp các số 35, 54, 45, 28, 22 theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại. Chọn đội chơi: Mỗi đội 5 em tự đặt tên cho đội mình . 6