SKKN Sử dụng phương pháp trò chơi nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tự nhiên & Xã hội Lớp 3

Nội dung text: SKKN Sử dụng phương pháp trò chơi nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tự nhiên & Xã hội Lớp 3

1. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY – HỌC MÔN TỰ NHIÊN & XÃ HỘI Ở LỚP 3 – Trường Tiểu học Trường Đông B BẢN TÓM TẮT ĐỀ TÀI Tên đề tài: “ Sử dụng phương pháp trò chơi nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn tự nhiên & xã hội lớp 3 ”. Tên tác giả : Trần Thị Huệ Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Trường Đông B 1. Lí do chọn đề tài: Sử dụng phương pháp trò chơi nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tự nhiên & xã hội lớp 3. 2. Đối tượng nghiên cứu: HS khối lớp 3. Tài liệu: - Thế giới trong ta. - Tập san Giáo dục và thời đại. - Trò chơi trong Tự nhiên & xã hội lớp 3. - Tâm lí tuổi học sinh Tiểu học. - Sách giáo viên và sách giáo khoa Tự nhiên & xã hội lớp 3. - Dạy dự giờ, dự giờ. - Thống kê, so sánh kết quả. 3. Đề tài đưa ra giải pháp mới: Tổ chức các hoạt động học tập phù hợp với học sinh, các em tự lĩnh hội tri thức sống động về cuộc sống xung quanh. 4. Hiệu quả áp dụng: Kết quả vận dụng phương pháp trò chơi vào môn Tự nhiên & xã hội học sinh rất hứng thú, say mê học tập. 5. Phạm vi áp dụng: Hiện đang áp dụng cho lớp 3A Trường Tiểu học Trường Đông B – Hòa Thành – Tây Ninh. Người thực hiện :Trần Thị Huệ Trang 1
2. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY – HỌC MÔN TỰ NHIÊN & Xà HỘI Ở LỚP 3 – Trường Tiểu học Trường Đông B A. MỞ ĐẦU I.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong xu thÕ ®æi míi cña nÒn gi¸o dôc n­íc nhµ. Gi¸o dôc TiÓu häc ®ang t¹o ra nh÷ng chuyÓn dÞch ®Þnh h­íng cã gi¸ trÞ. Cïng víi 5 m«n häc kh¸c Tù nhiªn - X· héi lµ mét m«n häc cã nhiÒu sù ®æi míi. M«n Tù nhiªn - X· héi ë bËc TiÓu häc ®­îc chia thµnh 2 giai ®o¹n. Giai ®o¹n 1 tõ líp 1 ®Õn líp 3, giai ®o¹n 2 tõ líp 4 ®Õn líp 5 - nã cã mét vai trß cùc k× quan träng ®ã lµ: T×m hiÓu kh¸m ph¸ thÕ giíi Tù nhiªn - X· héi xung quanh chóng ta vµ c¸ch ch¨m sãc søc khoÎ cho m×nh, cho céng ®ång. Mỗi m«n häc cã mét s¾c th¸i riªng. M«n Tù nhiªn - X· héi còng vËy. Tuy b¶n chÊt lµ cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc Tù nhiªn - X· héi cã xung quanh chóng ta song trong s¸ch gi¸o khoa líp 3 kh«ng ®­a ra kiÕn thøc ®ãng khung cã s½n mµ lµ mét hÖ thèng c¸c h×nh ¶nh bªn c¹nh c¸c lÖnh yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn. Häc sinh muèn chiÕm lÜnh tri thøc kh«ng thÓ kh¸c lµ thùc hiÖn tèt c¸c lÖnh trong s¸ch gi¸o khoa. VËy mét tiết häc Tù nhiªn - X· héi ë líp 3 ®­îc tiÕn hµnh ra sao? Cho dï gi¸o viªn ®Òu tÝch cùc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc th× mét tiết Tù nhiªn - X· héi vÉn diÔn ra tÎ nh¹t trÇm l¾ng víi c¸c ho¹t ®éng khã khæ cho häc sinh ®ã lµ quan s¸t, ®µm tho¹i vµ tæng hîp. Víi rÊt nhiÒu tranh ¶nh ®Ñp giµu mµu s¾c. C¸c em ®­îc l«i kÐo vµo xem mét c¸ch rÊt hån nhiªn. Nh­ng yªu cÇu quan s¸t tËp trung ®­a ra mét vÊn ®Ò träng t©m nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu cña bµi häc th× c¸c em rÊt dÔ n¶n. NÕu tiÕt Tù nhiªn - X· héi nµo còng lÆp l¹i c¸c lÖnh: Quan s¸t, §µm tho¹i, M« t¶ th× rÊt dÔ lµm c¸c em mÖt mái. §iÒu ®ã ®ßi hái gi¸o viªn cÇn cã sù thay ®æi linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. §èi víi häc sinh líp 3, ë løa tuæi nµy c¸c em cßn mang ®Ëm b¶n s¾c hån nhiªn, sù chó ý ch­a cao. Bªn c¹nh ho¹t ®éng häc lµ chñ ®¹o th× nhu cÇu ch¬i, giao tiÕp víi b¹n bÌ vÉn tån t¹i, cÇn ®­îc tho¶ m·n. NÕu ng­êi gi¸o viªn biÕt phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a nhiÖm vô cña ho¹t ®éng häc víi sù tho¶ m·n nhu cÇu ch¬i, giao tiÕp cña c¸c em "häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc" th× chóng sÏ h¨ng h¸i say mª häc tËp vµ tÊt yÕu kÕt qu¶ cña viÖc d¹y häc còng ®¹t tíi ®iÓm ®Ønh. §©y còng lµ ®Æc thï cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc biÖt: Ph­¬ng ph¸p trß ch¬i. D¹y häc b»ng ph­¬ng ph¸p trß ch¬i lµ ®­a häc sinh ®Õn víi c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ nh­ng cã néi dung g¾n liÒn víi bµi häc. Trß ch¬i trong häc tËp cã t¸c dông gióp häc sinh thay ®æi ®éng h×nh, chèng mÖt mái. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng Người thực hiện :Trần Thị Huệ Trang 2
3. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY – HỌC MÔN TỰ NHIÊN & Xà HỘI Ở LỚP 3 – Trường Tiểu học Trường Đông B thùc hµnh kiÕn thøc cña bµi häc. Ph¸t huy høng thó, t¹o thãi quen ®éc lËp, chñ ®éng vµ sù s¸ng t¹o cña häc sinh. Qua hai năm giảng dạy thực tế t«i ®· t×m tßi vµ nghiªn cøu ®Ò tµi: "Sö dông ph­¬ng ph¸p trß ch¬i nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y - häc m«n Tù nhiªn - X· héi ë líp 3". II.NHIEÄM VUÏ NGHIEÂN CÖÙU : Trong qu¸ tr×nh giảng d¹y t«i ®· vËn dông c¸c trß ch¬i vµo d¹y m«n Tù nhiªn - X· héi ë líp 3. Nh»m kh¬i dËy niÒm høng thó, niÒm say mª häc tËp cho häc sinh. KÝch thÝch tÝnh ®éc lËp chñ ®éng s¸ng t¹o trong viÖc lÜnh héi tri thøc, t¹o kh«ng khÝ s«i næi trong tiết Tù nhiªn - X· héi. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU : - Học sinh líp 3A – trường Tiểu học Trường Đông B –Hòa Thành– Tây Ninh IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: - Đề tài thực hiện trong trường Tiểu học Trường Đông B – nhất là lớp 3A năm học: 2013 – 2014. V . PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 1. Ph­¬ng ph¸p luËn. §äc c¸c tµi liÖu: - ThÕ giíi trong ta. - TËp san Gi¸o dôc vµ Thêi ®¹i. - Trß ch¬i trong Tù nhiªn - X· héi líp 3. - T©m lÝ tuæi häc sinh TiÓu häc. - S¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch Tù nhiªn - X· héi líp 3. 2. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra thùc nghiÖm. 3. Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu so s¸nh. 4. Ph­¬ng ph¸p chØ ®¹o. 5. Ph­¬ng ph¸p rót kinh nghiÖm. B. NỘI DUNG I. ĐẶC ĐIỂM NỘI DUNG SÁCH GIÁO KHOA PHÂN MÔN TỰ NHIÊN &Xà HỘI: * Ở ®©y kh«ng cã mét bµi Tù nhiªn - X· héi nµo ®­a ra kiÕn thøc ®ãng khung cã s½n. Kªnh h×nh th× rÊt nhiÒu, kªnh ch÷ chñ yÕu lµ c¸c lÖnh víi mét sè tãm l­îc s¬ ®¼ng cña tõng m¶ng kiÕn thøc. C¸c bµi Tù nhiªn - X· héi trong s¸ch Người thực hiện :Trần Thị Huệ Trang 3
4. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY – HỌC MÔN TỰ NHIÊN & Xà HỘI Ở LỚP 3 – Trường Tiểu học Trường Đông B gi¸o khoa ®­îc chia thµnh 3 chñ ®iÓm ®ã lµ: Con ng­êi vµ søc khoÎ, X· héi, Tù nhiªn. * C¸c kiÕn thøc trong bµi Tù nhiªn - X· héi ®­îc thÓ hiÖn chñ yÕu bëi c¸c tranh ¶nh. Riªng ë m¶ng kiÕn thøc Con ng­êi vµ Søc khoÎ häc sinh ®­îc häc trong 18 bµi tõ tuÇn 1 ®Õn tuÇn 9 néi dung c¬ b¶n lµ t×m hiÓu vÒ c¸c c¬ quan: VËn ®éng, TuÇn hoµn, H« hÊp, ThÇn kinh c¸ch vÖ sinh phßng trõ c¸c bÖnh liªn quan tíi c¸c c¬ quan ®ã. * ë m¶ng kiÕn thøc x· héi häc sinh ®­îc t×m hiÓu thªm, s©u h¬n vÒ gia ®×nh vµ c¸c thÕ hÖ trong gia ®×nh. Mét sè ho¹t ®éng ë tr­êng. §Æc biÖt häc sinh ®­îc kh¸m ph¸ c¸c ho¹t ®éng N«ng nghiÖp, C«ng nghiÖp, Th­¬ng m¹i, Th«ng tin liªn l¹c trong tØnh vµ c¸c n­íc. Häc vÒ Lµng quª vµ §« thÞ M¶ng kiÕn thøc nµy kÐo dµi trong 20 bµi (10 tuÇn). * M¶ng kiÕn thøc vÒ Tù nhiªn - X· héi häc sinh ®­îc t×m hiÓu vÒ thùc vËt, ®éng vËt häc ®Õn chi tiÕt c¸c bé phËn cña c©y, rÔ, hoa, qu¶, l¸. Häc vÒ MÆt trêi, MÆt tr¨ng vµ c¸c hµnh tinh trong hÖ mÆt trêi song tÊt c¶ míi chØ dõng l¹i ë kiÕn thøc s¬ ®¼ng, ë m¶ng nµy cã mét sè bµi rÊt gÇn gòi thùc tÕ víi häc sinh nh­ (T«m, cua, c¸, chim, thó ). Bªn c¹nh ®ã Tù nhiªn - X· héi líp 3 cßn cung cÊp cho häc sinh vÒ n¨m, th¸ng, mïa c¸c ®íi khÝ hËu vµ bÒ mÆt cña Lôc ®Þa II. CƠ SỞ LÍ LUẬN: MÆc dï g¸nh trªn vai tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ cña häc sinh TiÓu häc lµ häc nh­ng häc sinh líp 3 vÉn lµ nh÷ng ®øa trÎ ng©y th¬ hån nhiªn víi tÊt c¶ ®Æc tÝnh cña nã. ë løa tuæi nµy ngoµi nhu cÇu häc cßn tån t¹i mét lo¹t nhu cÇu kh¸c nh­ vui ch¬i, vËn ®éng giao tiÕp víi b¹n bÌ vµ thÓ hiÖn m×nh. ViÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu nµy lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó trÎ cã ®­îc cuéc sèng tù nhiªn vèn cã. ThÕ nh­ng trong m«i tr­êng líp häc néi dung c¬ b¶n tiÕn hµnh lµ "häc". Häc sinh ph¶i dån hÕt tinh thÇn søc lùc cho viÖc häc, khiÕn trÎ quªn ®i nh÷ng nhu cÇu chÝnh ®¸ng kia cña m×nh vµ mÊt dÇn vÎ tù nhiªn v« t­. Trong viÖc gióp c¸c em t×m l¹i cuéc sèng tù nhiªn vèn cã "Trß ch¬i" cã mét vai trß, ý nghÜa v« cïng quan träng. Bëi "Ch¬i" lµ ®­îc sèng hÕt m×nh vµ kh¸c víi ho¹t ®éng häc: c¸c thµnh tÝch cña häc tËp c¬ b¶n phô thuéc vµo b¶n th©n trÎ, cßn sù th¾ng thua trong trß ch¬i mang tÝnh ngÉu nhiªn. TrÎ tham gia ch¬i víi hy väng chiÕn th¾ng vµ ®Ó kh¼ng ®Þnh m×nh. Bªn c¹nh ®ã trß ch¬i t¹o cho trÎ sù th­ gi·n, tho¶i m¸i cÇn thiÕt cho b¶n th©n. Víi c¸c ®Æc ®iÓm riªng "Trß ch¬i" më ra cho häc sinh TiÓu häc mét kh¶ n¨ng ph¸t triÓn lín. C¸c em ®­îc tiÕp cËn víi hoµn c¶nh ch¬i nhiÖm vô ch¬i, ho¹t Người thực hiện :Trần Thị Huệ Trang 4
5. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY – HỌC MÔN TỰ NHIÊN & Xà HỘI Ở LỚP 3 – Trường Tiểu học Trường Đông B ®éng ch¬i, luËt ch¬i tõ ®ã trÎ lÜnh héi c¸c tri thøc sèng ®éng vÒ cuéc sèng xung quanh vµ tri thøc khoa häc. ¸p dông ph­¬ng ph¸p trß ch¬i vµo d¹y häc m«n Tù nhiªn - X· héi lµ ®­a häc sinh vµo c¸c ho¹t ®éng vËn dông mang tÝnh tù nguyÖn. Häc sinh ®­îc chñ ®éng s¸ng t¹o ph¸t hiÖn ®iÒu cÇn ph¶i häc. Nã lµm bít ®i sù c¨ng th¼ng, kh« khan, trõu t­îng cña c¸c lÖnh ®em ®Õn sù s«i næi ham mª say s­a t×m hiÓu kh¸m ph¸ vµ lÜnh héi tri thøc trong mçi tiết häc. III. CƠ SỞ THỰC TIỄN : ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p trß ch¬i vµo d¹y häc m«n Tù nhiªn - X· héi chÝnh lµ viÖc gi¸o viªn kh¬i dËy høng thó, niÒm say mª häc tËp t¹o kh«ng khÝ s«i næi cho mét tiết häc. §iÒu ®ã ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i x¸c ®Þnh râ yªu cÇu bµi d¹y cÇn ®¹t. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh cÇn ®­a trß ch¬i vµo lóc nµo? NÕu gi¸o viªn kh«ng tæ chøc tèt th× trß ch¬i kh«ng nh÷ng kh«ng gÆt h¸i ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong muèn mµ cßn bÞ ph¶n t¸c dông g©y sù hçn ®én kh«ng cÇn thiÕt. Thùc tÕ t«i ®ang dạy líp 3. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc tôi ®Òu tÝch cùc ®æi míi ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¹t môc tiªu tiết d¹y cao nhÊt. . IV. VẤN ĐỀ ĐẶT RA: Qua hai năm giảng dạy t«i nhËn thÊy mét tiết häc Tù nhiªn - X· héi th­êng diÔn ra tÎ nh¹t. Líp th­êng mÊt trËt tù, ®«i khi trÇm qu¸ møc. §a sè häc sinh kh«ng thÝch häc hoÆc sợ häc tiết nµy. T«i ®· ®iÒu tra t©m lÝ cña häc sinh b»ng phiÕu tr¾c nghiÖm sau: PhiÕu tr¾c nghiÖm t©m lÝ §¸nh dÊu "X" vµo tr­íc ý em cho lµ ®óng. 1. Em cã thÝch häc m«n Tù nhiªn - X· héi kh«ng? Cã Kh«ng 2. Giê häc Tù nhiªn - X· héi lµ. Mét giê häc s«i næi. Mét giê häc tÎ nh¹t v× ph¶i thùc hiÖn tuÇn tù c¸c lÖnh theo yªu cÇu SGK. Mét giê häc mµ em thÝch nhÊt v× em c¶m thÊy tho¶i m¸i (häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc). Người thực hiện :Trần Thị Huệ Trang 5
6. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY – HỌC MÔN TỰ NHIÊN & XÃ HỘI Ở LỚP 3 – Trường Tiểu học Trường Đông B KÕt qu¶ thu ®­îc: KÕt qu¶ Néi dung 3A SL % 1. Cã thÝch häc m«n Tù nhiªn - X· héi 15 44.1 Kh«ng thÝch häc m«n Tù nhiªn - X· héi 19 55.9 2. Giê häc Tù nhiªn - X· héi lµ  Mét giê häc s«i næi. 10 29.4  Mét giê tÎ nh¹t v× ph¶i thùc hiÖn tuÇn tù c¸c lÖnh trong 24 70.6 s¸ch gi¸o khoa.  Mét giê mµ em thÝch nhÊt 0 0 T«i ®· kiÓm tra líp 3A víi ®Ò bµi sau: Thêi gian: 5 phót §Ò bµi: 1. Chän c¸c tõ trong khung ®iÒn vµo chç chÊm ( ) cho phï hîp. C¸c b« nic, « - xi, khãi, bôi, vi khuÈn, « nhiÔm, c¸c b« nic Kh«ng khÝ trong lµnh lµ kh«ng khÝ chøa nhiÒu Ýt khÝ , , , Kh«ng khÝ chøa nhiÒu khÝ hoÆc khãi, bôi, vi khuÈn lµ kh«ng khÝ bÞ 2. ViÕt ch÷ § vµo tr­íc c©u tr¶ lêi ®óng, S vµo tr­íc c©u tr¶ lêi sai. BÖnh nµo d­íi ®©y thuéc bÖnh ®­êng h« hÊp. Viªm häng Viªm phæi Viªm mòi §au m¾t Viªm tai §au bông Viªm phÕ qu¶n Viªm khÝ qu¶n KÕt qu¶ thu ®­îc. Sè HS tr¶ lêi ®óng Sè HS tr¶ lêi Sè HS tr¶ lêi 90-100% sè c©u ®óng tõ 70-80% ®óng 50-60% sè D­íi 50% Líp hái sè c©u hái c©u hái SL % SL % SL % SL % 3A 8 23.5 12 35.3 8 23.5 6 17.7 KÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh cã ®­îc do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan ®em tíi. Song mét ®iÒu t«i cã thÓ kh¼ng ®Þnh do tiÕt häc qu¸ tÎ nh¹t Người thực hiện :Trần Thị Huệ Trang 6