SKKN Phương pháp lựa chọn một số bài tập trò chơi vận động phát triển sức nhanh - mạnh trong chạy cự ly ngắn

Nội dung text: SKKN Phương pháp lựa chọn một số bài tập trò chơi vận động phát triển sức nhanh - mạnh trong chạy cự ly ngắn

1. I. phÇn më ®Çu. 1. lý do chän ®Ò tµi: Đất nước ta đang tiếp tục đổi mới trên mọi lĩnh vực kinh tế - Chính trị - Văn hoá - Xã hội với mọi mục tiêu: Tiếp tục sự nghiệp CNH – HĐH đất nước, xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ văn minh, hoàn thành thời kỳ quá độ lên CNXH. Thể dục thể thao là bộ môn quan trọng của nền giáo dục XHCN, là một trong những phương tiện để phát triển con người toàn diện, củng cố và tăng cường sức khoẻ cho nhân dân lao động góp phần nâng cao đời sống văn hoá, tinh thần cho con người. Từ khi đất nước mới độc lập Bác Hồ đã nói về vấn đề sức khoẻ của con người rất sâu sắc và nhất quán: “ Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ mới thành công. Mỗi một người dân mạnh khoẻ tức là góp phần cho cả nước mạnh khoẻ luyện tập thể dục, bồi bổ sức khoẻ là bổn phận của mỗi người dân yêu nước”. Phát triển sức khoẻ con người là một trong những mục đích hàng đầu trong TDTT của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Trong những năm gần đây được sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, xã hội ta đã có một bước chuyển mình mạnh mẽ. Công cuuộc đổi mới đất nước đã làm thay đổi từng ngày từng giờ về các mặt kinh tế, Văn hoá, xã hội, ngoại giao. Trong công cuộc đổi mới cùnh với sự phát triển đó sự nghiệp TDTT nước ta cũng đang dần được đổi mới cho phù hợp và tiến kịp theo với bạn bè năm châu, đặc biệt là các nước trong khu vực và châu lục. Như vậy, có thể nói rằng vai trò của TDTT là rất to lớn trong việc củng cố, giũ gìn và nâng cao sức khoẻ cho mọi người, mọi lứa tuổi khác nhau mà đặc biệt là thế hệ trẻ - Những người xây dựng, làm chủ và bảo vệ đất nước xã hội chủ nghĩa trong tương lai. Mục đích của giáo dục thể chất ở nước ta là: “ Bồi dưỡng thế hệ trẻ trỏ thành những con người toàn diện, có sức khoe dồi dào, có thể lực cường tráng và có dũng khí kiên cường để tiếp tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và sống một cuộc sống vui tươi lành mạnh”. Để đảm bảo nhiệm to lớn ấy, ngành Giáo dục - Đào tạo đã phối hợp với các Bộ ngành liên quan đưa môn Thể dục là một môn học bắt bược cho tất cả các bậc học từ mầm non đến đại học. Riêng đối với các em ở lứa tuổi THCS, về vấn đề nâng cao sức khoẻ để phục vụ cho nhiệm vụ học tập là rất cần thiết. Việc luyện tập thể dục thường xuyên giúp các em phát triển cân đối về hình thái và chức năng cơ thể, phát triển toàn diện năng lực thể chất, tăng cường sức khoẻ và tạo khả năng chống đỡ những tác động có hại của môi trường. Hình thành và hoàn thiện cho các em những kỹ năng kỹ sảo vận động cơ bản. Hình thành thói quen giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể thường xuyên, giáo dục phẩm chất ý chí, đồnh thời xây dựng niềm tin khát vọng sống lành mạnh trong mỗi học sinh. Do đó, vai trò của môn học thể dục ở các trường THCS là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên hiện nay ở đất nước ta còn có rất nhiều trường học sân bãi, dụng cụ tập luyện, số lượng giáo viên chuyên môn còn thiếu dẫn đến hiệu quả tập luyện của học sinh còn thấp. điều đó đã làm hạn chế rất nhiều đến việc nâng cao sức khoẻ toàn diện cho học sinh ở lứa tuổi THCS - nền móng quan trọng cho bậc học tiếp theo. 1
2. Hiện ở trường THCS Quảng Phong nói riêng trường có một sân thể dục bằng phẳng, chiều dài đường thẳng có đoạn 60m, chiều rộng 30m. Trường có đầy đủ đồng hồ bấm giây và các dụng cụ khác đảm bảo cho việc giảng dạy nội dụng chạy cự lý ngắn ( 60m) được thuận lợi. Năm học 2008-2009 tôi được phân công giảng dạy môn thể dục tại trường THCS Quảng Phong do điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, chính quyền địa phương còn chưa quan tâm nhiều đến phong trào hoạt động TDTT nhiều giáo viên trong nhà trường còn chưa nhìn rõ thấy tầm quan trọng của môn học cũng như học sinh còn chưa nhiệt tình trong giờ học cũng như hoạt động ngoại khoá. Vì vậy môn Thể dục học sinh hầu như chưa phát huy hết khả năng cơ bản cũng như phương pháp tập luyện thể dục cho nên thể lực đặc biệt là các tố chất sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo của học sinh còn ở mức thấp. Qua nhiều năm thực hiện giảng dạy học sinh nội dung chạy ngắn cự ly 60m theo đúng phân phối chương chình tôi nhận thấy thành tích của học sinh chưa được tăng lên ró nét. Vì vậy tôi mạnh dạn tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Phương pháp lựa chọn một số bài tập trò chơi vận động phát triển sức nhanh - mạnh trong chạy cự ly ngắn” 2. môc ®Ých cña ®Ò tµi: - Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp mét sè bµi tËp ph¸t triÓn søc nhanh - m¹nh trong ch¹y cù ly ng¾n. Hầu hết trò chơi vận động được sử dụng trong giáo dục thể chất mang tính mục đích một cách rõ ràng trong quá trình chơi học sinh tiếp xúc với nhau cá nhân phải hoàn thành nhiẹm vụ của mình trước tập thể ở mức độ cao, tập thể có trách nhiệm động viên, giúp đỡ cá nhân hoàn thành nhiệm vụ của mình. Vì vậy tình bạn, lòng nhân ái, tính tập thể được hình thành. Cũng trong quá trình chơi đã xây dựng cho học sinh tác phong khẩn trương nhanh nhẹ tính kỷ luật, sự sáng tạo để hoàn thành nhiệm vụ với chất lượng cao, góp phần vào giáo dục đạo đức và hình thành nhân cách cho học sinh. Trong quá trình tham gia thực hiện các trò chơi ở các em thường bộc lộ tình cảm rất rõ ràng như: Niềm vui khi thắng lợi và nỗi buồn khi thua cuộc vui mừng khi hoàn thành nhiệm vụ, bản thân thấy buồn khi không làm tốt phần việc của mình. Vì tập thể mà các em phải khắc phục khó khăn, phấn đấu để dành thắng lợi cho tập thể cho bản thân. Mỗi trò chơi thường có những quy tắc luật lệ nhất định nhưng cách thức để đạt được rất đa dạng mà bản thân trò chơi lại mang tính thi đua và tự giắc cao. Vì vậy đã tham gia trò chơi thường học sinh mang hết khả năng về sức lực, về sự chú ý và thông minh sáng tạo của bản thân mình. Đó là giáo dục các năng lực thể chất cần thiết ở môn thể thao ( Sức mạnh, sức nhanh, sức bền độ mềm dẻo ) và thể lực chung nhằm đảm bảo cho cơ thể, thể chất phát triển toàn diện và củng cố sức khoẻ. Bởi vậy ngoài việc giáo dục những phẩm chất, ý chí, đòi hỏi phải chuẩn bị tâm lý chuyên môn cho học sinh mà nội dung cơ bản là giáo dục năng lực vượt qua những khó khăn tâm lý ( Trạng thái bồn chồn, thờ ơ hoặc căng thẳng ) xuất hiện trong tập luyện và thi đấu ở các môn lựa chọn, điều hoà tối ưu trạng thái tâm lý của mình, động viên tối đa sức mạnh thể lực và tinh thần để dành thắng lợi. Nội dung này thường 2
3. được thực hiện trực tiếp trong quá trình tập luyện theo nguyên tắc tăng dần độ khó yêu cầu trong tập luyện. II. PhÇn néi dung. 1. thùc tr¹ng: Thực trạng về việc lựa chọn “ Phương pháp lựa chọn một số bài tập trò chơi vận động phát triển sức nhanh - mạnh trong chạy cự ly ngắn” Hiện nay ở trường THCS Quảng Phong. Điều tra thực trạng học sinh qua quá trình giảng dạy như sau: stt Líp Sè XÕp lo¹i HS Giái Kh¸ TB YÕu KÐm SL % SL % SL % SL % SL % 1 8A 2 8B 3 8C 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Đặc điểm chạy cự ly 60m. Chạy cự ly ngắn là cơ thể phải làm việc với cường độ cực đại ( Tốc độ tối đa) trong thời gian ngắn nhất trong tình trạng nợ ôxi. Ở trường THCS học sinh chỉ học kỹ thuật chạy cư ly 60m trên đường thẳng. Cự ly 60m có đặc điểm: Đây là cự ly ngắn nhất đòi hỏi người chạy đạt được tốc độ cực đại trong thời gian ngắn nhất và duy trì tốc độ đó tới đích. Để đạt được mục đích này giai đoạn xuất phát phải thực hiện nhanh, tốc độ tối đa sớm, đồng thời phải có sức bền tốc độ tốt để duy trì trong suốt cự ly. Thông thường ở 15 đến 20m cuối tốc độ đều giảm. Để hạn chế những nhược điểm trong quá trình chạy người chạy phải biết phối hợp các chuyển động nhịp nhàng, tránh gò bó tạo căng thẳng thừa. 1.1.2. Đặc điểm trò chơi vận động: Trò chơi vận động là một hoạt động của con người, nó được cầu thành bởi hai yếu tố: - Vui chơi giải trí, thoả mãn nhu cầu về mặt tinh thần. - Giáo dục, giáo dưỡng thể chất ( góp phần giáo dục đạo đức, ý chí, hình thành và phát triển các tố chất, kỹ năng, kỹ sảo cần thiết trong cuộc sống). Trò chơi vận động là một phương tiện hỗ trợ cho sự phát triển các tố chất sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo, hỗ trợ trực tiếp cho các môn thể thao làm rút ngắn quá trình hình thành và phát triển kỹ năng, kỹ xảo vận động cần thiết cho một môn thể thao nhất định. 1.1.3. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 14: a. ®Æc®iÓm sinh lý: 3
4. Theo tác giả Từ Bá Hùng ( Trung Quốc) thì sự phát triển các cơ quan chức phận không đồng đều song ở lứa tuổi này hình thái chức năng các hệ thống cơ quan trong cơ thể đã bắt đầu tiếp cận với người trưởng thành. Nếu như ta đặt nền móng để hình thành kỹ, chiến thuật ở lứa tuổi 17 – 18 thì ở lứa tuổi 14 là thời kỳ tốt nhất để phát triển các tố chất kỹ thuật đặc biệt là sức nhanh. - Đặc điểm phát triển hệ xương: Lứa tuổi này xxương các em đang ở thời kỳ phát triển mạnh mẽ về bề dày và quá trình cốt hoá diễn ra nhanh. Xương phát triển dày lên bao bọc quanh sụn với sự tham gia của chất liệu của tổ chức mềm đệm dày trong các tố chất cơ bản của xương chứa trong tế bào xương ( Quyết định đối với lực đẩy và lực kéo ) và cũng thông qua các cấu trúc chất liệu tạo xương còn chưa hoàn thiện nhưng vẫn thích ứng với lượng vận động mà xương phát triển hơn và đàn hồi hơn. Sự cốt hoá hoàn toàn của xương là quá trình lâu dài và phức tạp, nó điều khiển các hoóc môn và chứa năng lượng ngắt quãng mang tính chất đè nén (chu kỳ ngắt quãng) thúc đẩy sự phát triển chiều dài, kích thích chức năng đối với sự phát triển bề dày của xương thể hiện chủ yếu của lực kéo - Đặc điểm phát triển hệ cơ: Hệ cơ ở lứa tuổi này cũng phát triển rất nhanh tuy nhiên sự phát triển cũng không đồng đều giữa các nhóm cơ. Các nhóm cơ còn nhỏ và dài, xong đưới tác dụng của tập luyện cơ phát triển mạnh mẽ về chiều dài và bề ngang, sức mạnh được tăng lên rõ rệt. Tính đàn hồi của cơ ở các em lứa tuổi này lớn hơn ở người lớn do đó biên độ co duỗi lớn. Trong sợi cơ của lứa tuổi này hàm lượng HP ( Hemoglobin) còn lớn hơn nhiều so với người lớn, điều đó tạo khả năng cung cấp oxi mạnh. - Đặc điểm phát triển hệ tim mạch: Ở lứa tuổi này hệ tim mạch tiếp tục phát triển tiếp cận dần dần với người trưởng thành, trong đó ảnh hưởng của tập luyện thể dục đã tạo nên một sự thay đổi căn bản hơn, thể tích tim tăng dần theo lứa tuổi trong đó ở nữ hấp thụ lớn hơn ở nam. Song chúng ta cần nhớ rằng ở các em đang trưởng thành tế bào cơ tim nhỏ tính đàn hồi kém dung tích thể tích tâm thu còn nhỏ nên nhịp tim tăng nhanh hơn người lớn, cùng với sự lớn lên về lứa tuổi sự điều tiết hệ tim mạch nhờ hệ thống thần kinh thực vật( Hệ giao cảm) càng hoàn thiện nhịp tim mới giảm dần và gần tới tuổi thanh niên thì ổn định. Điều đó có nghĩa là hoạt động vận động với khối lượng lớn, cường độ lớn và căng thẳng, hoạt động của hệ tim mạch không đáp ứng để các yêu cầu năng lượng cho hệ vận động mà chủ yếu bằng việc tăng nhanh tần số mạch đập để tăng lưu lượng phút. ở lứa tuổi này chỉ thích ứng với bài tập để phát triển sức nhanh, sức mạnh và khéo léo với thời gian ngắn số lần lặp lại nhiều. b. §Æc ®iÓm t©m lý løa tuæi 14: Ở lứa tuổi này các em đang tập làm người lớn và đòi hỏi mọi người xung quanh phải tôn trọng mình, tính tự ái và tự cao dễ xuất hiện. Tuy vậy các em đã có sự nhận thức nhất định , các em muốn hiểu biết, thích công việc có hoài bão lớn do quá trình hưng phấn chiếm ưu thế lớn hơn quá trình ức chế nên các em tiếp thu cái mới nhanh chóng nhưng lại cũng nhanh chán, nhanh quên. Hơn nữa các em dễ bị môi trường xung quanh tác động và tạo nên sự đánh giá cao về khả năng của mình, khi thất bại thì tự ti, rụt rè. Điều đó không tốt trong quá trình tập luyện thể dục vì vậy khi 4