SKKN Phương pháp giảng dạy và hướng dẫn học sinh học tốt môn Giáo dục công dân ở trường THPT

Nội dung text: SKKN Phương pháp giảng dạy và hướng dẫn học sinh học tốt môn Giáo dục công dân ở trường THPT

1.  . Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Tân An PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TỐT BỘ MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THPT A - PHẦN MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài 1.Cơ sở lí luận: Bộ mơn giáo dục cơng dân một bộ mơn nhằm giáo dục và hồn thiện nhân cách của con người ngay từ lứa tuổi thiếu niên. Tất nhiên là cĩ sự uốn nắn, dìu dắt, nuơi dạy của các bậc cha mẹ, các thầy cơ giáo từ ở tuổi mẫu giáo, tiểu học giúp cho các em cĩ thái độ lễ phép, hiểu và làm đúng các chuẩn mực đạo đức, pháp luật, nắm bắt được những điều nào được làm, những điều nào khơng nên làm. Mơn GDCD là mơn học mà các tri thức, chuẩn mực, kỹ năng gắn liền với các sự kiện, biểu hiện của cuộc sống đời thường, đĩ là những vấn đề về đạo đức, pháp luật hàng ngày, là mối quan hệ tác động qua lại giữa con người với con người, giữa con người với các mối quan hệ xã hội. Mơn học cĩ nhiệm vụ dạy cho học sinh vừa biết làm một cơng dân tốt cĩ ích cho xã hội và cũng phải biết sống hịa nhập với cộng đồng, với đời sống xã hội. Chính vì vậy, nhiệm vụ giảng dạy bộ mơn GDCD khơng đơn giản là truyền thụ tri thức mà phải chú trọng đến tất cả các mặt như: hình thành niềm tin, tình cảm đạo đức để tạo ra những nét đẹp trong ứng xử, hướng học sinh vào việc thực hành trong cuộc sống, khắc phục sự tách rời và xĩa bỏ khoảng cách giữa nhận thức và hành động để tiếp tục kế thừa và phát huy các chuẩn mực đạo đức truyền thống mà ơng cha ta đã đúc kết qua hàng nghìn năm. Khác với các mơn học khác ngồi việc truyền thụ kiến thức cho học sinh Giaĩ viên cịn cĩ nhiệm vụ là rèn luyện cho học sinh trỡ thành một cơng dân tốt cĩ đủ đức đủ tài để đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp hĩa hiện đại hĩa của đất nước. 2.Cơ sở thực tiễn: Xuất phát từ tình hình trên, là một giáo viên giảng dạy bộ mơn này tơi quyết định chọn đề tài nghiên cứu : “Phương pháp giảng dạy và và hướng dẫn học sinh học tốt bộ mơn GDCD ở trường THPT” Với mong muốn giảng dạy và hướng dẫn học sinh học tốt bộ mơn GDCD ở trường THPT Tân An. Hơn nữa qua nghiên cứu đề tài tơi mong được đĩng gĩp  GV. Nguyễn Thị Duyên 1
2.  . Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Tân An một phần nhỏ vào việc đổi mới hình thức, phương pháp dạy học thích hợp, nhằm tạo ra khơng khí mới trong giờ học GDCD. Và tơi cũng hy vọng rằng qua nghiên cứu đề tài này sẽ giúp tơi cĩ những giải pháp cụ thể, cĩ tính khả thi nhằm cải tiến tình hình học mơn GDCD theo chiều hướng tiến bộ, xứng đáng với vai trị, vị trí mơn học này trong nhà trường theo xu thế của thời đại ngày nay. II. Mục đích nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu. 1. Mục đích nghiên cứu: - Nhằm nâng cao hiệu qủa giảng dạy mơn GDCD. - Thu thập những thơng tin chính xác về thái độ học tập cuả học sinh đối với mơn GDCD. - Tìm hiểu thực trạng học sinh học tập mơn GDCD, những tồn tại và nguyên nhân. - Gĩp phần hình thành cho học sinh lịng trung thực tự giác trong học tập,ý thức chấp hành kỷ luật tốt,cĩ tinh thần đồn kết giúp đỡ lẫn nhau sống hịa nhập với cơng đồng,xã hội biết giữ gìn vệ sinh cá nhân vệ sinh cộng đồng ,bảo vệ tài sản chung giáo dục cho các em tự ý thức tự nhận xét bản thân mạnh dạn nhìn nhận và sửa chữa nhưng sai lầm biết lắng nghe ,cĩ ý thức sống vì mọi người trỡ thành một người cơng dân tốt khơng vi phạm các tệ nạn xã hội. - Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hứng thú học tập của học sinh đối với mơn GDCD . 2. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp thảo luận nhĩm - Phương pháp trực quan - Phương pháp nêu vấn đề - Phương pháp giải quyết vấn đề - Phương pháp liên hệ thực tế - Phương pháp ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào bài giảng - Phương pháp dự án - Phương pháp điều tra viết - Phương pháp phỏng vấn - Phương pháp quan sát sư phạm - Phương pháp dự giờ - Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu. - Phương pháp dùng phiếu học tập - .  GV. Nguyễn Thị Duyên 2
3.  . Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Tân An III. Giới hạn của đề tài: Chương trình Giáo dục cơng dân Trung học phổ thơng nĩi chung. IV. Kế hoạch thực hiện: Năm học 2011 – 2012 đến hết năm 2013  GV. Nguyễn Thị Duyên 3
4.  . Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Tân An B - PHẦN NỘI DUNG: I. Cơ sở lý luận: - Giáo dục cơng dân tên mơn học, đọc lên ta đã cảm nhận được ý nghĩa to lớn của bộ mơn và trách nhiệm giáo dục to lớn của người làm thầy. - Giáo dục cơng dân là giáo dục, đào tạo, rèn luyện cho mọi cơng dân Việt Nam cĩ phẩm chất đạo đức tốt, ý thức kĩ luật tốt và nghiêm chỉnh chấp hành đường lối chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, gĩp phần hình thành nhân cách của học sinh giúp các em trỡ thành con ngoan trị giỏi là một cơng dân tốt tiến tới xây dựng đất nước Việt Nam văn minh, tiến bộ. II. Cơ sở thực tiễn: - Mơn giáo dục cơng dân ở trường THPT nhằm giáo dục cho học sinh các chuẩn mực đạo đức của xã hội gĩp phần hình thành nhân cách của con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển và tiến bộ của thời đại. - Để đạt được mục tiêu mơn học, giáo viên phải cĩ phương pháp giảng dạy tốt và định hướng cho học sinh phương pháp học tập tốt. "Phương pháp học tập tốt sẽ phát triển tài năng cịn phương pháp học tập tồi tạo cho tài năng một phương hướng sai lạc" (Bielinski) - Ngồi các phương pháp dạy học hiện đại như: phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp thảo luận nhĩm, phương pháp liên hệ thực tiễn, thì phương pháp dạy học truyền thống vẫn đĩng vai trị quan trọng, khơng thể thiếu trong quá trình dạy học như phương pháp nêu gương tốt, phương pháp rèn luyện, phương pháp thuyết phục, phương pháp khen thưởng, trách phạt - Trong hệ thống các phương pháp dạy học hiện đại và truyền thống, phương pháp nêu gương tốt là phương pháp cĩ tác dụng tích cực đối với việc giáo dục phẩm chất, nhân cách của người học. Bởi vì: phần lớn học sinh cĩ khuynh hướng bắt chước và làm theo những hành vi và hành động của các gương tốt để củng cố giá trị của bản thân. Gương tốt là tấm gương cho các em soi mình vào để nhận ra những điều tích cực hay chưa tích cực, những điều tốt hay xấu của bản thân, từ đĩ cĩ biện pháp rèn luyện, học tập, noi gương, làm theo những tấm gương tốt để hồn thiện mình. - Rèn luyện cho học sinh những kỹ năng sống cơ bản. - Hướng dẫn học sinh học tốt mơn GDCD giúp cho học sinh hứng thú học tập.  GV. Nguyễn Thị Duyên 4
5.  . Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Tân An - Hứng thú là thái độ đặc biệt quan trọng của cá nhân đối với đối tượng học sinh, vừa cĩ ý nghĩa trong cuộc sống vừa mang lại cho học sinh sự thỏai mái, kích thích học tập. - Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động, làm tăng hiệu quả hoạt động nhận thức vì thế nhu cầu của nĩ là một trong những động lực hình thành nhân cách. Chính vì vậy trong quá trình dạy học chỉ kích thích hoạt động của các em nâng cao nhận thức thì mới đạt hiệu quả cao. III. Thực trạng của vấn đề đặt ra, sự cần thiết để tiến hành đề tài. 1. Thực trạng. - Học sinh trường THPT Tân An đa số là con em nơng dân, sống ở vùng nơng thơn, gắn liền với ruộng đồng, điều kiện đi lại khĩ khăn. Việc nhận thức về chuẩn mực đạo đức cịn mang theo cách cư xử của gia đình vùng nơng thơn. - Kiến thức về pháp luật cịn hạn chế, gia đình ít quan tâm đến vấn đề học tập của con em.đa số phụ huynh là khốn trắng cho nhà trường. - Mơn giáo dục cơng dân từ trước đến nay vẫn bị coi là mơn phụ, khơng được chọn là mơn thi trong các kì thi tốt nghiệp hay các cấp cao hơn, nên việc đánh giá hành vi đạo đức, hành vi ứng xử giữa con người với con người, giữa con người với mơi trường tự nhiên, mơi trường xã hội của cơng dân bị hạn chế. - Việc các em vơ tư xả rác nơi cơng cộng mà khơng thấy xấu hổ,hay ngần ngại vì cịn thĩi quen xấu của đại bộ phận thanh niên hiện nay mà trong đĩ cĩ học sinh là các em ăn kẹo cao su rồi vơ tư nhịe xuống bất cứ nơi nào mình đứng,điều đĩ làm cho lớp học và mơi trường trỡ nên dơ bẫn và ơ nhiễm.Do đĩ trách nhiệm của người giáo viên dạy giáo dục cơng dân ngồi việc truyền thụ kiến thức về nhận thức và pháp luật cho học sinh thì người giáo viên cịn rèn luyện cho các em ý thức bảo vệ mơi trường và sống cĩ tình người. - Nhưng thực trạng đáng báo động nửa là do ảnh hưởng của lối sống thực dụng dẫn đến các em xem mơn học này là mơn phụ khơng thi tốt nghiệp, khơng thi đại học, khơng thi tập trung nên khơng ham thích học. - Đồ dùng dạy học dành cho bộ mơn GDCD cĩ nhưng rất ít, đây cũng là vấn đề khĩ khăn địi hỏi giáo viên phải tìm tịi, nghiên cứu để phục vụ cho cơng tác giảng dạy. Từ những lí do trên mà trong việc giảng dạy Giáo dục cơng dân ở Trung học phổ thơng chưa kích thích sự ham thích ở các em. Kết quả khảo sát khi chưa vận dụng dụng đề tài này như sau:  GV. Nguyễn Thị Duyên 5
6.  . Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Tân An Năm Giỏi Khá TB Yếu Kém Khối TSHS học SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) 2008- 10 138 31 22.46 50 36.23 53 38.41 4 2.90 0 0 2009 11 111 27 24.32 39 35.14 40 36.04 5 4.50 0 0 2. Sự cần thiết để tiến hành của đề tài: - Trong những năm qua tơi đã được phân cơng giảng dạy mơn GDCD ở trường, tơi đã sử dụng phương pháp cổ truyền kết hợp phương pháp mới nhưng thấy học sinh cịn uể oải và nhận thức chưa cao. Chưa cĩ hứng thú thích học ở mơn này. - Vì vậy tơi đi dự giờ và mở cuộc điều tra về tình hình học tập của học sinh về mơn học GDCD ở các khối, Nhận thấy trình độ nhận thức học tập của các em ở các mức độ khác nhau và cĩ kết quả học tập của học sinh cịn thấp kém. IV. Các giải pháp và cách giải quyết cĩ hiệu quả. - Vào đầu năm học này tơi đã kết hợp phương pháp cũ phương pháp mới, đồng thời sử dụng thiết bị dạy học, như tranh ảnh, tổ chức trị chơi kể chuyện, tổ chức diển đàn, đặc biệt là liên hệ cuộc sống thực tế cụ thể, lồng ghép vào trong giờ dạy, kết hợp rèn luyện các kỹ năng sống cho học sinh, nhằm gây hứng thú học tập cho các em. Kết quả thu được là lớp học sơi nổi, đồng thời nhận thức của các em cao hơn, áp dụng vào cuộc sống thực tế tốt. Muốn thực hiện tốt nhiêm vụ này địi hỏi người giáo viên phải cĩ tinh thần trách nhiệm và khả năng sáng tạo cao để cĩ biện pháp lựa chọn và lịng ghép các phương pháp kỹ năng cho phù hợp với từng đối tượng học sinh cũng như nội dung bài dạy. Ví dụ : để giảng dạy ở bài 10 sách giáo khoa GDCD lớp 11 “Nền dân chủ Xã hội chủ nghĩa”bài này cĩ đặc điểm là nội dung rất quan trọng nhưng sử dụng một số thuật ngữ khoa học nên nội dung bài học khơ và khĩ chưa gây hứng thú học ở học sinh,đối với bài này tơi đã kết hợp lịng ghép một số phương pháp cũ và mới ứng dụng cơng nghệ thơng tin cho học sinh xem thơng tin về một buổi làm việc tiếp xúc cử tri của địa phương hoặc một phiên trả lời chất vấn của Đại biểu quốc hội qua đĩ sẽ làm nơỉ bậc được nội dung trọng tâm của Dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp. Bên cạnh cĩ thể kể một vài câu chuyện cĩ liên quan đến nội dung bái học giúp học sinh cĩ sự liên tưởng nhớ lâu nhớ sâu như hỏi các em về bộ phim truyện “Tây du ký” của Ngơ Thừa Ân đoạn Thầy trị Đường Tăng bị nạn kiếp cuối cùng Giaĩ viên cĩ thể đặt câu hỏi là nạn kiếp cuối cùng này do ai thực hiện học sinh sẽ trả lời được là bị con rùa lật chìm ướt hết kinh thư, Giaĩ viên lại  GV. Nguyễn Thị Duyên 6