SKKN Nâng cao chất lượng trong dạy học bộ môn Hình học Lớp 12 ban Khoa học tự nhiên qua việc soạn giảng bằng giáo án điện tử

Nội dung text: SKKN Nâng cao chất lượng trong dạy học bộ môn Hình học Lớp 12 ban Khoa học tự nhiên qua việc soạn giảng bằng giáo án điện tử

1. CAÁU TRUÙC CUÛA ÑEÀ TAØI: A. lyù do choïn ñeà taøi B. Noäi dung: I) Muïc tieâu II) Nhöõng hoaït ñoäng cuï theå III) Caùc ví duï baøi giaûng minh hoïa C. Baøi hoïc kinh nghieäm
2. NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG TRONG DAÏY HOÏC BOÄ MOÂN HÌNH HOÏC LÔÙP 12 BAN KHTN QUA VIEÄC SOAÏN GIAÛNG BAÈNG GIAÙO AÙN ÑIEÄN TÖÛ A. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI: - Naâng cao chaát löôïng trong daïy hoïc laø muïc tieâu phaán ñaáu cuûa caû ngaønh giaùo duïc hieän nay. Ñoù cuõng laø lyù do ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc, caûi caùch saùch giaùo khoa. - Laø naêm baét ñaàu ñoåi môùi SGK lôùp 12, chuùng toâi nhöõng giaùo vieân ñöôïc phaân coâng daïy lôùp 12 khoâng khoûi baên khoaên, traên trôû: Laøm theá naøo ñeå coù theå truyeàn ñaït ñöôïc heát kieán thöùc trong SGK môùi, yù töôûng cuûa caùc taùc giaû vieát saùch, cuõng nhö phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc cuûa hoïc sinh khi hoïc vaø laøm baøi. - Ngoaøi nhöõng khoù khaên chung ñoù, rieâng boä moân Hình hoïc 12 ban KHTN vôùi löôïng kieán thöùc lieân quan ñeán lôùp 10, 11 nhieàu, yeâu caàu cao trí töôûng töôïng khoâng gian, caùc hình veõ khoù veõ vaø neáu veõ ñöôïc thì maát raát nhieàu thôøi gian, ñaõ laøm cho vieäc daïy vaø hoïc cuûa giaùo vieân, hoïc sinh gaëp nhieàu khoù khaên. - Vieäc ñoåi môùi SGK qua vaøi naêm gaàn ñaây coù nhieàu yù kieán ñoàng tình song cuõng ñaõ coù nhieàu yù kieán chöa nhaát trí. Rieâng ñoái vôùi chuùng toâi nhöõng giaùo vieân daïy boä moân Toaùn cho raèng: Böôùc ñaàu tieáp caän vôùi saùch môùi, phöông phaùp môùi taát nhieân seõ coù nhieàu bôõ ngôõ, song neáu chuùng ta thöïc söï quan taâm nghieân cöùu, tìm toøi, saùng taïo, keát hôïp ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc, söû duïng coâng ngheä môùi thì chaéc chaén seõ daàn daàn ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán. Ñoù cuõng chính laø lyù do toâi choïn ñeà taøi: NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG TRONG DAÏY HOÏC BOÄ MOÂN HÌNH HOÏC LÔÙP 12 BAN KHTN QUA VIEÄC SOAÏN GIAÛNG BAÈNG GIAÙO AÙN ÑIEÄN TÖÛ
3. B. NOÄI DUNG: Ñeå naâng cao chaát löôïng trong daïy hoïc boä moân HH12 ban KHTN thì theo toâi moãi giaùo vieân caàn phaûi ñaët cho mình moät muïc tieâu cho toaøn boä chöông trình vaø moãi baøi daïy cuûa mình. Töø ñoù môùi leân keá hoaïch cho mình vôùi nhöõng coâng vieäc cuï theå. Toâi xin trình baøy nhöõng coâng vieäc maø chuùng toâi ñaõ laøm theo ñuùng trình töï thôøi gian: I) Muïc tieâu: - Giaùo vieân thieát keá ñöôïc baøi giaûng phuø hôïp vôùi noäi dung töøng baøi, phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng hoïc sinh. - Keát hôïp phöông phaùp truyeàn thoáng vôùi ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc, tích cöïc söû duïng coâng ngheä môùi trong soaïn giaûng taïo baøi giaûng sinh ñoäng, tieát kieäm toái ña thôøi gian 45 phuùt cuûa moät tieát hoïc. - Tích cöïc hoïc hoûi kinh nghieäm soaïn giaûng cuûa caùc ñoàng nghieäp thoâng qua vieäc söû duïng caùc baøi giaûng treân maïng Internet. - Phaùt huy tính tích cöïc, chuû ñoäng, saùng taïo cuûa hoïc sinh trong vieäc tieáp thu kieán thöùc. II) Nhöõng hoaït ñoäng cuï theå: 1) Chuaån bò cuûa giaùo vieân: a) Ngay töø ñaàu naêm: - Ñoïc saùch giaùo khoa: Nghieân cöùu caáu truùc, noäi dung chöông trình, giaûi baøi taäp chi tieát. Tìm hieåu moái lieân heä vôùi kieán thöùc cuûa lôùp 10,11. - Moãi giaùo vieân töï leân moät phaân phoái chöông trình cho caû naêm, döïa theo taøi lieäu höôùng daãn ñoåi môùi saùch giaùo khoa 12 do Boä GD phaùt haønh. - Hoïp nhoùm: Thoáng nhaát muïc tieâu, caùc kieán thöùc cô baûn, phöông phaùp daïy hoïc, phöông tieän daïy hoïc, theo töøng chöông. Thoáng nhaát phaân phoái chöông trình. b) Trong naêm hoïc, moãi thaùng: - Ñieàu chænh kòp thôøi phaân phoái chöông trình khi coù phaân phoái chöông trình cuûa Boä GD vaø Sôû GD. - Thoáng nhaát muïc tieâu, caùc kieán thöùc cô baûn, phöông phaùp daïy hoïc, phöông tieän daïy hoïc, theo töøng baøi daïy. - Thoáng nhaát cuï theå caùc hoaït ñoäng nhoùm cuûa hoïc sinh phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng hoïc sinh thuoäc ban KHTN, ban cô baûn A hay cô baûn D. - Söû duïng toái ña ñoà duøng daïy hoïc hieän coù, aùp duïng coâng ngheä môùi trong soaïn giaûng, nhaát laø nhöõng giôø lyù thuyeát. Hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa ñoàng nghieäp khi soaïn giaùo aùn ñieän töû. - Ñoái vôùi nhöõng giôø khoái löôïng kieán thöùc nhieàu trong ñoù moät soá kieán thöùc caàn chi tieát hôn trong SGK, giaùo vieân caàn chuaån bò cho moãi hoïc sinh moät phieáu hoïc taäp vôùi noäi dung kieán thöùc chi tieát ñoù. Traùnh maát thôøi gian hoïc sinh phaûi ghi cheùp nhieàu. Ví duï: Trong baøi “ MAËT CAÀU, KHOÁI CAÀU” phaàn xaùc ñònh taâm vaø baùn kính cuûa maët caàu ngoaïi tieáp moät hình choùp, chuùng toâi ñaõ thoáng nhaát söû duïng moät phieáu hoïc taäp cho moãi hoïc sinh nhö sau:
4. Phieáu hoïc taäp: Quy tr×nh t×m t©m vµ b¸n kÝnh cña mÆt cÇu ngo¹i tiÕp h×nh chãp Phö¬ng ph¸p c¬ b¶n: B1)KiÓm tra ®iÒu kiÖn: §¸y cña h×nh chãp ph¶i cã ®öêng trßn ngo¹i tiÕp . B2) T×m t©m ®öêng trßn ngo¹i tiÕp ®¸y h×nh chãp. B3) Dùng trôc ®öêng trßn ngo¹i tiÕp ®¸y h×nh chãp, gäi lµ d. B4) Dùng mÆt ph¼ng trung trùc cña mét c¹nh bªn gäi lµ mÆt ph¼ng (α) => Taâm maët caàu O = d(α) vaø baùn kính maët caàu laø khoaûng caùch töø O ñeán moät trong caùc ñænh cuûa hình choùp. S M O A D B H C Nhöng th«ng thöôøng: *) Chän mét mÆt ph¼ng (P) thuËn lîi: Tho¶ m·n ®ång thêi chøa trôc d vaø chøa mét c¹nh bªn SA. *) Trong (P) dùng ®öêng trung trùc p cña SA, p c¾t d t¹i O lµ t©m mÆt cÇu ngo¹i tiÕp h×nh chãp ®· cho. §Æc biÖt: *)NÕu tÊt c¶ c¸c ®Ønh cña h×nh chãp nh×n mét ®o¹n th¼ng cè ®Þnh döíi mét gãc vu«ng thì h×nh chãp néi tiÕp mÆt cÇu ®öôøng kÝnh lµ ®o¹n th¼ng ®ã. HoÆc: NÕu cã mét mÆt ph¼ng (P) chøa +) d: Trôc ®öêng trßn ®¸y +) : Trôc cuûa ñöôøng troøn ngoaïi tieáp cuûa moät tam giaùc mÆt bªn. T©m mÆt cÇu ngo¹i tiÕp choùp lµ : O = d  . c) Soaïn baøi tröôùc khi leân lôùp: - Nhö ñaõ trình baøy ôû treân vieäc söû duïng coâng ngheä môùi vaøo vieäc soaïn giaûng boä moân HHKG laø raát caàn thieát. Phöông phaùp naøy giuùp tieát kieäm thôøi gian treân lôùp, giuùp hoïc sinh nhìn hình bieåu dieãn cuûa hình khoâng gian vaø tìm ra ñöôïc tính chaát cuûa
5. chuùng deã daøng hôn. Ngoaøi ra coøn giuùp giaùo vieân coù theâm thôøi gian theo doõi, kieåm tra, ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh, töø ñoù coù coù bieän phaùp kòp thôøi ñieàu chænh cho tieát hoïc ñöôïc tieán haønh vôùi hieäu quaû nhö mong muoán. Baèng söï noã löïc nghieân cöùu taøi lieäu cuøng vôùi vieäc hoïc hoûi ñoàng nghieäp toâi cuõng ñaõ öùng duïng PowerPoint trong vieäc soaïn giaûng. Ví duï: - Ñeå minh hoïa kieán thöùc: “ Hai khoái ña dieän baèng nhau thì coù theå tích baèng nhau” ta coù theå söû duïng hieäu öùng choàng khít hai khoái ña dieän baèng nhau baèng caùch: + Veõ hai hình baèng nhau. + Ñaùnh daáu hình caàn tònh tieán. + Söû duïng hieäu öùng: Add Effect -> Motion Paths -> left ( hoaëc Right ) + Ñieàu chænh ñoä daøi veùc tô tònh tieán sao cho baèng khoaûng caùch giöõa hai hình caàn choàng khít. - Ñeå minh hoïa cho vieäc phaân chia, laép gheùp caùc khoái ña dieän ta coù theå thao taùc nhö sau: + Veõ caùc khoái ña dieän nhoû: A1 , A2 , laø caùc khoái ña dieän seõ ñöôïc phaân chia. + Copi taïo theâm caùc khoái ña dieän nhoû: A1 , A2 , , gheùp chuùng thaønh moät khoái ña dieän A. + Saép ñaët vò trí caùc khoái sao cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa trang trình chieáu. + Choïn hieäu öùng: Add Effect -> Motion Paths -> left ( hoaëc Right, Diagonal Down Right,Diagonal Up Right, Down, up ) cho töøng caëp khoái ña dieän baèng nhau. - Ñeå ñeám soá maët cuûa moät khoái ña dieän ta coù theå taïo hieäu öùng queùt töøng maët khoái ña dieän laàn löôït baèng nhöõng maøu khaùc nhau baèng caùch: + Veõ töøng maët khoái ña dieän, ñoå maøu khaùc nhau cho töøng maët. + Ñaùnh daáu töøng maët vaø choïn theo thöù töï xuaát hieän theo hieäu öùng: Add Effect -> Entrance -> Strips - Ñeå giuùp hoïc sinh nhaän roõ phaàn maët xung quanh cuûa moät maët troøn xoay ta coù theå veõ maët troøn xoay laøm 2 phaàn: trong vaø ngoaøi roài söû duïng hieäu öùng: Add Effect -> Entrance -> Strips ( theo thöù töï phaàn trong xuaát hieän tröôùc roài tieáp tuïc xuaát hieän phaàn ngoaøi ). - Ngoaøi ra giaùo vieân caàn phaûi chuaån bò nhöõng caâu hoûi vaán ñaùp, gôïi môû tuøy theo töøng ñoái töôïng hoïc sinh vaø thöù töï xuaát hieän cuûa caùc noäi dung kieán thöùc ñaõ söû duïng hieäu öùng. - Vieäc lieân heä thöïc teá vaøo baøi hoïc giuùp cho baøi hoïc trôû neân sinh ñoäng, coù yù nghóa hôn, hoïc sinh hoïc seõ caûm thaáy thoaûi maùi hôn, phaùt trieån ñöôïc tö duy tìm toøi, saùng taïo cuûa caùc em. Ví duï: - Trong baøi “ Khaùi nieäm veà maët troøn xoay” ta coù theå ñöa theâm clip laøm goám vaø moät soá hình aûnh veà nhöõng ñoà goám ñeïp ñeå minh hoïa.
6. 2. MÆt trßn xoay ®­îc t¹o thµnh nh­ thÕ nµo? - NhiÒu ®å gèm cã d¹ng trßn xoay, chóng ®­îc t¹o ra nhê cã bµn xoay vµ ®«i bµn tay khÐo lÐo cña ng­êi thî gèm. MỘT SỐ MINH HỌA Các lọ hoa
7. - Trong baøi “ Theå tích cuûa khoái ña dieän” ta coù theå minh hoïa baèng vieäc tính theå tích cuï theå cuûa nhöõng kim töï thaùp Ai Caäp 10 taàng hay 100 taàng ( ñöôïc minh hoïa cuï theå ôû ví duï veà baøi giaûng trong phaàn sau ) d) Chuaån bò phöông tieän daïy hoïc: Boá trí tieát daïy baèng giaùo aùn ñieän töû vaøo thôøi gian phuø hôïp sao cho tröôùc ñoù ñaõ coù thôøi gian chuaån bò maùy tính, maùy chieáu. Traùnh aûnh höôûng tôùi 45 phuùt cuûa giôø daïy. 2) Tieán trình cuûa moät giôø daïy: Vôùi söï chuaån bò kyõ löôõng cho moät baøi giaûng, giaùo vieân caàn naém vöõng kieán thöùc troïng taâm cuûa baøi, thöù töï xuaát hieän kieán thöùc trong phaàn trình chieáu, ñeå keát hôïp vôùi lôøi noùi sao cho phuø hôïp. Sau ñaây toâi xin laáy ví duï vaø phaân tích ñeå thaáy ñöôïc tính öu vieät cuûa phöông phaùp soaïn giaûng baèng giaùo aùn ñieän töû (maø chuùng toâi ñaõ thoáng nhaát thöïc hieän trong nhoùm 12 ban KHTN) so vôùi phöông phaùp thoâng thöôøng : Baøi 1: KHAÙI NIEÄM VEÀ KHOÁI ÑA DIEÄN Soaïn giaûng baèng Soaïn giaûng baèng pp pp thoâng thöôøng söû duïng giaùo aùn ñieän töû 1. khaùi nieäm khoái ña dieän: - Giaùo vieân phaûi veõ hình treân baûng, hoaëc söû duïng baûng phuï veõ saün hoaëc keát hôïp moâ hình caùc khoái ña dieän ñeå hoïc sinh quan saùt. Trình chieáu moät soá khoái ña dieän ñaõ bieát - Ñaët caùc caâu hoûi : BAØI 1 : KHAÙI NIEÄM VEÀ KHOÁI ÑA DIEÄN +Khoái choùp ? Laø phaàn khoâng gian ñöôïc giôùi haïn bôûi moät hình choùp keå caû Chæ ra caùc ñænh, caùc maët cuûa hình choùp aáy töøng khoái ña dieän ? +Khoái choùp cuït ? Laø phaàn khoâng gian ñöôïc giôùi haïn bôûi moät Chæ ra soá ñænh chung, soá hình choùp cuït keå caû hình choùp cuït aáy B C A S caïnh chung cuûa 2 maët D E baát kyø? B’ C’ A D D’ B A’ C E’ + Ñieåm khoâng thuoäc khoái laêng truï ñöôïc goïi laø ñieåm ngoaøi cuûa khoái laêng truï, ñieåm thuoäc khoái laêng truï nhöng khoâng thuoäc hình laêng truï öùng vôùi khoái laêng truï ñoù goïi laø ñieåm trong cuûa khoái laêng truï . Cho hs nhìn hình vaø chæ ra caùc ñænh, caùc maët cuûa töøng khoái ña dieän