SKKN Một số thiết kế trò chơi trên PowerPoint để hổ trợ cho các bài dạy lý thuyết nghề Tin học Khối 8

Nội dung text: SKKN Một số thiết kế trò chơi trên PowerPoint để hổ trợ cho các bài dạy lý thuyết nghề Tin học Khối 8

1. MỘT SỐ THIẾT KẾ TRỊ CHƠI TRÊN POWERPOINT ĐỂ HỔ TRỢ CHO CÁC BÀI DẠY Lý THUYẾT NGHỀ TIN HỌC KHỐI 8 A. Mở đầu II. Đặt vấn đề: 1.Thực trạng vấn đề: Cơng nghệ thơng tin đã thâm nhập, chi phối hầu hết các lĩnh vực nghiên cứu khoa học và đã được ứng dụng trong sản xuất, trong giáo dục-đào tạo và các hoạt động chính trị, xã hội khác. Trong giáo dục – đào tạo, được sử dụng vào tất cả các mơn học tự nhiên, kỹ thuật, xã hội và nhân văn. Hiệu quả rõ rệt là chất lựơng giáo dục tăng lên cả về mặt lý thuyết và thực hành. Như vậy, Cơng nghệ thơng tin đã ảnh hưởng sâu sắc tới giáo dục và đào tạo, đặc biệt là trong đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) đang tạo ra những thay đổi của một cuộc cách mạng giáo dục, vì nhờ cĩ cuộc cách mạng này mà giáo dục đã cĩ thể thực hiện được các tiêu chí mới: “Học mọi nơi, học mọi lúc, học suốt đời, dạy cho mọi người và mọi trình độ tiếp thu khác nhau”. Sử dụng máy tính để dạy học là một trong những hướng thay đổi PPDH trong nhà trường chúng ta hiện nay, trong đĩ vệc giảng bằng các trang trình chiếu PowerPoint đang được nhiều giáo viên thực hiện. Đương nhiên, khơng phải và cũng khơng cần thiết biến mọi tiết dạy trở thành giờ học bằng máy tính, cho dù ở trường nào đĩ cĩ đủ khả năng về cơ sở vật chất cũng như các kĩ năng thích hợp cho cơng việc. Mỗi giáo viên cần chọn tiết học sao cho nếu đưa nĩ lên trang trình chiếu PowerPoint thì sẽ tận dụng được tối đa ưu việt của máy tính về phương diện cung cấp thơng tin cho người học, về tính hấp dẫn của của bài giảng, chí ít cũng cĩ hiệu quả hơn bài giảng với bảng viết thơng thường. Vậy làm thế nào để mỗi giáo viên có thể mang lại cho học trò của mình những bài học thật thú vị, thật mới mẻ, kích thích học sinh ham học ? Mỗi bài học không chỉ khắc sâu kiến thức mà còn giúp học sinh luôn ấn tượng và nhớ mãi khi được khơi gợi? Có nhiều cách để thể hiện hình thức này, tuy nhiên cách để lại ấn tượng nhiều nhất phải chăng chính là việc thiết kế trò chơi ơ chữ lồng ghép vào bài học là điều thiết yếu mà từ lâu đã được giáo viên ứng dụng nhiều. Đến nay việc soạn giáo án điện tử bằng Powerpoint đã trở thành kỹ năng với nhiều kỹ xảo phong phú, tạo ra được những bài giảng với nội dung đa dạng có lồng ghép các trò chơi sinh động, đẹp mắt thu hút sự quan tâm của học trò và được các đồng nghiệp tham gia góp ý, đánh giá cao 1
2. trong thời gian qua. Việc sử dụng Powerpoint trong dạy học hiện nay rất phổ biến, những ứng dụng mà Powerpoint đem lại vẫn chưa được khai thác triệt để trong dạy học. hầu hết giáo viên chỉ có thể soạn được giáo án điện một cách cơ bản chứ chưa trở thành kỹ năng kỹ xảo được vì thế một số giáo viên còn gặp nhiều khó khăntrong việc thiết kế bài giảng để bài học trở nên sinh động và hiệu quả hơn. Củng cố bài học bằng trị chơi ơ chữ sẽ làm tăng hứng thú học tập của học sinh, khơng chiếm nhiều thời gian tiết học mà vẫn đảm bảo củng cố hết lượng kiến thức chính của bài. Vì vậy các trị chơi ơ chữ thường được lồng ghép trong phần cũng cố bài, để hệ thống cũng như khắc sâu được nội dung mà giáo viên muốn nhấn mạnh trong tiết học. Tin Học là một mơn học mới, khĩ giảng dạy và địi hỏi giáo viên phải khơng ngừng nâng cao trình độ, các ứng dụng cập nhật từng ngày, trình độ ngoại ngữ hạn chế của giáo viên cũng là rào cản trong việc nâng cao trình độ Tin học của giáo viên hiện nay. Trong khi đĩ trình độ của học sinh khơng đều giữa các khối lớp, trang thiết bị của nhiều Trường cịn hạn chế gây khĩ khăn khơng nhỏ cho giáo viên cũng như học sinh. Là một giáo viên trẻ mới bước vào nghề, bản thân tôi cũng từng gặp rất nhiều khó khăn khi soạn giáo án điện tử có trị chơi ơ chữ. Song với lòng say mê và tinh thần ham học hỏi nên từ một giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong soạn giáo án điện tử, tôi đã không ngừng tự nghiên cứu, học tập, trao đổi nâng cao trình độ CNTT từ sách vở, bạn bè, Internet Đến nay việc soạn giáo án điện tử bằng Powerpoint của tơi đã trở thành kỹ năng với nhiều kỹ xảo phong phú, tạo ra được những bài giảng với nội dung đa dạng có lồng ghép các trò chơi sinh động, đẹp mắt thu hút sự quan tâm của học sinh và được các đồng nghiệp tham gia góp ý, đánh giá cao trong thời gian qua. Từ những nhận định trên, với mong muốn được chia sẻ những kinh nghiệm mà tôi có được khi soạn giáo án điện tử bằng Powerpoint, đặc biệt là những vấn đề khó khăn khi thiết kế các trò chơi ơ chữ mà tôi đã tự học và tích lũy trong những năm qua đến tất cả các bạn đồng nghiệp, những người đang bắt đầu nghiên cứu hoặc chưa thành thạo Powerpoint, nhằm giúp mỗi bài giảng của giáo viên trở nên sinh động, tạo hứng thú học tập giúp các em hiểu bài tốt hơn. Đó chính là lý do tôi chọn đề tài: “Một Số Thiết Kế Trị Chơi Trên Powerpoint Để Hổ Trợ Cho Các Bài Dạy Lý Thuyết Nghề Tin Học Khối 8” Ở đây tơi sử dụng phần mềm Microsof Office Powerpint 2003 để thiết kế trị chơi vì: - Chức năng: Powerpoint 2003 đang được sử dụng để giảng dạy chương trình SGK phổ thơng: THCS và THPT. 2
3. - Dễ dùng: Powerpoint 2003 rất dễ học và rất dễ dùng. Khi làm việc với Powerpoint bạn sẽ được tự do sáng tạo gần như tuyệt đối. - Tính tương thích: Powerpoint 2003 là thành viên trong bộ Office 2003 nên Powerpoint hợp nhất dễ dàng với Word, Excel và nhiều phần mềm ứng dụng khác, tạo sự thuận lợi tối đa cho người sử dụng. 2. Ý nghĩa và tác động giải pháp mới: 2.1 Ý nghĩa của giải pháp: Gĩp phần đổi mới phương pháp dạy học, hồn thiện để nâng cao chất lượng trong giảng dạy. Sử dụng triệt để lợi ích phần mềm Powerpoint mang lại khi thiết kế bài giảng. Giúp các em cĩ cách nhìn khác hơn về mơn Tin Học – khơ khan, nặng nề – phát huy tính tích cực, sáng tạo trong hoạt động học tập của học sinh. 2.2 Tác động giải pháp: Thơng qua trị chơi giúp khơng khí lớp học sinh động, hấp dẫn, việc tiếp thu kiến thức của học sinh tự nhiên, vui tươi mà vẫn khắc sâu được kiến thức. Đem lại hứng thú học tập tránh thĩi quen thụ động, học vẹt, học lý thuyết suơng. Giúp một số giáo viên của các mơn học tự nhiên khác cĩ thể tự thiết kế để phục vụ hiệu quả hơn cho bài giảng của mình khi sử dụng phần mềm trình chiếu bằng Powerpoint. 3. Phạm vi nghiên cứu đề tài: Qua nhiều tiết soạn thảo bằng giáo án điện tử cĩ sử dụng trị chơi ơ chữ và được thao giảng tại Trung tâm theo phân phối chương trình Nghề Tin Học khối 8. Đối tượng nghiên cứu là học sinh học nghề Tin học khối 8 tại Trung tâm GDTX-HN An Nhơn do tơi phụ trách giảng dạy trong năm học 2014 -2015. Các lớp nghề khối lớp 8 do tơi phụ trách giảng dạy năm học 2014 -2015 như sau: STT Lớp nghề Sĩ số Trường phổ thơng 1 8 Tin 5 33 THCS Phường Bình Định 2 8 Tin 7 23 3 8 Tin 9 34 THCS Phường Nhơn Hịa 3
4. III. Phương pháp tiến hành: 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn cĩ tính định hướng cho việc nghiên cứu, tìm giải pháp đề tài: 1.1 Cơ sở lí luận: Khái niệm trị chơi ơ chữ Trị chơi ơ chữ là hình thức người tổ chức đưa ra những ơ vuơng để trống, yêu cầu người chơi phải điền cho đúng những chữ mà người tổ chức đã gợi ý cho mỗi ơ chữ bằng một “từ khĩa”. Căn cứ vào “từ khĩa” và năng lực của bản thân người chơi cĩ thể hồn thành ơ chữ. Tình hình nghiên cứu và sử dụng trị chơi ơ chữ Trong những năm gần đây, những “game show” quen thuộc và khá hấp dẫn khán giả như: “Chiếc nĩn kỳ diệu”, “Ai là triệu phú”, hoặc “Đường lên đỉnh olympia” đã sử dụng trị chơi ơ đã thu hút được nhiều người xem mới bởi bí ấn các ơ chữ cần được giải đáp. Trong dạy học, một số giáo viên cũng đã thiết kế trị chơi ơ chữ nhằm làm bài giảng của mình trở nên sinh động hơn và cũng được dùng trong các hoạt động ngoại khĩa, 1.2 Cơ sở thực tiễn: Ý thức học tập của học sinh chưa cao, đa số các em chưa xác định rõ ràng mục tiêu học tập, chưa thực sự cố gắng trong tiết học. đặc biệt do quan niệm là mơn học phụ, mơn tự chọn khơng bắt buộc, dẫn đến thái độ học tập chưa tốt. Giáo viên luơn cĩ tâm lí dạy làm sao cho hết được bài học, khơng hướng tới lấy học sinh làm trung tâm của việc dạy học. Thời gian để thiết kế các bài trình chiếu cĩ lồng ghép trị chơi ơ chữ tốn nhiều thời gian và địi hỏi cĩ sự đầu tư nhiều nên đa số giáo viên đều e ngại và tránh né. Ngồi giáo viên tham gia dạy mơn Tin, số cịn lại chỉ sử dụng trình chiếu khi cĩ tiết dự giờ, thao giảng mà mỗi học kì lại chỉ 1 đăng kí 1 tiết nên cịn chưa thành thạo trong việc sử dụng phần mềm Powerpoint. Ngồi học các buổi chính ở trường, 1 buổi/tuần các em tham gia học nghề tại Trung tâm, lại là mơn học khơng bắt buộc nên tinh thần tự học các em chưa cao, đến lớp để đối phĩ, để lấy điểm. Chính vì vậy giáo viên cần đổi mới phương pháp giảng dạy, tạo hứng thú ở mỗi bài học để các em tự nhận thấy rằng bỏ qua 1 tiết học là bỏ qua 1 kiến thức bổ ích. 4
5. Từ những vấn đề trên tơi thấy rằng: nghiên cứu để “Một Số Thiết Kế Trị Chơi Trên Powerpoint Để Hổ Trợ Cho Các Bài Dạy Lý Thuyết Nghề Tin Học Khối 8” là hướng đi đúng và cĩ ý nghĩa thực tiễn. 1. Các biện pháp tiến hành, thời gian tạo ra giải pháp: Trong thời gian qua, tơi đã vừa dạy vừa tìm tịi học hỏi và thực hiện thành cơng một số trị chơi khi dạy Tin Học các khối lớp tại Trung tâm GDTX-HN An Nhơn, cụ thể đối với khối lớp 8 mà tơi đang phụ trách giảng dạy. Để nghiên cứu đề tài này tơi đã sử dụng một số phương pháp sau: o Phương pháp nghiên cứu lý luận. o Phương pháp điều tra. o Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. o Phương pháp thống kê, tính tốn Thời gian tìm hiểu, thiết kế và ứng dụng từ năm học: 2011đến nay. 5
6. B. Nội dung: I. Mục tiêu: Phương pháp thiết kế trị chơi bằng ơ chữ nhằm: - Giúp học sinh hứng thú hơn mỗi tiết học, tiếp thu bài một cách tích cực, chủ động. - Tạo khơng khí lớp học thoải mái, dễ chịu hơn. - Giúp quá trình học tập trở thành một hình thức vui chơi hấp dẫn “vừa học vừa chơi” - Từ đĩ học sinh nhanh nhẹn, mạnh dạn xây dựng bài, hình thành tư duy suy luận, logic. - Tạo điều kiện cho học sinh củng cố và hệ thống kiến thức một cách sáng tạo mà sâu sắc II. Mơ tả giải pháp đề tài: 1. Thuyết minh tính mới: 1.1 Tính mới đề tài: sử dụng kĩ thuật Triggers - phụ thuộc vào đối tượng (người chơi) là một trong những hiệu ứng của Powerpoint tạo sự tương tác sinh động và hấp dẫn, là phương pháp mới để thiết kế tạo ra các trị chơi nhằm phục vụ cho bài giảng đưa đến hứng thú cho học sinh trong dạy học. 1.2 Các bước thiết kế trị chơi 1.2.1 Nguyên tắc để xây dựng trị chơi ơ chữ - Trị chơi phải cĩ nội dung phong phú, dựa trên kiến thức chuyên mơn, hệ thống câu hỏi cho trị chơi ơ chữ phải bám vào “Chuẩn kiến thức - kĩ năng” của bài học. - Hình thức Trị chơi phải thu hút đơng đảo học sinh tham gia tạo khơng khí thỏa mái, giúp các em biết suy luận, nhanh trí, khéo léo, sơi nổi nhưng khơng ồn ào, gây được hứng thú cho học sinh. 1.2.2 Xây dựng cấu trúc của trị chơi ơ chữ Một trị chơi ơ chữ thơng thường cĩ cấu trúc như sau: 1. Chủ điểm ơ chữ (từ khĩa) 2. Kiến thức: nội dung trong bài, trong chương hoặc kiến thức cĩ từ trước 3. Các câu hỏi tương ứng với từng ơ chữ ( đưa ra các câu hỏi theo hàng ngang) 4. Quy định thời gian tối đa mỗi câu hỏi. 5. Cách chơi: Chỉ rõ một số quy định trong khi chơi. 1.2.3 Các bước tổ chức trị chơi ơ chữ Trị chơi ơ chữ thường tổ chức theo các bước sau: Bước 1: Giới thiệu ơ chữ - Đưa ra từ khĩa của bài 6