SKKN Áp dụng giáo dục Stem vào dạy học chủ đề “Sản xuất nước tương 3k” góp phần phát triển phẩm chất, năng lực học sinh

Nội dung text: SKKN Áp dụng giáo dục Stem vào dạy học chủ đề “Sản xuất nước tương 3k” góp phần phát triển phẩm chất, năng lực học sinh

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN  SÁNG KIẾN Đề tài: ÁP DỤNG GIÁO DỤC STEM VÀO DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG 3K” GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH LĨNH VỰC: SINH HỌC Tác giả: Hoàng Đình Tám - THPT Đô Lương 3 - ĐT: 0986.168.226 Đinh Thị Thanh Lam - THPT Mai Hắc Đế - ĐT: 0975.509.739 Nguyễn Thị Tâm - THPT Thái Lão - ĐT: 0942.754.626 Nghệ An, tháng 04 năm 2022 0
2. phần nâng cao hoạt động giáo dục và dạy học phần kiến thức sinh học vi sinh vật – Sinh học 10 và tạo niềm đam mê học ở học sinh. Thiết kế quy trình sản xuất nước tương đạt tiêu chí 3K: Không màu tổng hợp, Không chất 3-MCPD, Không chất tạo ngọt tổng hợp. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận về đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, khai thác và sử dụng công nghệ thông tin trong giáo dục. Thiết kế và tổ chức bài học chủ đề STEM “Sản xuất nước tương 3K” Thiết kế công cụ kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất năng lực 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Vận dụng giáo dục STEM vào hoạt động dạy học và giáo dục phần vi sinh vật trong sách Sinh học 10 THPT. Thời gian thực hiện từ năm học 2020 -2021 và 2021-2022 Học sinh khối 10 tại 3 trường: THPT Đô Lương 3, THPT Thái Lão, THPT Mai Hắc Đế. 5. Phương pháp nghiên cứu Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu tài liệu về lý luận dạy học, phối hợp các phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp, hệ thống hóa. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, phỏng vấn. Thực nghiệm sư phạm đánh giá tính khả thi đề tài Phương pháp thống kê toán học xử lí kết quả nghiên cứu 6. Tính mới – Đóng góp mới của đề tài Thiết kế và tổ chức bài học chủ đề “Sản xuất nước tương 3K” theo định hướng giáo dục STEM, góp phần phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Xây dựng quy trình sản xuất nước tương đảm bảo tiêu chí 3 không: Không màu tổng hợp, Không chất 3-MCPD, Không chất tạo ngọt tổng hợp. Đa dạng hoá bộ công cụ kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực học sinh 7. Giả thuyết khoa học Nếu áp dụng dạy học chủ đề STEM nước tương 3K thì sẽ phát triển được năng lực phẩm chất cho học sinh, qua đó góp phần nâng cao chất lượng lĩnh hội kiến thức môn học. 2
3. Bước 3: Xây dựng tiêu chí của thiết bị/giải pháp giải quyết vấn đề Sau khi đã xác định vấn đề cần giải quyết/sản phẩm cần chế tạo, cần xác định rõ tiêu chí của giải pháp/sản phẩm. Những tiêu chí này là căn cứ quan trọng để đề xuất giả thuyết khoa học/giải pháp giải quyết vấn đề/thiết kế mẫu sản phẩm. Bước 4: Thiết kế tiến trình tổ chức hoạt động dạy học Mỗi bài học STEM được tổ chức theo 5 hoạt động: Xác định vấn đề; Nghiên cứu kiến thức nền và đề xuất giải pháp; Lựa chọn giải pháp; Chế tạo mẫu, thử nghiệm và đánh giá; Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh. Mỗi hoạt động dạy học đều có các phần: Mục đích; Nội dung hoạt động; Sản phẩm học tập của học sinh; Cách tổ chức hoạt động Tiến trình bài học STEM tuân theo quy trình kĩ thuật nêu trên nhưng các "bước" trong quy trình không được thực hiện một cách tuyến tính (hết bước nọ mới sang bước kia) mà có những bước được thực hiện song hành, tương hỗ lẫn nhau. Việc "Nghiên cứu kiến thức nền" được thực hiện đồng thời với "Đề xuất giải pháp"; "Chế tạo mô hình" được thực hiện đồng thời với "Thử nghiệm và đánh giá", trong đó bước này vừa là mục tiêu vừa là điều kiện để thực hiện bước kia. Tiến trình mỗi bài học STEM được thực hiện phỏng theo quy trình kĩ thuật, trong đó việc "Nghiên cứu kiến thức nền" trong tiến trình dạy học mỗi bài học STEM chính là việc học để chiếm lĩnh nội dung kiến thức trong chương trình giáo dục phổ thông tương ứng với vấn đề cần giải quyết trong bài học, trong đó học sinh là người chủ động nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu bổ trợ, tiến hành các thí nghiệm theo chương trình học (nếu có) dưới sự hướng dẫn của giáo viên; Vận dụng kiến thức đã học để đề xuất, lựa chọn giải pháp giải quyết vấn đề; Thực hành thiết kế, chế tạo, thử nghiệm mẫu; Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh thiết kế. Thông qua quá trình học tập đó, học sinh được rèn luyện nhiều kĩ năng để phát triển phẩm chất, năng lực. 1.1.3. Nước tương và vai trò đối với đời sống con người Nước tương là một trong những gia vị lâu đời nhất trên thế giới và đã được sử dụng ở Trung Quốc trong hơn 2500 năm. Ở nước ta tương được sử dụng trong bữa ăn hằng ngày (Anh đi anh nhớ quê nhà, nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương) bởi hương vị thơm ngon đặc biệt mà giàu dinh dưỡng. Xét về thành phần dinh dưỡng trong 100g nước tương cung cấp 53k calo với thành phần gồm 8% protein, 4-5% là cacbohydrate như đường, chất xơ, từ 2-3% là các nguyên tố vi lượng và vitamin còn lại nước [8]. Hai phương pháp chính trong sản xuất nước tương: phương pháp ủ truyền thống (lên men) và phương pháp không ủ (sản xuất công nghiệp): - Phương pháp lên men truyền thống: Hỗn hợp nếp, đậu nành được “tiếp xúc” với các chủng nấm mốc cụ thể mang tên Aspergillus oryzae, giúp phá vỡ các protein trong hỗn hợp. Tiếp theo, quá trình lên men tiếp tục xảy ra thông qua việc 4