Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng chuyên đề tích hợp liên môn trong dạy học Công nghệ Lớp 10

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng chuyên đề tích hợp liên môn trong dạy học Công nghệ Lớp 10

1. SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN: 1.Họ và tên: 2.Năm sinh: 3. Giới tính: 4. Nơi ở hiện tại: 5. Điện thoại: Cơ quan: 6. Email: 7. Chức vụ: Giáo viên 8. Đơn vị công tác: Trường THPT II. TÊN SẢN PHẨM DỰ THI: XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC CÔNG NGHỆ LỚP 10. 1
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Trường THPT Mã số: . BÀI DỰ THI TRI THỨC TRẺ VÌ GIÁO DỤC ĐỀ TÀI: XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC CÔNG NGHỆ 10 Người thực hiện: Đơn vị: Trường THPT 2
3. Tháng 04 năm 2017 3
4. BẢN THUYẾT TRÌNH Tên sản phẩm dự thi: XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC CÔNG NGHỆ 10 1. Giới thiệu Dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn làm cho quá trình học tập có ý nghĩa hơn và từ đó học sinh xác định rõ mục tiêu, các mối quan hệ của quá trình học. Các chủ đề tích hợp liên môn có tính thực tiễn, các kiến thức gắn liền với kinh nghiệm sống của học sinh nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc. Các chủ đề tích hợp liên môn giúp cho học sinh không phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa không có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng ứng dụng của kiến thức tổng hợp vào thực tiễn. Việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vai trò của giáo viên không còn là người truyền thụ kiến thức mà là người tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học của học sinh cả ở trong và ngoài lớp học. Vì vậy, dạy học theo các chủ đề liên môn không những giảm tải cho giáo viên trong việc dạy các kiến thức liên môn trong môn học của mình mà còn có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm cho giáo viên, góp phần phát triển đội ngũ giáo viên bộ môn hiện nay thành đội ngũ giáo viên có đủ năng lực dạy học kiến thức liên môn, tích hợp. 2. Xây dựng chủ đề tích hợp liên môn trong dạy môn Công Nghệ lớp 10. a. Thực tiễn dạy học môn Công nghệ ở trường THPT Công nghệ là môn khoa học thực nghiệm, kiến thức của môn Công nghệ gắn liền với cuộc sống thường ngày. Vì vậy, các vấn đề mang tính thời sự rất dễ dàng được tích hợp vào trong dạy học môn học như: các dịch bệnh lây truyền (cúm gia cầm H5N1, lở mồm long móng, tai xanh ), vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu, sự ô nhiễm môi trường, sự cạn kiệt tài nguyên, An toàn vệ sinh thực phẩm, chiến thắng - thất bại trên thương trường, quản lý tài chính Trong chương trình môn Công Nghệ ở trường THPT, học sinh có thể sử dụng kiến thức ở các môn học như môn môn Sinh, môn Toán, môn Hóa học, môn Địa lý, môn Văn học, môn Tin, môn GDCD, để xây dựng chủ đề liên môn. Thực tiễn dạy học môn Công nghệ ở trường THPT đã gặp một số tồn tại như phân phối chương trình chưa cân đối về bố cục, nội dung và thời lượng dạy trong 1 môn và giữa các môn. Thậm chí còn chồng chéo với các môn khác như môn Sinh học, môn Hóa, môn Địa, môn GDCD Vì vậy, dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn sẽ khắc phục những tồn tại đó. b. Nguyên tắc xây dựng chủ đề tích hợp liên môn Trên quan điểm dạy học tích hợp liên môn thuộc về nội dung dạy học chứ không phải là phương pháp dạy học, xác định các nguyên tắc dạy học như sau: 4
5. - Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu giáo dục phổ thông, đảm bảo mục tiêu giáo dục môn học, đặc biệt đảm bảo chuẩn kiến thức và kĩ năng cho từng môn học. - Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học. - Nguyên tắc đảm bảo tính nội dung - Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi c. Các bước xây dựng chủ đề tích hợp liên môn Bước 1: Xác định chủ đề tích hợp: rà soát và phân tích nội dung chương trình của từng môn để tìm ra những nội dung chung có liên quan với nhau, bổ sung, hỗ trợ cho nhau nhưng lại được trình bày riêng biệt ở mỗi bộ môn. Bước 2: Xác định mục đích tích hợp: đảm bảo đúng mục tiêu trong chuẩn kiến thức và kĩ năng của môn học và các môn liên quan khác. Bước 3: Tìm các nội dung tích hợp: lựa chọn nội dung gắn với thực tiễn đời sống và phù hợp với năng lực của học sinh, đồng thời đảm bảo chuẩn kiến thức và kĩ năng cho từng môn học. Bước 4: Xác định mức độ tích hợp - Nội dung gì? - Thời lượng bao nhiêu? - Phù hợp với điều kiện nhà trường, địa phương và năng lực của học sinh. Bước 5: Tổ chức dạy học theo nội dung tích hợp đã xác định. Bước 6: Dự giờ, rút kinh nghiệm, điều chỉnh chủ đề sau khi thực nghiệm. d. Xây dựng chủ đề tích hợp liên môn Để đảm bảo nguyên tắc xây dựng chủ đề tích hợp liên môn, đảm bảo đúng các bước xây dựng chủ đề; đặc biệt là đảm bảo chuẩn kiến thức và kĩ năng trong chương trình Công nghệ 10 với thời lượng 1,5 tiết/ tuần đồng thời đảm bảo chuẩn kiến thức và kĩ năng của các môn khác khi liên môn. Tác giả xin đề xuất dạy tích hợp liên môn theo một số chủ đề sau trong chương trình Công nghệ lớp 10 như sau: Tiết Nội dung chủ Liên Nội dung cần tích Ghi Chủ đề PP Bài đề môn hợp chú CT Bài 34, 35: Ứng dụng - công nghệ vi sinh Sinh trong sản xuất và xử 10 lý ô nhiễm môi Tích trường. hợp Điều kiện phát -Bài 45: Virus gây giáo Phòng 20 35 sinh, phát triển bệnh Sinh dục về bệnh bệnh ở vật nuôi - Bài 54,55: Ô nhiễm 9 môi cho vật môi trường. trường nuôi - GD - Bài 2: 2c. Con người CD có thể cải tạo môi 10 trường 5
6. Thực hành: Bài 47: Tìm hiểu một - Sử Sinh 21 36 Quan sát triệu số đại dịch trên thế dụng 10 chứng, bệnh giới trong năm 2014 video 6
7. tích của gà bị gây ra do virus và một clip mắc bệnh Niu số bệnh truyền nhiễm -HS cát xơn và cá ở địa phương làm Trắm cỏ bị bài tập bệnh xuất huyết nhóm do vi rút simina Một số loại vắc - Bài 46: Bệnh truyền xin và thuốc Sinh nhiễm, miễn dịch và thường dùng để 10 văccin phòng và chữa - Bài 46: Phòng trị 22 37 bệnh cho vật - bệnh cho vật nuôi. nuôi Công -Bài 47: Vacxin cho nghệ vật nuôi 7 - Bài 29: Nguyên phân Ứng dụng công Sinh - Bài 43: Cấu trúc các nghệ sinh học 10 loại virus trong sản xuất 23 38 Sinh Bài 31: Công nghệ tế vắc xin và 9 bào thuốc kháng Sinh Bài 3: Tế bào sinh 8 7
8. 3. Thử nghiệm chủ đề tích hợp liên môn vào giảng dạy "chủ đề: Phòng bệnh cho vật nuôi". a. Đặt vấn đề: Đảng và Nhà nước ta đã và đang coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu trong nền kinh tế quốc dân, bởi nông nghiệp không chỉ giữ vai trò cung cấp lương thực, thực phẩm cho đất nước mà vì nước ta hiện nay và những năm sắp tới cơ bản vẫn là nước nông nghiệp, với 11 triệu hộ nông dân chiếm 78,7% dân số sống ở nông thôn và nông nghiệp đóng góp 25,75% GDP (1998). Trong những năm gần đây tình hình chăn nuôi trong cả nước đã và đang phát triển rất mạnh mẽ. Đặc biệt là chăn nuôi ở các nông hộ thuộc các tỉnh trong cả nước .Trong đó huyện Xuân Lộc là điển hình trong chăn nuôi phát triển rất mạnh. Chăn nuôi đã góp phần không nhỏ vào cung cấp nguồn thực phẩm trong cả nước nói chung và cải thiện đời sống cho người dân chăn nuôi nói riêng. Nhưng bên cạnh đó cũng có rất nhiều nguyên nhân làm chăn nuôi kém phát triển, làm thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi, nguyên nhân chính là do dịch bệnh gây ra, nó không chỉ gây thiệt hại trong chăn nuôi mà nó còn ảnh hưởng tới sức khoẻ của con người. Đó là những nội dung chúng ta cùng tìm hiểu trong chủ đề này. b. Mục đích tích hợp: Chủ đề xây dựng trên cơ sở tích hợp liên môn với môn Sinh học, môn GCCD, môn Địa, môn Văn nhằm tổ chức cho học sinh thông qua hoạt động chủ đề sẽ chủ động sử dụng các năng lực của mình để tìm hiểu về cách phòng bệnh cho vật nuôi. Từ đó, hình thành những kiến thức tổng quan, cơ bản về nguyên nhân gây bệnh, bệnh truyền nhiễm và cách sử dụng thuốc kháng sinh -vacxin đúng cách, đồng thời xác định ý thức bảo vệ bản thân, người thân; tuyên truyền và tham gia xây dựng môi trường sống lành mạnh, tránh những nguy cơ mắc phải những đại dịch do dịch cúm gây ra. c. Các nội dung tích hợp: Mô tả chuyên đề Căn cứ vào nội dung chương trình và SGK Công Nghệ 10, chuyên đề này được cấu trúc lại với 2 nội dung chính: - Những điều kiện làm phát sinh, phát triển bệnh ở vật nuôi. - Vacxin và thuốc kháng sinh A.TỔ CHỨC DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ 1. Mục tiêu a) Kiến thức: - Nêu được các điều kiện làm phát sinh, phát triển bệnh ở vật nuôi (các loại mầm bệnh, yếu tố môi trường và điều kiện sống,bản thân vật nuôi). - Phân tích các điều kiện làm phát sinh, phát triển bệnh ở vật nuôi. - Đề xuất các biện pháp phòng trừ hiệu quả bệnh ở vật nuôi. - Phân biệt vacxin, kháng sinh (khái niệm, phương pháp sản xuất, điều kiện sử dụng). b)Kỹ năng: - Xây dựng môi trường sống thuận lợi cho sự phát triển của vật nuôi - Nhận biết một số bệnh ở vật nuôi thông qua triệu chứng. - Lựa chọn loại vacxin, kháng sinh phù hợp. - Kĩ năng tư duy, kĩ năng giải quyết vấn đề 8
9. - Kĩ năng khoa học: quan sát; phân loại; định nghĩa. - Kĩ năng học tập: tự học; tự nghiên cứu; hợp tác; giao tiếp c)Thái độ: - Biết cách phòng chống các bệnh truyền nhiễm do virus gây nên cho vật nuôi, con người - Tuyên truyền phòng chống các bệnh truyền nhiễm do virus gây nên cho vật nuôi, con người. - Quan tâm đến môi trường sống, có ý thức bảo vệ vật nuôi. d) Định hướng các năng lực hình thành: Thông qua việc học tập chuyên đề sẽ góp phần hình thành cho HS các năng lực sau: - Năng lực tự học, sáng tạo, phát hiện và giải quyết vấn đề - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Năng lực khoa học: quan sát, phân nhóm, định nghĩa, khảo sát Từ mục tiêu của chuyên đề có thể mô tả các năng lực học sinh cần đạt được theo 4 mức độ tư duy như sau: Mức độ nhận thức Các NL hướng Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng tới trong thấp cao chuyên đề ND1. Những điều kiện làm phát sinh, phát triển bệnh ở vật nuôi. - Liệt kê các điều - Phân biệt - Nhận biết - Vận - KN quan sát, kiện làm phát miễn dịch tự một số bệnh ở dụng kiến so sánh. sinh, phát triển nhiên và miễn vật nuôi thông thức đã - Kĩ năng phân bệnh ở vật nuôi. dịch tiếp thu. qua triệu học đưa ra loại, phân nhóm - Kể tên các loại - Lấy ví dụ về chứng. các biện - Kĩ năng định mầm bệnh. các con đường pháp hạn nghĩa - Nêu các điều xâm nhập của chế dịch - Năng lực kiện môi trường mầm bệnh. bệnh cho GQVĐ ảnh hưởng đến sự - Giải thích các - Xây dựng vật nuôi ở - Năng lực sử phát triển của vật điều kiện làm môi trường địa dụng công nghệ nuôi. phát sinh phát thuận lợi cho phương. thông tin và triển bệnh ở sự phát triển truyền thông. vật nuôi. của vật nuôi. ND 2: Vacxin và thuốc kháng sinh - Kĩ năng quan 9