Sáng kiến kinh nghiệm Một vài kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một vài kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp

1. MỘT VÀI KINH NGHIỆM ĐỂ LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP I. ĐẶT VẤN ĐỀ Từ năm 2008-2009 , Bộ GD&ĐT đã phát động phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm mục tiêu: Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả phù hợp với địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội, phát huy tính chủ động, tích cực sáng tạo của HS trong học tập và các hoạt động xã hội một cách phù hợp và hiệu quả Cuộc vận động này đã và đang được tất cả cán bộ, giáo viên trong ngành giáo dục nói riêng và toàn xã hội nói chung đều đồng tình và hưởng ứng tích cực. Hưởng ứng phong trào vận động “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của Bộ GD&ĐT đã phát động. Mỗi giáo viên không chỉ không ngừng đổi mới nội dung và phương pháp dạy học sao cho phù hợp với quá trình hội nhập và phát triển của đất nước mà còn không ngừng đổi mới cách tổ chức, quản lí lớp học, nhất là bậc Tiểu học để các em đến trường với tâm trạng thoải mái, vui tươi, tạo không khí lớp học đầm ấm, nhẹ nhàng để tất cả học sinh không phải “ sợ” đến trường mà các em luôn cảm nhận được “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Xuất phát từ thực tế cũng như những gì tôi đã làm, tôi luôn tâm niệm làm sao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người hữu ích cho xã hội, xứng đáng với hình ảnh đẹp mà xã hội cũng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó tạo ra những con người sáng tạo”. Để thực hiện điều này, tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ nhiệm. Vì vậy, trong năm học 2015-2016, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một vài kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” để nghiên cứu.
2. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài này giúp tôi hiểu rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của người giáo viên Tiểu học để trao đổi với đồng nghiệp những kinh nghiệm về công tác quản lí lớp ở cấp Tiểu học - nhất là HS lớp 4. Từ đó, nâng cao hiệu quả giảng dạy và chủ nhiệm lớp cho bản thân. 3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu: đề tài này tập trung nghiên cứu về nhiệm vụ quyền hạn của giáo viên chủ nghiệm lớp ở tiểu học. - Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 4 trường Tiểu học Hữu định 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu - Giúp người GV chủ nhiệm lớp có điều kiện gần gũi với HS, hiểu HS hơn để từ đó giáo dục các em ngày càng tốt hơn. - HS không còn tâm lí ngại gần gũi, ngại tiếp xúc với GV chủ nhiệm lớp, tạo điều kiện để HS phát huy tối đa những khả năng vốn có của mình trong học tập,cũng như trong mọi hoạt động của lớp, của trường. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Như chúng ta đã biết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống, học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi để học sinh phát triển và bộc lộ hết khả năng của mình. Khác với các bậc học khác, người giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học là người trực tiếp vừa “dạy” vừa “dỗ” và đảm nhiệm hầu hết các môn học, là người quản lý toàn diện một tập thể học sinh của một lớp và có nhiều thời gian gắn bó, gần gũi với học sinh. Hơn nữa về trình độ hiểu biết và vốn sống của học sinh tiểu học còn nhiều hạn chế vì vậy các em rất cần có một người thường xuyên hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, dìu dắt. Do đó không thể phủ nhận vai trò của người giáo viên chủ nhiệm.
3. Để thực hiện tốt vai trò của người giáo viên chủ nhiệm lớp, trước tiên người giáo viên phải xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục, phải là người thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo, phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục đồng thời người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là tránh nhiệm, nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh. Mỗi năm một lần được Ban Giám Hiệu phân công, nhận lớp và lần nào cũng vậy, tôi vừa mừng lại vừa lo. Mừng vì mình được cống hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường thân yêu của mình đó là trường Tiểu học Hữu Định. Lo vì mỗi năm đối tượng học sinh yếu, học sinh cá biệt lại có những tính cách khác nhau và làm thế nào để các em cố gắng, nỗ lực hết mình, chăm ngoan hơn luôn là những trăn trở khi nhận lớp. Khác với những năm trước, năm học 2015-2016 này, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4, đây là lớp mà học sinh phần lớn là ngoan và học tốt. Thế nhưng bên cạnh đó vẫn còn số học sinh là cá biệt (học yếu, nghịch ngợm, ) Vấn đề đặt ra cho tôi bây giờ là từ thực trạng của lớp tôi phải làm sao để chính các em ấy luôn cảm thấy ở tôi sự mới lạ, không nhàm chán, hướng các em đến sự đam mê học tập và phấn đấu rèn luyện đạo đức tốt hơn năm học trước. 2. Thực trạng của vấn đề Giáo viên Tiểu học không chỉ dạy đủ các môn học theo quy định của Bộ GD&ĐT mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên Tiểu học không chỉ có trình độ chuyên môn mà còn phải biết tổ chức quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục, đó là việc rất nặng nề và cũng rất khó khăn đối với giáo viên. Học sinh lớp là lứa tuổi đang chuẩn bị bước vào tuổi dậy thì nên ngoài những thay đổi về thể chất, các em cũng thay đổi về tâm lý tình cảm, dễ bị tác động xấu bởi những vấn nạn của xã hội nếu các em không được giáo dục tốt. Sĩ số lớp tôi là 10 em, trong đó số học sinh nữ 6 em. Học sinh trong lớp có
4. hoàn cảnh khó khăn nên thiếu sự quan tâm sâu sát của gia đình (em Lam). Học sinh chậm yếu, cá biệt (em Trúc, Hậu). Một số phụ huynh coi việc giáo dục trẻ lả bổn phận và trách nhiệm của nhà trường mà đặc biệt là của giáo viên. Một số học sinh học yếu nên có tâm lí chán học. Một số em có tính hiếu động thường trêu ghẹo, nói chuyện, đùa giỡn trong giờ học (em Duy, ) Từ thực tế trên,tôi tự hứa với lòng mình phải cố gắng thật nhiều để làm tốt công tác chủ nhiệm và phải đặc biệt quan tâm, gần gũi hơn với những học sinh này. a. Thuận lợi : - Ban giám hiệu luôn quan tâm đến chất lượng dạy và học. - Các ban ngành, đoàn thể luôn tạo điều kiện giúp đỡ hỗ trợ nhiệt tình về mọi mặt. - Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học. - Ngay từ đầu năm học trường đã tổ chức được cuộc họp với phụ huynh để chấn chỉnh nế nếp học tập của các em. - Là giáo viên chủ nhiệm nhiều năm lớp 4. - Đa số học sinh có hạnh kiểm tốt. - Bản thân nhiệt tình trong công tác, hết lòng vì học sinh thân yêu. - Học sinh có đủ đồ dùng học tập. b. Khó khăn : - Phụ huynh chưa có sự quan tâm nhiều đến con em mình. - Phụ huynh ít gặp gỡ giáo viên để trao đổi về việc học tập, sinh hoạt của con em mình ở trường cũng như ở nhà. - Trình độ tiếp thu của học sinh không đồng đều.
5. 3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề Xuất phát từ tình hình thực tế nêu trên, tôi tự lên kế hoạch cụ thể cho mình để từng bước thực hiện và đánh giá kết quả như sau: 3.1.Công tác tổ chức lớp Sau khi nhận lớp, như mọi năm, tôi thường gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm của năm học trước để nắm bắt về tình hình học sinh. Tôi nắm lý lịch của học sinh ngay từ đầu năm (con ai? ở đâu? Số điện thoại ).Tôi ghi chép cụ thể vào sổ riêng để tiện theo dõi và có cách giải quyết riêng với từng em. Nếu có sai phạm thì việc xử phạt là bất đắt dĩ và khi dùng biện pháp này phải khéo léo, vừa mềm mỏng vừa kiên quyết, điều quan trọng là giúp em hiểu ra lỗi sai để sửa. Công việc đầu tiên của tôi là củng cố nề nếp cho các em. Xếp lại chỗ ngồi và họp bầu ban cán sự lớp, Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngổi chung bàn không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều số học sinh giỏi khá, trung bình giữa các tổ để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn. Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình thực tế chưa hợp lí. Còn việc bầu ban các sự lớp, tôi để các em tự chọn, tôi chỉ tham gia sau khi đã có ý kiến của số đông học sinh. Tiếp theo đó cùng cả lớp thảo luận về nội quy của nhà trường và một số điều do lớp đặt ra để các bạn cán sự lớp dễ theo dõi, kiểm tra giúp nhau cùng tiến bộ. Tất cả các em đều được tham gia ý kiến, các em cùng nhau trao đổi xem có điểm nào các em thấy khó thực hiện tôi sẽ giải thích và giúp các em làm tốt hơn. Sau đó tiến hành phát động thi đua giữa các tổ. - Lớp tôi chia làm 2 tổ (mỗi tổ 5 em) Tôi phát cho lớp trưởng và mỗi tổ trưởng một quyển vở để làm sổ ghi chép những công việc của tổ khi cần thiết. Nhiệm vụ của tổ trưởng được tôi nêu rất cụ thể : + Lớp trưởng : Điều hành chung công việc của lớp, theo dõi thi đua giữa các tổ, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm khi có sự cố và là người phối hợp chặt chẽ với
6. giáo viên chủ nhiệm về tình hình hàng ngày của lớp. + Tổ trưởng : Điều hành công việc chung, theo dõi, đôn đốc các hoạt động hàng ngày của tổ về việc thực hiện nề nếp, nội quy, học tập, + Tổ phó : Cùng với tổ trưởng điều hành công việc chung nhưng phụ trách về việc thực hiện nội quy là chính + Nhiệm vụ chung của tổ trưởng, tổ phó là truy bài 15 phút đầu giờ kiểm tra tổ viên việc học ở nhà, việc thực hiện nội quy. Tôi đưa ra những quy định cụ thể để các em cán sự lớp dễ theo dõi đảm bảo tính công bằng. dĩ nhiên những quy định này cũng được các em đồng ý thông qua trong cuộc họp lớp đầu năm Ví dụ : Học sinh đến lớp phải học bài cũ, phải đeo khăn quàng đỏ, đi dép quai hậu, mặc đồng phục quy định nếu không thì phải có lí do chính đáng. Không chấp nhận lí do bài khó không thể làm được, nếu vì quá khó phải suy nghĩ, phải nhớ được một số dữ kiện chính của bài đó, nếu làm sai thì 15 phút đầu giờ có thể nhờ một số bạn khá giỏi trong lớp giảng cho hiểu, nếu vẫn không hiểu có thể nhờ cô giảng lại. 3.2. Biện pháp cụ thể a. Đối với người giáo viên chủ nhiệm Giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của lớp về mọi mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và Ban giám hiệu theo định kì hoặc đột xuất nếu có vấn đề gì cần giải quyết trong phạm vi quyền hạn của mình phải giải quyết công bằng, khách quan quá trình rèn luyện tu dưỡng của từng học sinh. Cùng với giáo viên bộ môn, phối hợp với các lực lượng xã hội khác tổ chức cho học sinh có điều kiện tham gia vào các hoạt động cộng đồng địa phương và hoạt động xã hội. Thông qua đó mà phát huy tác dụng của nhà trường trong xã hội, góp phần vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng quê hương đất nước theo mục tiêu của Đảng và nhà nước trong từng giai đoạn. Thực tế đã cho tôi thấy nếu muốn hiểu trò phải để chúng được bày tỏ ý kiến, người giáo viên phải biết lắng nghe những ý kiến của học sinh dù đó là những ý