Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp dạy và học môn Mĩ thuật ở Tiểu học

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp dạy và học môn Mĩ thuật ở Tiểu học

1. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH OAI TRƯỜNG TH ĐỖ ĐỘNG O0O SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở TIỂU HỌC”. NGƯỜI THỰC HIỆN: PHẠM ĐĂNG DŨNG CHỨC VỤ: GIÁO VIÊN ĐƠN VỊ CÔNG TÁC: TRƯỜNG TH ĐỖ ĐỘNG NĂM THỰC HIỆN: NĂM HỌC 2014 - 2015 0
2. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. a. Cơ sở khoa học Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo, để hình thành nhân cách cho trẻ phát triển toàn diện. Do vậy, việc giáo dục thẩm mĩ cho học sinh tiểu học là một trong những yếu tố vô cùng cần thiết. Lí do Tực hiện Nghị quyết số 29/NQ –TW ngày 04 tháng11 năm 2013 hội nghị lần thứ 8 của ban chấp hành Trung ương Đàng khoá VI "Đổi mới căn bản,toàn diện giáo dục và đào tạo,đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa,hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" Bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học là một trong những môn học đặc trưng, không nhằm đào tạo hoạ sĩ tương lai hay tạo ra những người chuyên làm về công tác Mĩ thuật mà nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản của cái đẹp để các em tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, cảm thụ, yêu quý cái đẹp, biết vận dụng vào trong cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ các em ở các môn học khác giúp các em phát triển toàn diện, lâu dài về Đức - trí - thể - mĩ và các kỹ năng cơ bản góp phần hình thành con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong xã hội phát triển nhu cầu thẩm mĩ ngày càng cao, do vậy việc đào tạo con người biết nhận thức, cảm thụ cái đẹp ngày càng quan trọng. Những năm qua giáo dục thẩm mĩ đã trở thành môn học trong chương trình giáo dục phổ thông, là một môn học độc lập, môn Mĩ thuật có mục tiêu chương trình sách giáo khoa, sách hướng dẫn, thiết bị riêng cho dạy và học, giáo viên được đào tạo, kết quả học tập của học sinh được theo dõi và kiểm tra, đánh giá một cách nghiêm túc. Việc giảng dạy môn Mĩ thuật tiểu học nhằm đảm bảo cho các em có thể giải quyết được các bài tập hàng ngày và hiểu về cái đẹp, của nền mĩ thuật truyền thống, ngoài ra nó còn tạo điều kiện cho học sinh học có hiệu quả cao hơn các môn học khác. 1
3. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học Thông qua môn Mĩ thuật, sẽ trang bị cho các em một số kiến thức, kĩ năng cơ bản về hội họa, tiếp thu những tinh hoa của nền Mĩ thuật dân tộc. Từ đó, phát huy óc sáng tạo và tính thẩm mĩ góp phần phát triển năng khiếu, phát hiện tài năng và bồi dưỡng nhân tài cho thế hệ tương lai. Đối với bậc Tiểu học là bậc học đầu tiên, là cơ sở ban đầu để con người có thể tiếp thu được vốn tri thức ở các cấp học tiếp theo, cũng như mọi tri thức khoa học hiện đại. Bấy lâu nay, mọi người thường chú trọng đến các lớp cuối Trung học phổ thông mà coi nhẹ các lớp Tiểu học, điều đó làm ảnh hưởng rất lớn đến giáo dục phát triển toàn diện và mang nhiều khó khăn tới giáo viên trực tiếp giảng dạy. Chủ trương của Bộ giáo dục và đạo tạo đề ra là “ đến cuối lớp 5 các em phải đọc thông viết thạo, tính toán nhanh và am hiểu tự nhiên xã hội, biết cách ứng xử với mọi người.” Vậy nên trong môn học Mĩ thuật cũng vậy, đây là một môn năng khiếu, đòi hỏi các em phải có tính sáng tạo, độc lập trong học tập, để từ đó các em có thể vận dụng một cách linh hoạt vào các môn học khác một cách có hiệu quả. Vì thế, để các em chủ động trong học tập là điều mà những giáo viên như tôi luôn trăn trở làm thế nào để nâng cao được chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học. Chính vì những lý do trên mà tôi đã chọn đề tài : “ Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học.” b. Cơ sở thực tiễn Qua thời gian công tác và giảng dạy trực tiếp tại trưòng Tiểu học Đỗ Động , với nhiệt huyết muốn cống hiến hết mình của một giáo viên trẻ. Tôi luôn mong muốn lên lớp, đứng trước các em học sinh, truyền đạt tất cả những kiến thức mà mình có cho các em. Trước những ánh mắt thơ ngây, hồn nhiên, chăm chú nhìn tôi, tôi tự thấy được vai trò của mình, vai trò của một người thầy đứng trên bục giảng. Trong mỗi tiết dạy, tôi 1uôn cố gắng làm sao có thể truyền đạt kiến thức của mình tới các em một cách nhanh nhất, đầy đủ nhất và dễ hiểu nhất. 2
4. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học Vì là một giáo viên trẻ, tôi có nhiều điều kiện để tự học hỏi, tìm tòi và tiếp thu các phương pháp hay và mới lạ từ bạn bè đồng nghiệp, cộng với sự gắn bó với các em học sinh vùng nông thôn tôi đã phần nào hiểu được hoàn cảnh của các em. Tuy các em còn thiếu thốn về nhiều mặt nhưng các em rất say mê học tập nhất là đối với bộ môn Mĩ thuật. - Do vậy, tôi luôn suy nghĩ và nghiên cứu để viết sáng kiến kinh nghiệm này với mục đích tìm ra một số giải pháp tốt nhất góp phần nhằm nâng cao chất lượng dạy và học của trường tiểu học Đỗ Động nói riêng và ở trường Tiểu học khác nói chung, đó chính là mục đích mà tôi nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này. - Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết (Nghiên cứu qua các văn bản, chương trình, giáo trình, tài liệu sách báo về phương pháp dạy học môn Mĩ thuật.) Với đề tài này tôi chọn nghiên cứu hy vọng được đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học đạt kết quả cao. Mặt khác sẽ là cơ sở cho các đồng nghiệp của tôi ở trong huyện, tỉnh vận dụng vào từng bài để nâng cao chất lượng bộ môn Mĩ thuật. * Tôi nhận thấy ở đề tài này có những điểm mới sau: + Về phía giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, lời nói cử chỉ có phần mềm dẻo hơn, hoạt động của giáo viên trên lớp ít (chủ yếu là giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động) mà đem lại hiệu quả cao. + Về phía học sinh các em biết tự khám phá những điều mới lạ trong bài học, theo cách nghĩ và cách hiểu của mình một cách độc lập tích cực, biết cảm nhận được những cái hay, cái đẹp từ những bài học cụ thể mà các em được học, được làm quen. 2. Mục tiêu của đề tài - Nâng cao hiệu quả việc học môn Mĩ thuật ở tiểu học. - Tích cực đổi mới phương pháp dạy- học môn Mĩ thuật ở tiểu học. 3
5. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học - Tuyên truyền các biện pháp giáo dục tính sáng tạo của học sinh. - phát huy hiệu quả việc nhận xét đánh giá kết quả học tập của học sinh. 3. Đối tượng nghiên cứu : Học sinh từ khối 2 đến khối 5 của Trường Tiểu học Đỗ Động . 4.Đối tượng khảo sát Sáng kiến được thực hiện trong tất cả các giờ Mĩ thuật với 7 lớp học từ khối 2 đến khối 5 của Trường Tiểu học Đỗ Động . 5.Thời gian thực hiện Ứng dụng: Từ tháng 10/ 2014 đến tháng 4/ 2015 Nghiệm thu: tháng 4 năm 2015 B. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Đặc điểm tình hình thực tế khi chưa thực hiện đề tài - Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. - Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật ngày càng một sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã được chú ý. Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ thuật sáng tạo, vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi trọng và đầu tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ trợ tích cực cho các môn học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng. - Tài liệu, phương tiện, đồ dùng trực quan, - Bộ đồ dùng dạy học các phân môn Mĩ thuật từ lớp 1 đến lớp 5 sách tham khảo, một số tranh ảnh có liên quan đến bài học, - Bên cạnh những thuận lợi như trên thì dạy và học môm Mĩ thuật vẫn còn gặp phải một số khó khăn như: 4
6. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học Do quan niệm của một số bậc cha,mẹ học sinh thiếu sự quan tâm học tập cho học sinh, còn chưa coi trọng môn học Mĩ thuật là môn học phụ Điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng học tập của học sinh gây cho học sinh cảm giác chán nản, không tự tin khi học bài. Trên thực tế điều tra tôi còn thấy có giáo viên giảng dạy bộ môn về phương pháp sư phạm còn hạn chế, lời nói còn chưa hấp dẫn, lôi cuốn học sinh, trình bày bảng còn vụng về, lúng túng không khoa học, dẫn đến học sinh không lắng nghe, không tập trung tìm hiểu bài còn mơ hồ, không nắm được mục tiêu của bài học. Điều đó khiến cho các em không thích thú với bài học, thể hiện tác phẩm của mình qua loa, đại khái, vì thế không thấy được cái hay, cái đẹp và vận dụng vào cuộc sống hàng ngày. - Bên cạnh đó còn một số học sinh tỏ thái độ thờ ơ với môn học cho rằng môn học phụ, vì thực tế đời sống dân trí chưa cao, hầu hết là cha mẹ thì đều là thuần nông nên điều kiện để cha,mẹ học sinh tập trung đầu tư cho học tập của các em còn hạn chế, điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần học tập của các em. - Ngoài ra điều kiện nhà trường còn thiếu thốn như : chưa đầu tư về công nghệ thông tin, phòng học chức năng, vật mẫu cho giáo viên và học sinh, phương tiện, đồ dùng trực quan, vì thế ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập và giảng dạy của giáo viên và học sinh. Vì vậy, là một giáo viên luôn tâm huyết với nghề tôi luôn tự học hỏi, tìm tòi, cố gắng nỗ lực hết mình để làm sao mang lại hiệu quả tốt nhất cho các em khi học bộ môn Mĩ thuật. 2.Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài: Trong những năm học vừa qua, tôi được phân công giảng dạy môn Mĩ thuật tại trường Tiểu học Đỗ Động , tôi thấy hầu hết các em đều thích học vẽ, các em học tập với tinh thần hăng say, cảm nhận được cái hay, cái đẹp được thể hiện từ nội dung và hình thức mỗi khi các em vẽ một bức tranh. Bên cạnh đó còn một số học sinh nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình, một số em còn chán nản không thích học vẽ. Tất cả những vấn đề trên rất đáng lo ngại, 5
7. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học ảnh hưởng lớn đến việc học Mĩ thuật của học sinh cho nên tôi đã tiến hành điều tra một số lớp năm học 2014 - 2015, xem có bao nhiêu em thích học vẽ và không thích học vẽ để từ đó tìm ra biện pháp khắc phục và kết quả như sau: *Kết quả đầu năm học 2014 - 2015 (khi chưa áp dụng) Khối Tổng số Thích học vẽ Không thích học vẽ lớp học sinh SL % SL % 2 77 hs 60 hs 78 % 17 hs 22 % 3 70hs 62 hs 88,5 % 8 hs 11,5 % 4 72 hs 63 hs 87,5 % 9 hs 12,5 % 5 61 hs 55 hs 90 % 6 hs 10 % 3. Những biện pháp thực hiện. Từ thực tế giảng dạy ở giai đoạn đầu, phần đông học sinh yêu thích môn học. Bên cạnh đó có một số em rất thờ ơ, thậm chí chán nản mỗi khi đến giờ học, điều này khiến cho tiết học trở nên nặng nề, không hứng thú. Vì vậy việc khắc phục tâm lý cho học sinh quả là khó khăn và hết sức cần thiết. Dựa vào tâm lý của học sinh là thích khen ngợi, động viên và hay tò mò nên trước thời gian thực hành, tôi giới thiệu cho các em một số tác phẩm vẽ tiêu biểu của những hoạ sĩ nhí trong trường bạn để các em xem và tự học tập theo cách vẽ, cách thể hiện tranh. Phân tích cho các em thấy được cái hay, cái đẹp được thể hiện qua các bức tranh đó, động viên các em ai cũng có thể vẽ đẹp. Vì thế sự căng thẳng và chán nản trong mỗi giờ học được giảm bớt đi, các em đã có hứng thú hơn với các tiết học. Sau đó trong những bài học vẽ tranh tôi khuyến khích các em vẽ nhiều và vẽ đẹp cho học sinh tự nhận xét, tự đánh giá tác phẩm của bạn có đẹp hay không đẹp và vì sao? Như vậy tôi đã hướng dẫn cho các em biết tự nhận xét, đánh giá được bài vẽ của bạn và mình. 6