Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử Lớp 4

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử Lớp 4

1. Một số giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học Lịch sử ở lớp 4 === SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài : MỘT SỐ GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ LỚP 4 I – ĐẶT VẤN ĐỀ A- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Thế giới hôm nay đang chứng kiến những đổi thay có tính chất khuynh đảo trong mọi hoạt động phát triển kinh tế - xã hội nhờ những thành tựu của công nghệ thông tin (CNTT). CNTT đã góp phần quan trọng cho việc tạo ra những nhân tố năng động mới, cho quá trình hình thành nền kinh tế tri thức và xã hội thông tin. Công nghệ thông tin mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phương pháp và hình thức dạy học. Những phương pháp dạy học theo cách tiếp cận kiến tạo, phương pháp dạy học theo dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề càng có nhiều điều kiện để ứng dụng rộng rãi. Các hình thức dạy học như dạy học đồng loạt, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công nghệ thông tin và truyền thông. Nếu trước kia người ta nhấn mạnh tới phương pháp dạy sao cho học sinh nhớ lâu, dễ hiểu, thì nay phải đặt trọng tâm là hình thành và phát triển cho học sinh các phương pháp học chủ động. Nếu trước kia người ta thường quan tâm nhiều đến khả năng ghi nhớ kiến thức và thực hành kỹ năng vận dụng, thì nay chú trọng đặc biệt đến phát triển năng lực sáng tạo của học sinh. Như vậy, việc chuyển từ “lấy giáo viên làm trung tâm” sang “lấy học sinh làm trung tâm” sẽ trở nên dễ dàng hơn. Việc vận dụng CNTT vào quá trình quản lý và giảng dạy đã đem lại một hiệu quả thật tích cực : Thông tin được cập nhật nhanh chóng và chính xác, việc quản lý nhân sự, chuyên môn nhẹ nhàng và khoa học, gây nhiều hứng thú học tập của học sinh trong tiết dạy CNTT hoà nhập với xu thế chung của thời đại, nhằm thúc đẩy tiến trình đổi mới nhà trường theo hướng hội nhập cùng với thời đại CNTT phát triển hết sức mạnh mẽ. Việc sử dụng thành quả của CNTT được ứng dụng rộng rãi và hết sức đa dạng ở tất cả các lĩnh vực giáo dục và các lĩnh vực khác. Thực tiễn giáo dục ở thời gian qua đã chứng minh có thể xây dựng các phần mềm dạy học ở tất cả các môn học ở tiểu học. Đây cũng là một con đường có hiệu quả cao trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Để có tư liệu phục vụ cho bài giảng của mình giáo viên có thể khai thác các trang thông tin qua mạng Internet. Điều quan trọng giáo viên phải có sự chọn lọc trong vô số tư liệu ấy, để chọn tư liệu tốt nhất vào mục đích của mình, tránh tình trạng ôm đồm hoặc tài liệu không chính xác. Soạn sử dụng công nghệ thông tin đòi hỏi giáo viên phải có kỹ năng thiết kế giáo án và sử dụng những phương pháp truyền đạt mới. Thay vì phấn trắng, bảng đen truyền thống, việc ứng dụng CNTT làm cho bài giảng được thực hiện một cách sinh động, gây hứng thú và phát huy tính tích cực của cả giáo viên và học sinh. Cái được 1 Nguyễn Thị Minh Thi
2. Một số giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học Lịch sử ở lớp 4 === lớn nhất ở mỗi tiết giảng bằng giáo án điện tử chính là mang lại một lượng kiến thức, hình ảnh trực quan sinh động được chuyền tải đến cho người học, làm cho học sinh hứng thú và nhận thức sâu sắc hơn. Bên cạnh thiết kế bài giảng giáo viên có thể đưa hình ảnh, video, clip trò chơi minh họa, chắc chắn sẽ tạo được ấn tượng mạnh mẽ cho học sinh. Làm được điều này là thổi một luồng gió mới vào lớp học, vào nhiệt huyết của giáo viên vào cả tinh thần hăng say học tập của học sinh mang lại hiệu quả giáo dục. Bên cạnh đó tuyệt đối tránh biến tiết dạy thành buổi xem tranh ảnh, phim tư liệu không cung cấp đủ kiến thức cơ bản cho học sinh làm loãng nội dung bài học, các hình ảnh minh họa phải phù hợp bài dạy nhằm mục đích nhấn vào nội dung quan trọng của vấn đề trong lĩnh vực mới mẻ này , qua đó khắc sâu kiến thức cơ bản, lựa chọn hiệu ứng chuyển động cho chữ viết và hình ảnh thêm sinh động hấp dẫn. Bên cạnh đó, môn Lịch sử lại là môn học có thể khai thác nhiều hình ảnh để góp phần làm cho bài dạy hay và mới lạ hơn, giúp học sinh có thể nắm chắc được kiến thức và kĩ năng của môn học. Từ đó, tôi lựa chọn đề tài “Một số giải pháp ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử ở Tiểu học”. B – NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ LỚP 4 Chương trình môn lịch sử lớp 4 là một bộ phậncủa chương trình môn lịch sử và địa lí ở tiểu học. chương trình này tiếp tục thực hiện những đổi mới về giáo dục, nhận biết một số sự kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu của lịch sử dân tộc ta qua các thời kì, từ buổi đầu dựng nước cho tới nay, góp phần đổi mới chương trình Giáo dục và đào tạo trong giai đoạn CNH, HĐH. 1. Mục tiêu: Sau khi học xong môn lịch sử ở tiểu học. học sinh cần đạt được. - Các sử kiện,hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu, tương đối có hệ thống theo dòng thời gian của lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước cho tới nửa đầu thế kỉ XIX. - Bước đầu rèn luyện và hình thành cho học sinh các kĩ năng. - Quan sát sự vật hiện tượng; thu thập tìm kiếm tư liệu lịch sử từ các nguồn khác nhau. - Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập và chọn thông tin để giải đáp. - Trình bày lại kết quả học tập bằng lời nói,bài viết,hình vẽ, sơ đồ. - Vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. - Góp phần bồi dưỡng và phát triển ở học sinh thái độ và thói quen. - Ham học hỏi, tìm hiểu để biết về môi trường xung quanh các em. - Yêu thiên nhiên, con người, quê hương, đất nước. - Tôn trọng và bảo vệ cảnh quan thiên nhiên văn hóa gần gũi với học sinh. 2. Nội dung và mức độ cần đạt. - Kế hoạch dạy học: 1tiết/tuần.cả năm 35 tiết. Mỗi tiết 30 – 35 phút. 2 Nguyễn Thị Minh Thi
3. Một số giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học Lịch sử ở lớp 4 === - Nội dung chương trình môn lịch sử lớp 4 được chia theo mốc thời gian như sau. a, Buổi đầu dựng nước và giữ nước (từ khoảng năm 700 TCN đến năm 179 TCN). b, Hơn một nghìn năm đấu tranh giành độc lập (từ năm 179 TCN – đến năm 938)df c, Buổi đầu độc lập ( từ năm 938 đến năm1009 ). d, Nước Đại Việt thời lý (từ năm 1009 đến năm 1226). e, Nước Đại Việt thời Trần. (từ năm 1226 đến năm 1400) g, Nước đại việt buổi đầu thời hậu lê.(thế kỷ XV) h, Nước Đại Việt(Thế kỷ XVI- XVIII). i, Buổi đầu thời Nguyễn(từ năm 1802-1858). C - THỰC TRẠNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ HIỆN NAY Tuy nhiên, qua thực tiễn cho thấy rằng kiến thức, kỹ năng về công nghệ thông tin ở một số giáo viên vẫn còn hạn chế, thậm chí còn né tránh. Mặt khác, phương pháp dạy học cũ vẫn còn như một lối mòn khó thay đổi Việc dạy học tương tác giữa người - máy, dạy theo nhóm, dạy phương pháp tư duy sáng tạo cho học sinh, cũng như dạy học sinh cách biết, cách làm, đòi hỏi giáo viên phải kết hợp hài hòa các phương pháp dạy học đồng thời phát huy ưu điểm của phương pháp dạy học này làm hạn chế những nhược điểm của phương pháp dạy học truyền thống. Điều đó làm cho công nghệ thông tin, dù đã được đưa vào quá trình dạy học, vẫn chưa thể phát huy tính trọn vẹn tích cực và tính hiệu quả của nó. Việc sử dụng công nghệ thông tin để đổi mới phương pháp dạy học chưa được nghiên cứu kĩ. Việc kết nối và sử dụng Internet chưa được thực hiện triệt để và có chiều sâu; sử dụng không thường xuyên do thiếu kinh phí, do tốc độ đường truyền. Công tác đào tạo, Công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chỉ mới dừng lại ở việc xoá mù tin học nên giáo viên chưa đủ kiến thức, mất nhiều thời gian và công sức để sử dụng công nghệ thông tin trong lớp học một cách có hiệu quả. D – MỤC ĐÍCH, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Mục đích nghiên cứu: - Vận dụng CNTT trong dạy học là nhằm để nâng cao chất lượng đào tạo nhằm cải tiến phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng đào tạo. Trong đó, việc tích cực vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại là nhân tố có tác động quan trọng nhất đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường trong thời gian qua. 3 Nguyễn Thị Minh Thi
4. Một số giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học Lịch sử ở lớp 4 === - Vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại để đổi mới phương pháp dạy học đối với tất cả các môn học ở trường phổ thông, qua thực tế của trường Tiểu học Phú Xuân 2, đã chứng minh đều có tác dụng nâng cao chất lượng đào tạo rõ rệt. 2. Đối tượng nghiên cứu: Đây là đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học Lịch sử ở lớp 4” nên tôi tập trung nghiên cứu việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học Lịch sử trong chương trình lớp 4. 3.Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp quan sát: Là phương pháp thu thập thông tin bằng cách tri giác trực tiếp - Phương pháp điều tra: Là phương pháp thu thập các sự kiện trên cơ sở sự trả lời bằng văn bản của học sinh trong trường về học tập có sử dụng CNTT. - Phương pháp tổng hợp tài liệu: Là phương pháp tìm hiểu những người đi trước có liên quan đến đề tài như thế nào? Đã giải quyết như thế nào? Liên quan đến đâu - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Là phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn tại trường, đem lý luận phân tích kinh nghiệm của thực tiễn rồi từ những phân tích đó rút ra kết luận những bài học thành công và thất bại, những phát hiện mới và phát triển hoàn thiện. II – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ A – Ý NGHĨACỦA VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Đối với giáo viên, tuy phải đầu tư khá nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị một giáo án điện tử nhưng việc dạy học lịch sử bằng giáo án điện tử giúp giáo viên hạn chế bớt phần thuyết giảng, có thời gian thảo luận và tăng cường kiểm soát đối với học sinh. Giáo án đện tử giúp đa dạng hoá việc cung cấp kiến thức cho học sinh thông qua các công cụ trình diễn, người giáo viên có thể cung cấp cho học sinh một khối lượng hình ảnh, phim tài liệu lịch sử liên quan đến nội dung bài học lịch sử mà học sinh được học, như vậy mà giờ học trở nên sôi nổi và sinh động hơn. Đối với học sinh, việc học tập lịch sử thông qua bài giảng điện tử tạo nhiều hứng thú cho các em trong học tập, các em được tiếp cận, nhận thức các sự kiện lịch sử và bài học lịch sử sống động hơn, gần với qúa khứ hơn. So với những bài giảng thông thường, học sinh phải mường tượng trong đầu những sự kiện, nhân vật mà thầy cô thuyết giảng thì với việc học trên bài giảng điện tử học sinh đã được trực quan sinh động với những sự kiện, nhân vật lịch sử một cách cụ thể giúp kích thích quá trình tư duy của học sinh, từ đó, nội dung kiến thức lịch sử học sinh thu thập đủ hơn và in sâu hơn vào trong trí nhớ của các em. B - ỨNG DỤNG PHẦN MỀM POWER POINT VÀO XÂY DỰNG BÀI GIẢNG 1. Giới thiệu khái quát về phần mềm PowerPoint. 4 Nguyễn Thị Minh Thi