Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh học tốt môn Mĩ thuật Lớp 1

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh học tốt môn Mĩ thuật Lớp 1

1. 1 §Ò tµi “H­íng dÉn häc sinh häc tèt m«n MÜ thuËt Líp 1 ” A. ĐẶT VẤN ĐỀ : 1/ Cơ Sở Nhận Thức : - Tôi nhận thấy chương trình tiểu học đổi mới hiện nay nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện trong đó có môn Mĩ thuật ( Vẽ ) chiếm vị trí rất quan trọng , không thể thiếu trong các môn học ở cấp tiểu học trong trường phổ thông . Được học tập về các chuyên đề và chương trình thay sách môn Mĩ thuật ở các khối lớp tôi nhận thấy : Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật , nhiệm vụ chính là củng cố nâng cao những kiến thức ban đầu về Mĩ thuật về kĩ năng thực hành thẩm mĩ như ( vẽ hình , tô màu , sắp xếp bố cục ) cho học sinh , nhằm giáo dục thẩm mĩ tạo điều kiện cho các em cảm nhận được cái đẹp , yêu thích và vận dụng kiến thức Mĩ thuật vào học tập , sinh hoạt trong cuộc sồng hằng ngày . Hơn thế nữa Mĩ thuật còn là một phương tiện để diễn tả tình cảm , tư duy và những nét đẹp các em ưa thích . Thông qua môn học Mĩ thuật nhằm giáo dục tính thẩm mĩ , tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc , làm quen , cảm nhận được vẽ đẹp của thiên nhiên , của đời sống và yêu quý những kết quả sản phẩm của Mĩ thuật do các em làm ra . Qua đó để cung cấp cho học sinh một số kiến thức ban đầu về Mĩ thuật nói chung và Mĩ thuật ở bậc tiểu học nói riêng . Đồng thời bồi dưỡng năng lực quan sát , phân tích , làm quen một số kĩ năng đơn giản về vẽ và nặn , phát huy tính tưởng tượng , sáng tạo , yêu thích cái đẹp , nuôi dưỡng tư tưởng , tình cảm về tính thẩm mĩ trong học sinh , đồng thời phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu Mĩ thuật cho học sinh tiểu học , góp phần hình thành nhân cách , đạo đức con người mới XHCN . 2. Thực tiển của vấn đề và hướng giải quyết vấn đề : - Mặt dù nhiệm vụ của tiết dạy Mĩ thuật là như thế , nhưng qua các năm được BGH Trường Tiểu Học Ngọc Đông 1 phân công giảng dạy môn Mĩ thuật tại nhà trường và riêng ở khối 1 , tôi thấy việc dạy như thế nào để cho đạt yêu cầu một tiết dạy Mĩ thuật ở các lớp tiểu học nói chung và khối lớp một nói riêng là một vấn đề không phải là một
2. 2 việc dễ làm trong một vài năm học , mà đã làm cho tôi có những băn khoăn , trăn trở khi chuẩn bị cho tiết dạy do những nguyên nhân sau : a. Nguyên nhân khách quan : - Đa số phụ huynh chưa chú ý đến việc vẽ của con em mình còn quan niệm đây là môn học thứ yếu chưa cần thiết , chưa quan trọng ở lớp 1 , lớp 2 , còn xem là môn học phụ , chủ yếu chỉ cần cho con học Tiếng Việt và Toán là chính , còn các em có vẽ được hay không thì không quan trọng mấy , nói gì việc quan tâm và đầu tư dụng cụ học tập cho môn vẽ cho các em phát huy tính thẩm mĩ qua bức tranh . . - Tài liệu , các phương tiện ĐDDH do trên cung cấp , tranh ảnh , vật mẫu phục vụ cho việc học vẽ chưa nhiều , chưa đáp ứng đủ theo từng tiết dạy . b. Nguyên nhân chủ quan: - Riêng tôi và học sinh các lớp do tôi giảng dạy là vùng nông thôn , đa số các em gặp hạn chế về khả năng tạo hình ở các bài tập nặn nói chung và những bài vẽ nói riêng cũng còn hạn chế . Sự hiểu biết về môn học này cũng còn có mặt khó khăn, hạn chế nhất định . Việc thiếu tài liệu tham khảo , mẫu vật thật , thiếu phương tiện giáo cụ trực quan là việc thường xuyên trăn trở của thầy và trò hàng ngày - Sau khi biết rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan tôi cố gắng , tìm hiểu , vạch ra một kế hoạch thực hiện trong bốn năm nay , tôi cố gắng biến những nguyên nhân , khó khăn trở ngại này không còn là trở ngại , khó khăn nữa và tìm những biện pháp hay hơn nữa nhằm đóng góp để nâng cao chất lượng để dạy tốt môn Mĩ thuật , ở lớp 1 và ở bậc tiểu học và hiện nay tiết dạy Mĩ thuật của tôi cũng đạt được kết quả khả quan hơn . II: Giải Quyết Vấn Đề: 1- Những việc làm trước đây chưa có kết quả cao: Tôi là giáo viên chuyên trách môn Mĩ thuật thuộc Trường Tiểu Học Ngọc Đông 1 , ở nơi tôi công tác là một vùng sâu , học sinh đa số là con em nông dân nghèo , có nhiều hoàn cảnh khó khăn , thiếu thốn phương tiện , đồ dùng học tập cho môn học Mĩ thuật , gia đình thiếu quan tâm mua sắm đồ dùng học tập cho học sinh vì thế nên còn hạn chế về
3. 3 nhiều mặt . Nên khi đến tiết dạy Mĩ thuật tôi rất lo lắng , vì đến lúc cho các em thực hành công việc vẽ , thì có một số em nói với tôi rằng . - Cô ơi ! em không vẽ được . Không biết cách tô màu như thế nào ? - Cô ơi ! em không biết vẽ ? - Cô ơi ! em vẽ xấu quá ? Nhiều em trong lớp nhốn nháo lên , khiến tôi không biết phải làm sao ? cho nên có những em vẽ không được , tôi phải dành nhiều thời gian đến hướng dẫn các em vẽ để các em không gọi tôi nữa , đến khi đánh giá sản phẩm , tôi thường chú ý các em vẽ không được , những em mà phụ huynh không mua đồ dùng học tập , tôi cho các em vẽ bằng chì đen hoặc động viên những em trong lớp có đủ đồ dùng học tập cho mượn , giúp bạn cùng thực hiện công việc . Có lúc do các em vẽ không được , tôi lại phải hướng dẫn vẽ mẫu nhiều lần tốn nhiều thời gian , các em vẽ chưa đạt yêu cầu , còn một vấn đề rất quan trọng là vẽ chưa đẹp , nhất là giáo cụ trực quan cho các em quan sát lại thiếu , chưa có nhiều , chưa phong phú nội dung . Đã làm cho các em chưa hứng thú lắm khi đến tiết học Mĩ thuật , từ những thiếu sót trên tôi đã nhận thấy kết quả tiết Mĩ thuật của tôi học sinh vẽ chưa đạt lắm , yêu cầu làm sao cho học sinh học tốt , yêu thích môn Mĩ thuật là điều kiện mà tôi quan tâm , cố gắng tìm ra giải pháp để các em học tốt và đạt yêu cầu . 2. Một số giải pháp nhằm năng cao hiệu quả học tập môn Mĩ thuật của học sinh lớp 1 - Tôi nhận thấy muốn cho các em có bài vẽ đẹp và nhận thức đúng đối với môn Mĩ thuật , tôi quyết định cần phải tập trung dạy tốt cho các em ở khối lớp một và để làm nền tảng cho các lớp tiếp theo . Sau khi được học các lớp thay sách và chương trình dạy đổi mới . Tôi đã tìm tòi học hỏi thông qua các thầy cô có nhiều năm giảng dạy đi trước , thông qua học hỏi , rút kinh nghiệm , trao đổi trong những lần sinh hoạt ở tổ chuyên môn , dự giờ các đồng nghiệp để nâng cao tay nghề và qua tìm hiểu , nghiên cứu thêm các tài liệu , sách báo , tạp chí , những tác phẩm hội họa , điêu khắc hay đẹp để tích luỹ thêm vốn kinh nghiệm cho quá trình giảng dạy , để tiết dạy Mĩ thuật của tôi đạt kết quả cao hơn .
4. 4 Về tìm hiểu hoàn cảnh gia đình: - Ở nơi tôi công tác là một vùng nông thôn sâu , đa số phụ huynh của học sinh là nông dân quanh năm lam lũ , kinh tế trong những năm gần đây thất màu thủy sản và tôi cũng đánh giá được phần nào mức độ quan tâm của phụ huynh đối với việc học của các em, từ đó tôi sẽ xây dựng kế hoạch , phương pháp dạy cho phù hợp với hoàn cảnh của các em . - Sau khi phân loại được như vậy tôi đã biết được gia đình nào có thể dạy cho các em rèn luyện thêm ở gia đình thì tôi đưa ra những giải pháp thuyết phục trong các kỳ họp CMHS trong năm học , đại hội CMHS đầu năm học , học kỳ 1 , trong các lần họp phụ huynh học sinh của lớp . Tôi nhờ phụ huynh giúp tôi dạy các em thêm ở nhà để rèn luyện kĩ năng cho các em : là gia đình buôn bán , khá giả , cán bộ , viên chức , hộ nông dân , hộ nghèo Tự học hỏi để nâng cao khả năng vẽ của giáo viên: Trong tiết Mĩ thuật tôi trong những năm đầu dạy học còn gặp khó khăn nhất là tôi vẽ còn hạn chế cho nên để nâng cao khả năng vẽ tốt , tôi đã thực hiện cách làm sau đây . + Học hỏi đồng nghiệp : Các năm qua tôi đều tham gia BDTX và các lớp thay sách môn Mĩ thuật , tôi cố gắng học hỏi trao đổi với thầy cô , đồng nghiệp có nhiều năm giảng dạy về bộ môn Mĩ thuật những cái hay , tránh những thiếu sót hạn chế trong khi dạy + Nghiên cứu kĩ môn Mĩ thuật : Tìm xem các đĩa VCD về đề tài tiết dạy mẫu môn Mĩ thuật do BGH phổ biến tôi điều xem đi , xem lại nhiều lần để khắc sâu kiến thức cơ bản về môn Mĩ thuật , yêu cầu của từng loại tiết , các phương pháp để bổ sung vào những thiếu yếu của mình . Đối với chương trình môn Mĩ thuật lớp 1 có các đề tài sau : - Vẽ theo mẫu : Nhìn mẫu thật để vẽ - mô phỏng lại cách nhìn , cách nghỉ của người vẽ , không dùng thước và compa để vẽ các nét thẳng và nét cong .
5. 5 - Vẽ trang trí : học sinh vẽ hình và tô màu vào những bài trang trí trong vỡ bài tập , vẽ tự do và vẽ màu theo ý thích . • Vẽ tranh : Học sinh vẽ tranh về các đề tài gần gũi quen thuộc theo cảm nhận riêng của mỗi em . • Tập nặn tạo dáng tự do: Học sinh làm quen với hình khối đơn giản và nặn theo ý thức . • Thường thức Mĩ thuật : Học sinh cảm nhận được vẽ đẹp của tranh thiếu nhi . + Khi vẽ phải đúng đủ các đề tài không cắt xén chương trình . • Tập vẽ thêm : Đây là khâu rất quan trọng nếu cô vẽ không đạt thì các em cũng vẽ không đạt theo cô , cho nên tôi rất chú trọng khâu này bằng cách tôi tự tìm tòi học hỏi và tập vẽ thêm ở nhà trước khi lên lớp , tôi thường vẽ trước ở nhà nhiều lần để rèn kĩ năng vẽ cho tôi nhờ đó các bài vẽ của tôi ở lớp cũng mềm mại không cứng ngắt như trước . Sưu tầm tranh: Ngoài tranh vẽ mẫu ở bộ ĐDDH tôi còn sưu tầm thêm các tranh , ảnh chụp , Cắt tranh trong lịch treo tường có màu sắc hài hòa để làm cho tiết học thêm sinh động để kích thích sự hứng thú của các em . Vẽ mẫu tranh: Để các em có đủ thời gian để hoàn thành bức tranh tôi đã cố gắng vẽ mẫu ở những giờ chuyển tiết hoặc trong tiết học đầu giờ khoảng 5 phút , thời gian còn lại tôi để cho các em vẽ và nếu các em nào vẽ không được , thì tôi đến bên để gợi ý hoặc hướng dẫn lại cách vẽ lên bảng một lần nữa để các em tự vẽ vào giấy của các em .  Chú ý đến những hạn chế thiếu , yếu của các em :
6. 6 Ngoài dạy vẽ cho các em khi vẽ phải hướng dẫn tư thế ngồi , chú ý cách cầm bút thoải mái , cách vẽ tô màu , cách quan sát mẫu vật thật hoặc mô hình , tranh mẫu , tôi đặc biệt chú ý đến những thiếu , yếu sau và tôi chia ra 3 dạng .  Đối với các em vẽ nghèo về nội dung : Đối với các em ở khối 1 đến tiết vẽ tranh tôi thường cho các em quan sát kĩ tranh mẫu , gợi ý cho các em xem tranh . Ví dụ : Bức tranh vẽ những gì ? - Hình ảnh chính trong tranh là hình ảnh nào ? - Trong tranh sử dụng màu nào ? Với tiết vẽ cá , các em chỉ vẽ đơn giản có một con cá và nước , tôi gợi ý cho các em bằng các câu hỏi như : dưới ruộng , ao hồ ( hoặc sông ) có nhiều cá không ? ( nhiều cá ) . Vậy các em vẽ thêm nhiều cá nữa nhé , và cá còn nhiều hình dáng và màu sắc khác nhau , lớn nhỏ khác nhau và khi bơi cá không quay đầu về một phía , mà có con quay bên trái , con quay bên phải , giống như tranh mẫu mà cô cho các em xem . Sông ( ao hồ ) còn thiếu gì nữa ? ( rong rêu ) đúng rồi , các em phải vẽ thêm những nhánh rong , uốn quanh con cá nữa nhé . Đối với các chi tiết khác tôi cũng gợi ý như thế để các em hoàn thành một bức tranh chứ không phải vẽ cá , không như đề tài đã yêu cầu .  Đối với các em vẽ yếu về bố cục : Tôi hướng dẫn các em cách sắp xếp các chi tiết trên trang giấy , nhắc các em vẽ cân đối các phần . Gợi ý các em vẽ bố cục xa , gần bằng cách so sánh vật gì ở gần thì vẽ lớn , vật gì ở xa thì vẽ nhỏ và gợi ý các em sắp xếp hình trong bức tranh . Nếu các em sắp xếp chưa được thì tôi đưa tranh mẫu cho các em xem và giải thích cặn kẻ cho các em thấy cách bố trí trong tranh từ dễ đến từng chi tiết . Ví dụ : Với tiết vẽ theo mẫu : Vẽ quả tôi cho các em sử dụng giấy A4 các em vẽ sao cho cân xứng , từ đó các em biết cân đối giữa quả và khổ giấy vẽ . Nếu cuối cùng các em vẽ không được , tôi cho các em xem bài vẽ quả đã vẽ sẵn trên giấy A4 của tôi để các em quan sát và vẽ theo mẫu .