Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Thể dục ở Lớp 5

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Thể dục ở Lớp 5

1. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC MÔN THỂ DỤC Ở LỚP 5 I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Lý do chọn đề tài: Trong nhà trường phổ thông hiện nay công tác giáo dục thể chất cho học sinh đặc biệt được chú trọng bởi vì ở lứa tuổi này đang có nhiều chuyển biến về tâm sinh lý và tư duy. Hành động của các em chuyển dần từ thụ động, đơn giản sang trạng thái tương đối chủ động và linh họat hơn. Lứa tuổi này, bước đầu các em có khả năng phân tích và tổng hợp đơn giản, biết tự điều chỉnh những hoạt động của mình nhưng ở mức độ không cao.Vì vậy các em thường bị động, kém tự tin hoặc phản ứng chậm. Để có được những hiểu biết, kiến thức, các em rất thích được tham gia vào quá trình tìm tòi sáng tạo, quá trình hưng phấn thường chiếm ưu thế, vì vậy các em rất hiếu động , ham chơi, ưa thích họat động tuy nhiên ở mức độ còn thấp, mang nặng tính tự nhiên và chưa bền vững. Mục tiêu của giáo dục tiểu học hiện nay là: “Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở ”. Muốn thực hiện được điều đó thì mỗi con người phải có đủ đức, đủ tri thức và đủ sức khỏe. Như Bác Hồ đã từng nói: “Có đức, có tài nhưng không đủ sức khỏe thì con người không thể làm được việc gì”. Vì thế trong chương trình đào tạo ở bậc tiểu học, thể dục chiếm một vai trò và vị trí hết sức quan trọng, nhưng do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này có sự biến đổi nhiều về tâm sinh lý của các em nên đòi hỏi giáo viên giảng dạy bộ môn này phải hiểu và chọn phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp, giúp các em vừa ổn định được tâm lý vừa phát triển được thể lực một cách toàn diện, để các em có đủ sức khỏe học tập lĩnh hội các kiến thức một cách tốt nhất. 1
2. Chương trình môn học Thể dục lớp 5 giúp HS củng cố, phát triển những kết quả đã học tập được từ lớp 1 đến lớp 4 và thực hiện hoàn thành mục tiêu môn học ở Tiểu học là: - HS biết được một số kiến thức, kĩ năng vận động để tập luyện giữ gìn sức khoẻ, nâng cao thể lực. - Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, kỉ luật, thói quen tự giác tập luyện TDTT, giữ gìn vệ sinh và nếp sống lành mạnh. - Biết vận dụng những kiến thức đã học ở mức nhất định vào các hoạt động ở trong và ngoài nhà trường. Chương trình môn học Thể dục lớp 5 theo chuẩn kiến thức, kĩ năng thì ở các chủ đề, nội dung một số yêu cầu được tinh giảm nhằm đáp ứng yêu cầu của mục tiêu và phù hợp với trình độ nhận thức và sức khoẻ của HS. Sự chọn lọc, mức độ yêu cầu nội dung như vậy nhằm bảo đảm mọi HS đều đạt chuẩn của môn học và phát triển được sức khoẻ, thể lực cá nhân bằng những giải pháp phù hợp. - Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của HS. - Đối với môn học Thể dục chủ yếu dùng phương pháp thực hành, ôn luyện nhiều lần. - Đây là một môn học năng khiếu nhưng nhà trường chưa có GV dạy chuyên. - Nội dung chương trình môn học Thể dục là hoàn toàn mới đối với mọi GV, và trong điều kện thiết bị, sân bãi dạy học còn hạn chế. Qua thời gian giảng dạy bộ môn Thể dục cấp tiểu học, bản thân tôi nhận thấy rất rõ tầm quan trọng của việc giảng dạy trong các tiết học môn Thể dục nên tôi đã chú ý tìm tòi, những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn Thể dục lớp 5. Chính vì thế nên tôi chọn đề tài này nhằm đưa ra những biện pháp mà tôi đã thực hiện đối với các vấn đề nêu trên để các đồng nghiệp cùng tham khảo, góp ý 2
3. xây dựng, để chúng ta cùng nhau nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy môn Thể dục ngày càng phát triển mạnh về chiều rộng lẫn chiều sâu. II. NỘI DUNG – BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 1.Những giải pháp cũ: Trong những năm học trước đây môn Thể dục không được coi trọng, trong quá trình dạy GV chưa dành thời gian đến việc nghiên cứu bài giảng, đến dạy các loại bài Thể dục. Dẫn đến chất lượng học tập môn Thể dục trong nhà trường chưa cao và chưa có GV chuyên xuất phát từ những lí do trên, và bằng kinh nghiệm của mình, là một GV trực tiếp giảng dạy môn Thể dục tôi đã tìm ra một số biện pháp dạy học sáng tạo, giúp cho giờ học Thể dục thêm sinh động và hiệu quả, tạo hứng thú cho HS. Dưới đây, tôi xin giới thiệu một số biện pháp dạy học môn học Thể dục lớp 5 ở nhà trường tiểu học. 2. Những giải pháp mới đặt ra Biện pháp 1: Đổi mới công tác chuẩn bị bài giảng của GV - GV cần nắm vững nội dung kiến thức, kĩ năng cần đạt theo chuẩn kiến thức, kĩ năng của từng bài học thể dục, đồng thời đầu tư tìm ra những phương pháp, hình thức dạy học mới, độc đáo để áp dụng cho từng bài sao cho có hiệu quả cao nhất. - GV phải có ý thức soạn bài công phu, tỉ mỉ, kĩ càng, có kế hoạch bài dạy rõ ràng và chi tiết. Cụ thể: - Kiến thức và kĩ năng cần đạt được trong một giờ học Thể dục phải lấy nội dung tập luyện để giữ gìn sức khoẻ, nâng cao thể lực làm trọng tâm. - Dung lượng kiến thức và kĩ năng của mỗi bài học phải đảm bảo tính vừa sức, dễ hiểu, dễ thực hiện, dễ nhớ và hấp dẫn HS. - Phương pháp chủ đạo trong tiết dạy là phương pháp thực hành, ôn luyện nhiều lần ở các dạng hoạt động khác nhằm tạo hứng thú cho HS. Đặc biệt GV cần có những hoạt động phát huy tính chủ động sáng tạo của HS trong từng tiết học. 3
4. - Phương pháp và các thủ pháp dạy học phải luôn luôn được cải tiến, sáng tạo, phù hợp với điều kiện, khả năng học tập của từng lớp, thậm chí của từng HS. - GV cần có dự kiến trước những tình huống sư phạm có thể xảy ra trong giờ học để chọn lựa thủ pháp sử lí phù hợp. GV có thể linh động bố trí trời gian tổ chức các hoạt động trong thời lượng cho phép: 30 - 35 phút cho một tiết dạy. Nên dành thời gian cho việc rút kinh nghiệm, uốn nắn sửa sai cho HS. Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của HS - GV phải hạn chế tối đa phương pháp giải thích, làm mẫu mà cần tích cực hoá hoạt động tập luyện của HS bằng cách cho các em ôn luyện nhiều lần theo đơn vị tổ và thi đua giữa các tổ. Cụ thể: a. Dạy chương đội hình đội ngũ : Nội dung đội hình đội ngũ lớp 5 gồm các bài tập chính: Tập hợp các đội hình, dóng hàng, điểm số, dàn và dồn hàng, quay người về các hướng, cách chào, báo cáo, đi đều và cách đổi chân khi đi đều sai nhịp. Đây là những nội dung rất cơ bản nhằm giáo dục tính kỉ luật, tinh thần tập thể, rèn luyện nề nếp, thói quen chấp hành những quy định về tổ chức của lớp học, rèn luyện tư thế tác phong của mỗi HS. Vì vậy khi dạy chủ đề này, GV yêu cầu HS nắm được những kiến thức, kĩ năng cơ bản nhất của đội hình đội ngũ. Yêu cầu cần đạt đối với tất cả HS chỉ ở mức ban đầu, sau đó biết cách tập luyện và tham gia vào quá trình tập luyện cùng tập thể ( tổ, nhóm ) được tham gia vào vận động nhưng chưa yêu cầu cao về kĩ thuật. Ví dụ: Ở bài 6 ( sách giáo viên 5 trang 50-51) , khi học tập hợp hàng ngang, dóng hàng, điểm số , đi đều vòng phải, vòng trái, yêu cầu HS thực hiện được tập hợp nhanh, dóng thẳng hàng, điểm đúng số, đi đều vòng phải, trái đúng khẩu lệnh là được. Trong quá trình tập luyện, GV cần sử dụng các phương pháp tổ chức và biện pháp luyện tập khác nhau để tránh sự đơn điệu. Khi dạy một nội dung, GV cần gọi 4
5. tên bài tập và nêu rõ khẩu lệnh, làm mẫu đúng, kết hợp giải thích hoặc cho HS xem tranh, sau đó cho HS bắt chước làm theo. Quá trình tập luyện, GV cần nắm vững những sai lầm thường mắc của HS và uốn nắn, sửa chữa kịp thời không bắt buộc HS phải thực hiện các động tác theo quy trình kĩ thuật một cách chính xác. GV cần cho HS ứng dụng nội dung đội hình đội ngũ vào một số họat động như : tập hợp xếp hàng ra vào lớp, tập trung chào cờ, GV cần khuyến khích những HS có khả năng đạt mức yêu cầu cao hơn, cần có những biện pháp cụ thể ở từng tiết học nhằm giúp HS đạt chuẩn các kiến thức , kĩ năng. Căn cứ vào đó GV soạn giáo án và tổ chức dạy học linh hoạt sao cho phù hợp với từng đối tượng HS. b. Dạy bài thể dục phát triển chung: Đây là các động tác nhằm phát triển thể lực chung và rèn luyện tư thế cơ bản đúng cho HS. GV yêu cầu HS biết cách thực hiện và thực hiện cơ bản đúng các động tác của bài thể dục. Ngoài việc thực hiện đúng quy trình, vận dụng linh hoạt các phương pháp để nâng cao chất lượng dạy học nội dung bài thể dục, GV cần nghiên cứu nắm vững và tập luyện để làm mẫu đúng các động tác. Khi dạy động tác mới, GV cần gọi tên đúng động tác, làm mẫu có thể giải thích động tác để HS biết được những điểm cơ bản, sau đó cho các em tập bắt chước theo. Đối với một số động tác khó, GV cần cho HS tập trước một số lần đối với cử động khó, sau đó kết hợp tập toàn bộ các cử động khác theo nhịp của động tác. Ví dụ: Khi học đến động tác thăng bằng ( bài 26 Sách GV 5, trang 83-84) , GV nên cho HS tập riêng động tác của hai chân, tập một số lần theo nhịp hô chậm ( hai tay chống hông hoặc cầm tay nhau), chân trụ thẳng đưa chân ra sau theo nhịp hô. Khi HS tập động tác chân tương đối đúng. GV mới cho tập kết hợp động tác tay và đầu, ngực ( căng ngực) . Khi HS mới tập GV hô chậm và yêu cầu các em tập đúng nhịp. Khi HS đã tập được động tác, GV cần tổ chức các hình thức tập luyện phong phú sao cho phù hợp, hấp dẫn, sinh động để HS hứng thú tập luyện. Cần động viên HS 5
6. mạnh dạn hỏi GV hoặc bạn khi chưa nắm được động tác. Xen kẽ giữa các lần tập, GV cần nhận xét, trực tiếp sửa sai, uốn nắn động tác cho những em thực hiện chưa đúng. Khi ôn tập động tác, GV luôn luôn thay đổi các hình thức tập luyện để HS không bị nhàm chán. Trước hết, GV cho cả lớp ôn lại, nêu những cử động khó trọng tâm của động tác, sau đó chia tổ và phân khu vực cho HS tự tập luyện, GV nên kết hợp cho HS tập luyện với hình thức thi đua, tổ chức trò chơi để kích thích các em tích cực tập luyện. c. Dạy bài thể dục rèn luyện tư thế và kĩ năng vận động cơ bản: Các bài tập thể dục rèn luyện tư thế và kĩ năng vận động cơ bản nhằm xây dựng những tư thế đúng , điều chỉnh kĩ năng chưa hợp lí của HS, góp phần phát triển cơ thể hài hoà, cân đối. GV cần tập trung rèn luyện cho HS tư thế đúng ngay từ ban đầu, sửa chữa những nhược điểm hoặc tư thế không chính xác, nhắc nhở kịp thời khi HS thực hiện từng động tác của tư thế chân, tay ở những biên độ ,phương hướng khác nhau. Khi dạy học, GV cần gọi tên và chỉ dẫn động tác (có thể là GV, cán sự hoặc nhận xét tranh dạy học ), sau đó cho các em tập dưới sự điều khiển của GV một số lần, xen kẽ có nhận xét, sửa sai. Chia tổ cho HS tự quản tập luyện, GV thường xuyên nhắc nhở các em thực hiện cho đúng động tác. Cho một số HS hoặc từng tổ lên trình diễn báo cáo kết quả tập luyện, GV và những HS khác quan sát nhận xét, đánh giá. d. Dạy trò chơi vận động: Những trò chơi được giới thiệu trong chương trình Thể dục lớp 5 nhằm phát triển các tố chất thể lực và kĩ năng vận động của HS. Ở lớp 5 HS sẽ được học mới 8 trò chơi vận động, phần lớn các trò chơi là những hoạt động tập thể nên chỉ yêu cầu HS biết cách chơi và tham gia chơi được các trò chơi là đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng của bài học. Những trò chơi trong chương trình môn học được trình bày cụ 6