Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp gây hứng thú cho học sinh Lớp 8 trong giờ học âm nhạc

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp gây hứng thú cho học sinh Lớp 8 trong giờ học âm nhạc

1. Phòng GD & ĐT Bố Trạch  Trường THCS Quách Xuân Kỳ “BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC SINH LỚP 8 TRONG GIỜ HỌC ÂM NHẠC” I. ĐẶT VẤN ĐỀ. Môn học Âm nhạc trong trường THCS không nhằm đào tạo những người làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ, ca sĩ mà chính là qua môn học tác động vào đời sống tinh thần của các em góp phần cùng với các môn học khác thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường phổ thông cũng như mục tiêu của bậc học, cấp THCS. Giáo dục phổ thông nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện, không những nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hoá mà còn phát huy năng lực cảm thụ âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần thêm phong phú, lành mạnh tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển năng khiếu, góp phần phát triển toàn diện và hài hòa về nhân cách cho các em. Đặc biệt giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường phổ thông là một trong bốn mặt giáo dục quan trọng nhất: Đức - Trí - Thể - Mĩ. Cái đẹp trong nghệ thuật âm nhạc xuất phát từ tác phẩm, từ nghệ thuật trình diễn tạo nên những hình tượng âm nhạc có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ làm rung động lòng người, hướng con người tới cái Chân - Thiện - Mĩ. II. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong vài năm học gần đây việc đổi mới PP giảng dạy và nâng cao chất lượng giáo dục là nội dung thường xuyên được quan tâm, lưu ý đối với mỗi một giáo viên của từng môn học. Muốn đạt được như vậy thì người giáo viên cần tạo cho học sinh sự hứng thú trong học tập. - Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi phải có sự hứng thú cao trong học tập. - Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện khắc phục khó khăn, tiếp nhận kiến thức mới. - Xuất phát từ tâm sinh lý lứa tuổi học sinh lớp 8, là lứa tuổi rất nhạy cảm hiếu động và yêu thích ca hát. Nếu giáo viên gây được hứng thú trong giờ dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả. - Từ thực tiễn giảng dạy cũng như việc học của học sinh, trong mấy năm qua thầy và trò gặp không ít khó khăn trong qúa trình dạy học. Điều quan trọng nhất mà tôi tâm huyết đó là nếu giáo viên tạo được hứng thú trong giờ dạy sẽ giúp cho học sinh say sưa hơn trong quá trình học tập và sẽ đem lại kết quả học tập cao hơn. - Từ những lý do nói trên, bản thân tôi nhận thấy việc gây hứng thú cho học sinh trong học tập âm nhạc là một trong những giải pháp hết sức quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Vì vậy tôi đã lựa chon đề tài “Biện pháp gây hứng thú cho học sinhlớp 8 trong giờ học Âm nhạc”. 1 GV: Dương Hữu Tình - SKKN: Biện pháp gây hứng thú cho học sinh lớp 8 trong giờ học Âm nhạc
2. Phòng GD & ĐT Bố Trạch  Trường THCS Quách Xuân Kỳ III. CƠ SỞ LÍ LUẬN. Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trò rất to lớn, âm nhạc đem đến những khoái cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Trong những năm qua, từ khi nước ta bước sang thế kỷ XXI, sự nghiệp giáo dục đào tạo âm nhạc có điều kiện phát triển những bước cao hơn. Cho đến ngày nay việc đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích quan trọng của nó trong việc giáo dục hình thành nhân cách cho học sinh trở thành những con người toàn diện. Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói riêng, mặc dù không nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hoá âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm, nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui tươi. Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh lý, những phẩm chất tâm lý của lứa tuổi, tạo điều kiện để các em hoàn chỉnh và cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò. Mặt khác, qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho tương lai đất nước. Đây là một môn học còn rất mới mẻ và không giống những môn học khác, môn học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương châm “Học để mà vui - Vui để mà học”. Vì vậy tạo cho các em sự say mê hứng thú học tập là rất cần thiết. Ta đã biết rằng bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ đi đến thành công. Đặc biệt là đối với học sinh, do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi các em. Nếu thích thú thì các em sẽ làm tốt và khi hoạt động, nhận thức của học sinh dựa trên cơ sở của hứng thú nó sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ dàng. Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, nuôi dưỡng ở các em lòng ham muốn chính đáng trong việc không ngừng vươn tới những đỉnh cao của việc nắm bắt kiến thức, luôn tìm tòi học tập cái mới, tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt động thực tiễn. Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Nhưng riêng bộ môn Âm nhạc thì bản thân nó cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều người. Việc tạo cho các em hứng thú trong học tập môn âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi thoải mái hơn về tinh thần. Là một giáo viên được giảng dạy bộ môn âm nhạc tại một ngôi trường có bề dày thành tích trong hoạt động dạy và học, bản thân luôn nhận thức được vai trò và và trách nhiệm của mình là cùng với nhà trường thực hiện nhiệm vụ mà các ban nghành cấp trên và quê hương đã tin tưởng giao cho vì vậy việc tạo sự hứng thú cho học sinh trong học tập bộ môn mang tính đặc thù như môn Âm nhạc là hết sức quan trọng và cần thiết. IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN: Không phải hiện nay mà đã từ lâu sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi và một số học sinh còn xem môn học âm nhạc là một môn phụ, các em chỉ quan tâm đến môn học 2 GV: Dương Hữu Tình - SKKN: Biện pháp gây hứng thú cho học sinh lớp 8 trong giờ học Âm nhạc
3. Phòng GD & ĐT Bố Trạch  Trường THCS Quách Xuân Kỳ mà các em đã định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này nên một số học sinh chưa thực sự hứng thú với môn học, tạo nên sự khô khan cứng nhắc trong môn học. Xuất phát từ điều kiện gia đình, sự quan tâm về tinh thần từ phía gia đình đối với các em không được đồng đều, sự khập khiểng về ý thức nhận thức giữa học sinh ở thị trấn và nông thôn cũng gây không ít khó khăn cho các em trong quá trình học tập Đặc biệt ở học sinh lớp 8 - đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể hiện giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số em đã tỏ ra không thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể lớp Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong nhiều năm qua, đặc biệt là tình hình và kết quả trong học kỳ I vừa qua tôi nhận thấy rằng việc tạo cho học sinh hứng thú trong học tập là một điêù hết sức cần thiết. Từ đó tôi mạnh dạn trình bày biện pháp giảng dạy của mình để các thầy, cô và các bạn đồng nghiệp tham khảo. Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng cho học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập, làm cho quá trình học tập của các em trở nên tự giác, tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích, bồi dưỡng cho các em tinh thần học tập, mạnh dạn trước tập thể, tạo được hưng phấn đồng đều giữa các em để giữa các em có được sự hòa đồng trong nhận thức và học tập. Bất kỳ môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối với học sinh. Bản thân nghệ thuật âm nhạc nói chung và môn âm nhạc ở trường THCS là nguồn cảm hứng, là sự kích thích, sự say mê học tập của học sinh nhưng không phải dạy như thế nào cũng gây được hứng thú cho học sinh - đặc biệt là học sinh lớp 8. Xuất phát từ thực tế hiện nay đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển, việc tạo hứng thú học tập cho các em có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học . V. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Giải pháp thực hiện: 1/ Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới: Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân mật đối với học sinh, việc đánh giá công bằng trong việc kiểm tra miệng đều là những yếu tố góp phần tạo nên không khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần giới thiệu đề mục mới tạo sự hấp dẫn đối với học sinh. *Ví dụ: Để bước vào tiết học hát “Khát vọng mùa xuân”.Nhạc Mô - Da (tiết 19 ÂN 8) giáo viên vào lớp trên tay cầm một cành hoa “Đào” chìa ra và hỏi: Các em biết thầy đang cầm trên tay vật gì không nào?Nó biểu thị cho điều gì?Học sinh sẽ trả lời là Hoa Đào, biểu tượng của mùa Xuân. Sẽ hấp dẫn hơn khi thầy giáo nói 3 GV: Dương Hữu Tình - SKKN: Biện pháp gây hứng thú cho học sinh lớp 8 trong giờ học Âm nhạc
4. Phòng GD & ĐT Bố Trạch  Trường THCS Quách Xuân Kỳ thêm: Đây là cành hoa Đào đấy các em ạ! Nó được tượng trưng cho Mùa Xuân! Mùa của ước vọng và sự hồi sinh, mùa của niềm vui và hạnh phúc Thế là tiết học sẽ trở nên vui hẳn ra. 2/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh để gây hứng thú học tập cho các em. Thực chất của việc học tập là chuỗi vấn đề được đặt ra, được nhìn nhận, rồi được nhận thức ở mức độ cao hơn. Đặc trưng của môn âm nhạc là thực hành. Thực hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học của bộ môn. Thông qua thực hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết ) để tất cả học sinh được nhìn, nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, hay cho các em nghe, nhìn và thể hiện nhiều thì học sinh rất có hứng thú học tập, động cơ học tập cũng sẽ tốt. *Ví dụ: Trong tiết học Ôn tập đọc nhạc, sau khi học sinh đã đọc tốt giai điệu bài tập đọc nhạc thì giáo viên yêu cầu các em tự ghép lời ca, đặt lời mới cho bài Tập đọc nhạc hoặc bài hát dân ca Để các em có được niềm vui trước sản phẩm tinh thần của chính mình kèm theo lời khen ngợi của giáo viên. 3/ Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học: Tránh cách dạy thông báo khô khan, tẻ nhạt. Giáo viên phải nắm chắc đặc trưng môn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp. Giờ học âm nhạc phải là giờ học nghệ thuật hấp dẫn với phương châm học vui - vui học. Tránh dạy lý thuyết trừu tượng và dạy Tập đọc nhạc nặng nề, căng thẳng. Phải tìm mọi cách cải tiến cách dạy từng phân môn theo hướng tích cực trong từng hoạt động của học sinh. Bổ sung và sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở mỗi bài học, mỗi tiết dạy. * Đối với học hát: Muốn gây hứng thú cho học sinh thì vai trò của giáo viên rất quan trọng. Đó là quá trình chuẩn bị của giáo viên, giọng hát của giáo viên, phong cách biểu diễn cách tiến hành dạy hát theo phương pháp giảng dạy mới từng câu ngắn theo lối móc xích, giáo viên đàn giai điệu câu hát, hát mẫu rồi bắt nhịp để học sinh hát theo. Giáo viên cũng có thể đánh đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn và tập hát lời ca. Sau khi thuộc bài hát, có thể cho học sinh kết hợp một số động tác múa đơn giản hoặc vận động thân thể theo nhạc. Cuối cùng cho học sinh tập biểu diễn thể hịên giọng hát của mình kết hợp phụ hoạ, tập trình diễn bài hát theo nhóm, tập lĩnh xướng hoặc hoà giọng . Để tạo cho học sinh sự mạnh dạn, tự tin, giáo viên cùng thực hiện động tác với học sinh (vừa hát vừa múa, động tác phải phù hợp với nội dung bài hát) Cho học sinh chuẩn bị theo nhóm trong vài phút sau đó lên trình diễn thi đua giữa các nhóm, giáo viên nhận xét tuyên dương tạo niềm vui cho các em. 4 GV: Dương Hữu Tình - SKKN: Biện pháp gây hứng thú cho học sinh lớp 8 trong giờ học Âm nhạc